Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań jeszcze w 2010 roku opublikowało dokument strategiczny "Ideas. Innovation. Prosperity – A High-Tech Strategy 2020 for Germany" ("Idee. Innowacje. Dobrobyt – Strategia technologicznego zaawansowania Niemiec w 2020"). Przypominamy o nim w kontekście toczącej się w Polsce dyskusji o wzajemnych relacjach pomiędzy rozwojem gospodarki niskoemisyjnej a innowacyjnością. A jak je rozumieją Niemcy?

Nasi zachodni sąsiedzi chcą być "liderem w rozwiązywaniu problemów, przed którymi stoi świat, i dostarczaniu przekonujących odpowiedzi na najważniejsze pytania XXI w.". Niemcy wierzą, że uda im się to dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu ogromnego naukowego i gospodarczego potencjału ich państwa.

Ogromną szansę rozwoju stwarza gospodarczy i finansowy kryzys. Właśnie teraz "musimy stworzyć nowe perspektywy dla niemieckiego przemysłu" – czytamy w dokumencie strategicznym. Pozycję lidera na rynku mają zapewnić im innowacje.

Zdają sobie sprawę, że aby tak się stało, ich gospodarka musi być innowacyjna, czyli wspierać nowe technologie, usługi i właśnie – próbować odpowiadać na globalne wyzwania związane ze zdrowiem i odżywianiem, mobilnością, bezpieczeństwem oraz komunikacją. Jako jedne z najważniejszych zadań stojących przed ludzkością wymienione zostały zmiany klimatu oraz zaspokojenie zapotrzebowania na energię. I tak właśnie, według Niemców, innowacyjnością nierozerwalnie wiąże się z gospodarką niskoemisyjną.

W dokumencie nie ograniczono się do teorii, lecz przedstawiono również konkretne zadania, którym ma sprostać biznes i przemysł. Celami polityki klimatycznej oraz zrównoważonego korzystania z zasobów i energii są m.in. "Neutralność węglowa, efektywność energetyczna i miasta przygotowane do zmian klimatu", "Inteligentna przebudowa systemów zaopatrywania w energię" oraz "Odnawialne źródła energii jako alternatywa dla ropy".

Aby to wszystko osiągnąć, rząd Niemiec chce przede wszystkim wzmacniać współpracę z przemysłem i sektorem finansowym. Potrzebne tu będzie wypracowanie skutecznych mechanizmów i struktur zapewniających solidne wsparcie działań z zakresu ochrony klimatu i adaptacji do jego zmian. Ważną rolę odegra także współpraca pomiędzy europejskimi i pozaeuropejskimi państwami. Tymczasem, zanim międzynarodowe porozumienie w sprawie zmian klimatu zostanie osiągnięte, działania na tych polach umożliwią niemieckie ramy prawne.

W sierpniu 2011 roku gabinet przyjął szósty już program badań nad energią. Każde wydanie dokumentu miało istotny wkład w modernizację niemieckiego systemu dostarczania energii oraz w zwiększenie wydajności jej produkcji. Szóste wydanie zostało ściśle związane z polityką energetyczną państwa oraz uwzględnione w najnowszej koncepcji energetycznej Niemiec.

Ramowy program badań na rzecz zrównoważonego rozwoju skupia się natomiast już konkretnie na rozwoju innowacyjnych technologii oraz koncepcji radzenia sobie z wyzwaniami zmian klimatu. Wśród obszarów zainteresowań znalazły się tutaj m.in. energetyczna, poprawa efektywności w zarządzaniu zasobami czy współpraca międzynarodowa w dziedzinie badań, w szczególności z krajami rozwijającymi się i gospodarkami wschodzącymi.

To jeszcze nie wszystkie wymienione w strategii obszary, dzięki którym innowacyjna gospodarka może zdobyć przewagę. Niemieccy decydenci nie zapominają również o wsparciu nauki o klimacie, tak aby dobrze zrozumieć problem i znaleźć na niego właściwą odpowiedź. W strategii wspominają o stworzeniu centrum badań nad klimatem oraz zarządzania terenami w Afryce, które będą musiały dostosować się do nadchodzących zmian. Doceniają też rolę pozostałych badań nad klimatem oraz modeli i scenariuszy klimatycznych, które dostarczają wiedzy i tym samym dają podstawę do podejmowania decyzji w zakresie ochrony klimatu, adaptacji oraz dostaw energii. Dzięki uzyskanej wcześniej wiedzy władze niemieckie już teraz promują odnawialne źródła energii oraz efektywne jej wykorzystywanie, co pomoże im zdobyć pozycję lidera.

Niemcy uważają, że założone kolejne cele mogą być osiągnięte tylko przy wykorzystaniu innowacyjnych technologii, a rozwój i badania w dziedzinie klimatu i energii są przy tym kluczowe. Wiedzą, że innowacje poprawiają komfort życia zwykłych ludzi, ale wierzą też, że to właśnie one pomogą wyjść ich gospodarce z kryzysu i zapewnią wzrost gospodarczy temu państwu, które pierwsze je wdroży. A przy okazji uda się zaradzić globalnym problemom, w tym zmianom klimatu.

Dokument w języku angielskim dostępny jest pod adresem www.bmbf.de/pub/hts_2020_en.pdf.

 

Urszula Drabińska, ChronmyKlimat.pl