Rodzaj inwestycji: Pasywny budynek użyteczności publicznej.

Inwestor: Zespół Szkół Katolickich Pomnik Jana Pawła II w Bydgoszczy.

Projektant i wykonawca: Budynek zaprojektował arch. Bartosz Kamiński, zaś generalnym wykonawcą było przedsiębiorstwo „Zakład Budowlany Błociński Zdzisław”.

Lokalizacja: Szkoła położona jest przy ul. Nowodworskiej 17 w Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie).

Opis inwestycji: Pasywny obiekt, w którym znajduje się szkolna sala gimnastyczna, został dobudowany w 2013 roku do istniejącego już od kilku lat budynku szkoły, stanowiącego siedzibę Zespołu Szkół Katolickich Pomnik Jana Pawła II w Bydgoszczy. Mieści się tu szkoła podstawowa, gimnazjum oraz liceum, do których łącznie uczęszcza 567 uczniów.

Nowa część kompleksu to dwukondygnacyjny budynek o powierzchni ok. 1043 m². Na parterze zaplanowano sale lekcyjne, pomieszczenia socjalne oraz sanitarne. Na piętrze zaś znajduje się wyposażona w niewielkie trybuny sala gimnastyczna o wymiarach ok. 30 na 21 m, przystosowana do gry m.in. w piłkę halową, koszykówkę i siatkówkę.

Budynek szkoły z dobudowaną salą gimnastyczną (źródło: Zespół Szkół Katolickich w Bydgoszczy)

Pasywny budynek sali gimnastycznej został zaprojektowany i wykonany zgodnie z wymogami stawianymi przez Passivhaus Institut Darmstadt, jednak – jak dotąd – nie zostało to potwierdzone właściwym certyfikatem. Inwestor ma w planach zlecenie wykonania niezbędnych pomiarów (m.in. próby szczelności) i uzyskanie formalnego potwierdzenia spełniania pasywnego standardu.

Zastosowane rozwiązania energooszczędne i technologie OZE: Budynek sali gimnastycznej w standardzie pasywnym stanowi integralną część wybudowanej kilka lat wcześniej szkoły, więc architektura obiektu nawiązuje do wyglądu całego kompleksu. Prosta bryła to także sposób na minimalizację ryzyka powstawania mostków cieplnych.

Jednym z podstawowych rozwiązań wpływających na ograniczenie potrzeb energetycznych budynku jest odpowiednia izolacja przegród zewnętrznych. Do izolacji ścian fundamentowych i posadzki zastosowano styropian (odpowiednio 12 i 8 cm). Ściany zewnętrze zostały ocieplone już 35 cm warstwą styropianu, zaś do izolacji dachu wykorzystano 17 cm płyty wykonane z pianki poliuretanowej PIR (na łączeniach warstwa pianki rośnie do 21 cm).

Istotnym elementem projektu było także zapewnienie odpowiedniej izolacji akustycznej. Projekt wyciszenia sali gimnastycznej, przygotowany przez specjalistów od wibroakustyki z krakowskiej AGH, pozwolił osiągnąć wysoki komfort akustyczny nawet w zlokalizowanych bezpośrednio pod salą pomieszczeniach dydaktycznych. Odpowiednią akustykę zapewnia w tym przypadku odizolowana od konstrukcji budynku podłoga pływająca. Do izolacji podłogi wykorzystano trzy warstwy płyt z wełny mineralnej skalnej (o grubości 5 cm każda), które ułożone na mijankę tworzą sztywną membranę bez mostków akustycznych.

Szkolna sala gimnastyczna (fot. ChronmyKlimat.pl)

Przed niekontrolowaną ucieczką ciepła z budynku zabezpiecza także prawidłowo dobrana i zamontowana stolarka okienna. W projekcie zastosowano okna trzyszybowe o współczynniku przenikania ciepła na poziomie ok. Uw=0,7 W/m²/K. Przeszklenia zainstalowano metodą tzw. ciepłego montażu, który eliminuje ryzyko powstawania mostków termicznych.

Największe przeszklenia w budynku zaplanowano od strony zachodniej, co nie jest całkowicie zgodne z założeniami budownictwa pasywnego i ogranicza zyski z promieniowania słonecznego. W tym przypadku południowa, czyli optymalna w budownictwie pasywnym, orientacja budynku nie była jednak możliwa ze względu na ograniczenia przestrzenne (budynek sali gimnastycznej łączy się ze szkołą właśnie ścianą południową). W ocenie twórcy projektu to ustawienie jest jednak korzystne w przypadku hali sportowej, ponieważ umożliwia komfortowe korzystanie ze światła dziennego bez konieczności instalowania systemów zacieniających.

 Przeszklona elewacja od strony zachodniej (źródło: Zespół Szkół Katolickich w Bydgoszczy)

Wymianę powietrza w budynku zapewnia system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, wyposażony w rekuperator o sprawności 80%. System ten wykorzystuje ciepło zużytego powietrza, które normalnie zostałoby odprowadzone z wentylacji bezpośrednio na zewnątrz. W okresach zimowych głównym źródłem ogrzewania budynku pasywnego, w tym sal dydaktycznych na parterze, jest nagrzewnica – element systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. W sali gimnastycznej ogrzewanie włącza się tylko w dni o temperaturze poniżej zera – wtedy świeże powietrze napływające bezpośrednio z zewnątrz byłoby zbyt chłodne, aby zapewnić komfort użytkownikom obiektu. Ponadto zarówno sala gimnastyczna, jak i sale lekcyjne wyposażone są w zasilane z kotłowni gazowej grzejniki, pełniące funkcję ogrzewania awaryjnego.

W przypadku budynku sali gimnastycznej w Bydgoszczy zapotrzebowanie na energię cieplną wynosi zaledwie 9,82 kWh/m²/rok, zaś zapotrzebowanie na energię pierwotną 25,74 kWh/m²/rok.

Koszty wykonania, koszty eksploatacji oraz przewidywany okres zwrotu inwestycji: Budowa pasywnego budynku sali gimnastycznej wraz z towarzyszącymi pomieszczeniami dydaktycznymi kosztowała ok. 3 mln złotych. Inwestycja została zrealizowana z własnych środków oraz dofinansowania udzielonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.

Inwestorów pozytywnie zaskoczył fakt, że w porównaniu do tradycyjnego obiektu wybudowanie sali w standardzie pasywnym podniosło koszty inwestycyjne o maksymalnie 10%. Co istotne, po wybudowaniu sali i rozpoczęciu użytkowania nowych pomieszczeń nie stwierdzono wzrostu zużycia energii na potrzeby ogrzewania całego kompleksu. Nakłady poniesione na budowę w pasywnym standardzie powinny zatem zwrócić się w ciągu ok. 5,5 roku.

Więcej informacji na temat budynku znajduje się w opublikowanym na portalu reportażu „Pasywna i dźwiękoszczelna architektura”.

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty