Możliwości, które niesie za sobą wykorzystanie tworzyw sztucznych były jednym z tematów konferencji Energia z odpadów. Rewolucja w gospodarce odpadami w świetle nowej ustawy, która odbyła się 8 grudnia 2010 roku w Warszawie. W postępowaniu z odpadami, również tymi z tworzyw sztucznych, kluczowa jest zasada 4R (Reduce, Reuse, Recycle and Recover) wyznaczana przez ramową dyrektywę odpadową 2008/98/WE, której wdrożenie w Polsce planowane jest na 12 grudnia 2010 roku.

Przemysł tworzyw sztucznych rozwija się nieprzerwanie od 1950 roku. W tym okresie produkcja światowa wzrastała średnio o 9% rocznie i w 2009 roku osiągnęła 230 mln ton. W Polsce w 2009 roku powstało 1 354 tys. ton odpadów z tworzyw sztucznych, z czego na składowiska trafiło 73 % z nich, 16% zostało poddane recyklingowi mechanicznemu, a 11% odzyskowi energii. Wynik ten plasuje Polskę w grupie najbardziej opóźnionych państw UE pod względem zagospodarowywania tego typu odpadów. Państwa europejskie, w których wskaźnik recyklingu i odzysku energii jest najwyższy, posiadają rygorystyczne ograniczenia związane ze składowaniem odpadów. Warto jednocześnie zaznaczyć, że w ich przypadku udział odzysku energii stanowi ok. 75% wskaźnika odzysku całkowitego, natomiast pozostała część odpadów poddawana jest recyklingowi. Eksperci podkreślają, że te dwa sposoby zagospodarowywania odpadów z tworzyw sztucznych nie są dla siebie konkurencyjne i powinny raczej się uzupełniać i rozwijać równolegle.

Tworzywa sztuczne w porównaniu do innych materiałów w trakcie swojego cyklu życia wymagają mniejszej ilości surowców naturalnych. Szacuje się, że jeśli wszystkie tworzywa sztuczne zostałyby zastąpione materiałami alternatywnymi, to zużycie ropy naftowej wzrosłoby o 50 mln ton. Jednocześnie dzięki zastosowaniu tworzyw sztucznych, emisja CO₂ w Europie jest ograniczona o około 120 mln ton rocznie, co stanowi spełnienie 38% założeń protokołu z Kioto na lata 2000-2012 dla 15 krajów UE.

Z punktu widzenia produkcji energii, tworzywa sztuczne znajdujące się w stałych odpadach komunalnych najczęściej są wykorzystywane na jeden z dwóch sposobów. Pierwszym z nich jest przetwarzanie ich na energię w specjalnie do tego przystosowanych zakładach (Energy from Waste – EfW). Podczas konferencji przedstawiono zalety takich jednostek jako wyjątkowo niskoemisyjnych, a co za tym idzie przyjaznych środowisku. Drugie rozwiązanie skierowane jest do zakładów przemysłowych, takich jak cementownie i papiernie oraz do elektrociepłowni wykorzystujących węgiel. W tym przypadku tworzywa sztuczne stanowią składnik paliw stałych z odpadów (Solid Recovered Fuel – SRF). Emisja CO₂ jest dodatkowo ograniczana poprzez zapobieganie składowaniu na wysypiskach odpadów, które ulegając rozkładowi wydzielają ten gaz wraz z metanem.

Strategia rozbudowy sieci pozyskiwania energii z odpadów w Polsce stanowi szansę na zmniejszenie deficytu energii i efektywniejsze wykorzystanie zasobów, a co za tym idzie, ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko materiałów wycofanych z eksploatacji, podkreśla dr Kazimierz Borkowski, menedżer ds bezpieczeństwa użytkowników i ochrony środowiska w Fundacji PlasticsEurope Polska.

W przemyśle tworzyw sztucznych nie brakuje również innowacyjnych rozwiązań, które przyczyniają się do ochrony klimatu. Skupiają się one przede wszystkim w sektorze transportu i budownictwa. Dzięki zastąpieniu tradycyjnych stalowych elementów nowymi wykonanymi z tworzyw sztucznych, zostaje zmniejszona masa pojazdu, co wpływa na oszczędność paliwa oraz ograniczenie kosztów transportu i eksploatacji pojazdu. Szacuje się, że zużycie paliwa jest zmniejszone o 2,5 l/kg użytego tworzywa przez cały okres eksploatacji pojazdu, co odpowiada redukcji emisji CO₂ o 6 kg. W budownictwie tworzywa sztuczne charakteryzują się większą wydajnością energetyczną w porównaniu do tradycyjnych materiałów. Zastosowanie 1 kg tworzyw sztucznych przyczynia się do zmniejszenia emisji CO₂ o ok. 755 kg/ cykl eksploatacji budynku.

Podsumowując, odpady z tworzyw sztucznych stanowią niezwykle cenny surowiec, który zdecydowanie nie powinien być składowany na wysypiskach. Dzięki swoim specyficznym właściwościom posiada wiele zastosowań umożliwiających ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, przyczyniając się tym samym do ochrony naszej planety.

Katarzyna Choroszewska, ChronmyKlimat.pl