Komisja Europejska ujawniła swoją strategię zwiększenia skali wodoru [1] - paliwa, które, jeżeli zostanie wyprodukowane w sposób zrównoważony przy użyciu odnawialnej energii elektrycznej, może stać się silnym sojusznikiem w wyścigu o neutralność klimatyczną.

Strategia podniosłaby do 180 mld EUR całkowitych inwestycji w celu zwiększenia technologii i infrastruktury potrzebnej do produkcji, przechowywania i transportu odnawialnego wodoru. Znaczna część środków pochodzić będzie z unijnego planu naprawczego po koronawirusie [2], który jest obecnie finalizowany.

Komisja powiedziała, że ​​priorytetowo potraktowane zostaną sektory trudne do obniżenia emisyjności, takie jak przemysł stalowy i cementowy oraz żegluga i lotnictwo.

Wniosek przewiduje jednak również nowe inwestycje w celu zwiększenia produkcji wodoru wytwarzanego z paliw kopalnych, które co roku globalnie są odpowiedzialne za tyle samo emisji CO2, co emisje Zjednoczonego Królestwa i Indonezji łącznie. [3] Najbardziej niepokojące jest to, że Komisja szacuje, że gaz kopalny będzie nadal stanowił 15% koszyka energetycznego Europy w 2050 r. - w roku, w którym UE ma stać się neutralna dla klimatu.

Przyjmując z zadowoleniem nacisk na odnawialny wodór, Europejskie Biuro Ochrony Środowiska (EEB) ostrzegło przed „obosiecznym mieczem”. Barbara Mariani, starszy urzędnik ds. Polityki EEB ds. Klimatu i energii, powiedziała:

„Inwestowanie w wodór na bazie paliw kopalnych, którego produkcja jest już dostępna na skalę przemysłową, może spowodować, że naprawdę czysty i wolny od paliw kopalnych wodór stanie się niekonkurencyjny dla rynku UE i stworzy osierocone aktywa. Jest to kosztowny hazard, na który Europa nie może sobie pozwolić i którego można łatwo uniknąć”.

EEB powiedział, że strategia może stać się kolejnym darem dla przemysłu paliw kopalnych, niż szansą na awans w agendzie klimatycznej. Wzywając Parlament Europejski i rządy do żądania harmonogramu zaprzestania inwestowania w wykorzystanie paliw kopalnych, infrastrukturę i technologię, Mariani powiedziała:

„Przywódcy UE muszą przygotować się do całkowitego wycofania gazu kopalnego do 2035 r., Zgodnie z celem ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 ° C. Nie stanie się tak, jeśli zainwestujemy w fałszywe rozwiązania, takie jak technologia wychwytywania wodoru i węgla na bazie paliw kopalnych, co razem stworzy idealną burzę dla pogłębienia zależności Europy od paliw kopalnych ”.

Parlament i państwa członkowskie omówią strategię w nadchodzących miesiącach, aby skonsolidować ostateczną strategię przed końcem roku.

Jak czysty jest wodór?

Tylko wodór wytwarzany w drodze elektrolizy z wykorzystaniem odnawialnej energii elektrycznej można zdefiniować jako czysty.

Ale tutaj jest haczyk. Obecnie wodór jest głównie wytwarzany z paliw kopalnych, w tym gazu i węgla wykorzystywanych do wytwarzania energii elektrycznej lub jako surowiec. Proces ten, zwany strategią „niskoemisyjną”, odpowiada za około 70–100 milionów ton dwutlenku węgla rocznie w samej Europie.

Komisja planuje znaczne inwestycje w drogie wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (CCS) oraz w bardzo wczesnym etapie zwanym pirolizą, który może ograniczyć emisje węgla wynikające z produkcji wodoru wytwarzanego z gazu kopalnego.

Inwestowanie miliardów euro w tę technologię byłoby wielkim błędem. Po pierwsze, aby być komercyjnie skalowalnym i zyskownym, zarówno CCS, jak i piroliza wymagają ciągłego stosowania paliw kopalnych, co utrudniłoby wykorzystanie rozwiązań niekopalnych i niewykorzystany potencjał energii odnawialnej. Po drugie, CCS nie może zatrzymać wszystkich emisji dwutlenku węgla i należy wziąć pod uwagę częste wycieki.

Choć przydatne w wspierającej roli w zmniejszaniu emisji w perspektywie krótkoterminowej, opieranie się na technologii wychwytywania dwutlenku węgla byłoby kosztownym hazardem - który utrzymywałby Europę w zależności od importu gazu z krajów takich jak Rosja i USA i opóźniałby przejście do neutralności klimatycznej . Europa ma dużo słońca, wiatru i wody, aby wyprodukować swój własny odnawialny wodór.

Paliwa kopalne pozostaną częścią miksu energetycznego UE w 2050 r

Pomimo szumu, odnawialny wodór może stanowić około 10% końcowego zapotrzebowania na energię w UE i Wielkiej Brytanii do 2050 r. [4] Scenariusz ten zakłada, że ​​wszystkie paliwa kopalne zostaną wycofane do 2040 r., W tym gaz wykorzystywany do produkcji wodoru.

Jednak Komisja opublikowała również dziś strategię integracji systemu energetycznego, w której szacuje się, że udział energii odnawialnej w koszyku energetycznym UE wyniesie tylko 84% do 2050 r. Zakładając, że paliwa kopalne nadal będą częścią naszego systemu energetycznego Komisja toruje drogę do produkcji wodoru opartego na paliwach kopalnych i polega na innych paliwach kopalnych, podważając w ten sposób swój własny cel w zakresie neutralności klimatycznej określony w europejskiej zielonej umowie.

EEB wskazało, że Europa nie potrzebuje więcej paliw kopalnych. Prognozowany wzrost energii elektrycznej wytwarzanej z energii odnawialnej ma zwiększyć produkcję naprawdę czystego wodoru w ciągu najbliższych 10–30 lat.

Jednak ze względu na obecne koszty produkcji i ograniczoną dostępność jego wdrożenie będzie musiało zostać strategicznie ocenione. Opłacalna rola odnawialnego wodoru miałaby opłacalną rolę w dekarbonizacji najbardziej energochłonnych gałęzi przemysłu i transportu w Europie - w szczególności w produkcji stali i cementu, a także w transporcie i lotnictwie - gdzie elektryfikacja może być trudniejsza.

We wszystkich innych sektorach, w tym w ciepłownictwie, Europa może już liczyć na skalowalne rozwiązania, takie jak energia słoneczna, odnawialna energia elektryczna i pompy ciepła. W rzeczywistości energia elektryczna wytwarzana z energii odnawialnej - w połączeniu z rosnącą efektywnością energetyczną budynków, procesów przemysłowych i produktów konsumenckich - może zapewnić większość postępu potrzebnego do dekarbonizacji naszego systemu energetycznego.

Niewidoczna ręka przemysłu gazowego

Przemysł gazowy nie tylko zgromadzi ogromne sumy pieniędzy na inwestycje publiczne i prywatne. Jeśli pozostanie niezaznaczone, będzie w dużej mierze zdominować nadchodzące dyskusje polityczne na temat wodoru.

Taki jest problem wielu osób po ogłoszeniu Komisji w sprawie rozwoju sojuszu na rzecz czystego wodoru. Sojusz miał na celu zgromadzenie naukowców, przedstawicieli przemysłu i organizacji pozarządowych w celu nadzorowania wdrażania strategii. Niestety zamieniło się w jednostronny klub złożony głównie z firm gazowych.

Jeremy Wates, Sekretarz Generalny EEB, powiedział:

 „Firmy gazowe absolutnie nie są zainteresowane odnawialnym wodorem. Nie możemy ufać, że poprowadzą sojusz na rzecz czystego wodoru, gdy w interesie handlowym leży kontynuowanie sprzedaży jego zanieczyszczającej wersji. Potrzebujemy większego udziału społeczeństwa obywatelskiego, jeśli chcemy, aby strategia wodorowa odniosła sukces. ”

W ubiegłym miesiącu firmy i operatorzy gazowi wezwali Komisję Europejską do włączenia znacznych funduszy na wodór kopalny. [4] W zadziwiającym liście grupy lobbystów twierdziły, że Europa musi nadal spalać paliwa kopalne, aby osiągnąć zerową emisję dwutlenku węgla.

Źródło: Europejskie Biuro Środowiska (EEB)

[1] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1259

[2] https://eeb.org/eu-plans-multi-billion-euro-green-recovery-but-falls-short-in-crucial-areas-1/

[3] https://www.iea.org/reports/the-future-of-hydrogen

[4] https://eeb.org/new-energy-scenario-sets-path-to-climate-neutral-europe-by-2040

[5] https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/industry-alliance-rebels-against-all-renewable-hydrogen/