Strategia zielonych dachów miasta Hamburg stanowi jedno z narzędzi adaptacji do zmian klimatu. Miasto wspiera budowę zielonych dachów ze względu na ich właściwości retencjonowania wód opadowych (w szczególności retencję i opóźnianie spływu opadów ulewnych), niwelowanie negatywnych skutków miejskiej wyspy ciepła, stworzenie dodatkowej przestrzeni dla fauny i flory w mieście, czyli biodywersyfikację (poniżej na zdjęciu ule na dachu zielonym) oraz w celu stworzenia dla mieszkańców dodatkowej przestrzeni do rekreacji.

Od 2014 roku w programie powstały już 44 hektary zielonych dachów, docelowo przewidziano 100 hektarów powierzchni zielonych na dachach.

Projekt ten został zainicjowany przez Hamburskie Ministerstwo Środowiska i Energii we współpracy z Uniwersytetem HafenCity. Ministerstwo Środowiska i Energii zapewnia wsparcie finansowe potrzebne do stworzenia dachów zielonych, w sumie jest to 3 mln EUR. W ramach strategii zielonych dachów w Hamburgu powstał system zachęt ekonomicznych.

Strategia stymulowania budowy dachów zielonych zakłada, że do 31 grudnia 2019 roku inwestor budujący dach zielony lub właściciel budynku może dostać dotację. Łączna kwota dofinansowania to 3 mln €, okres dofinansowania 5 lat (w latach 2014 – 2020).

Miasto finansuje do 60% kosztów budowy dachu zielonego. Ponieważ dachy zielone retencjonują w znacznym stopniu wody opadowe, dodatkowo właściciel budynku, na którym znajduje się dach zielony może zaoszczędzić 50% opłat za wody opadowe. Jeśli dach zielony nie musi być podłączony do systemu kanalizacji, opłaty za wody opadowe mogą być zupełnie zredukowane.

Maksymalna kwota dofinansowania dla jednego projektu wynosi 50 000 €. Dodatkowe dofinansowanie jest możliwe, gdy dach zlokalizowany jest na obiekcie znajdującym się w centrum miasta. Dofinansowanie jest również zwiększone dla dachów, które pełnią funkcję rekreacyjną, mają publiczny dostęp lub należą do wspólnoty mieszkaniowej.

Warunkiem otrzymania dotacji jest to, aby dach zielony miał powierzchnię min. 20m2 na wysokości powyżej poziomu ziemi i nie może być to dach skośny powyżej 30% nachylenia. Minimalna grubość warstwy wegetacyjnej powinna wynosić 8 cm. Dotacje są dostępne tylko dla właścicieli, którzy we własnym zakresie zazieleniają dachy. Dokładne warunki zostały podane w specjalnie przygotowanych wytycznych.

Strategia zakłada, że 70% nowych i odnawianych budynków będzie miało zainstalowany zielony dach, przy czym min. 20% z tych nowo powstających zielonych obszarów ma być dostępne dla mieszkańców lub pracowników tych obiektów jako tereny rekreacyjne lub ogrody społeczne. Budynki nowe i odnawiane o powierzchni ponad 100m2 będą budowane z dachami zielonymi. Zielone dachy będą budowane jako dachy o średnio 60% retencji.

Aby odnieść sukces z wdrożeniem swojej strategii dachów zielonych, miasto prowadzi działania z zakresu promocji, kampanie edukacyjne, dialog społeczny, taktykę oraz badania. Prowadzone są również projekty pilotażowe, których celem jest prezentacja najlepszych rozwiązań.

Instrumenty, które wykorzystuje miasto Hamburg do realizacji swojej strategii to umowy z inwestorami, miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, uchwały Rady Miejskiej Miasta Hamburg dotyczące budownictwa i prawo budowlane (Hamburg jest równocześnie miastem i krajem federalnym z własnym prawem budowlanym) oraz wprowadzane przepisy dotyczące gospodarki ściekowej i ochrony środowiska.

Wsparcie ze strony sektora naukowego dla strategii dachów zielonych zapewnia Uniwersytet HafenCity. Pracownicy naukowi z Uniwersytetu dzielą się wiedzą z zakresu międzynarodowych badań związanych z dachami zielonymi oraz własnymi rekomendacjami, które są wykorzystywane do budowy dachów zielonych w Hamburgu. Zbierają i analizują też dane dotyczące retencji wodnej i wpływu dachów zielonych na retencjonowanie wód opadowych, w szczególności podczas opadów nawałnicowych.

Hamburg jest stale powiększającym się miastem, pokazującym, że tworzenie nowych powierzchni mieszkalnych i szerzenie świadomości ekologicznej może być spójne. Jak zostało to ustanowione w miejskiej strategii ochrony środowiska, plan adaptacji do zmian klimatu na 2016 zwraca uwagę na wzrost opadów nawałnicowych, powodzi i upałów. W tym kontekście dachy zielone mają pozytywny wpływ zarówno na klimat miasta, jak i na zarządzanie wodami opadowymi.

To hanzeatyckie miasto jest pierwszą niemiecką metropolią, która rozwinęła wszechstronną strategię dachów zielonych.

Jest to krajowy projekt pilotażowy. 

Katarzyna Wolańska, ChronmyKlimat.pl

zdjęcia: Isadora Tast, udostępnione przez Wydział Architektury Krajobrazu i Zieleni Miejskiej Urzędu Środowiska i Energii miasta Hamburg