Po pierwsze, aby doraźnie rozwiązać problem gwałtownie rosnącej nadwyżki uprawnień do emisji, Komisja przedstawiła formalny wniosek dotyczący zmiany harmonogramu aukcji oraz opóźnienia sprzedaży na aukcji 900 mln uprawnień do emisji w trzecim etapie EU ETS, który rozpocznie się w przyszłym roku. Komisja przyjęła również (14 listopada 2012 r.) sprawozdanie dotyczące sytuacji na europejskim runku emisji, w którym przedstawiono szereg ewentualnych środków strukturalnych, jakie można by podjąć w celu rozwiązania problemu nadwyżki.

Komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu Connie Hedegaard stwierdziła: "Komisji zależy na jeszcze silniejszym europejskim rynku emisji stanowiącym przykład dla pozostałych rynków emisji. Wynikiem działań naszego rynku jest ograniczenie emisji. Jednak ze względu na nadwyżkę na rynku stosowanie systemu EU ETS nie przekłada się w wystarczającym stopniu na efektywność energetyczną i ekologiczne technologie. Jest to niekorzystne dla innowacyjności i konkurencyjności Europy. Dlatego pierwszym, natychmiastowym krokiem jest propozycja opóźnienia sprzedaży na aukcji 900 mln uprawnień w ciągu najbliższych trzech lat. Nie możemy zalewać rynku, który jest już przesycony. Podmioty działające na rynku muszą zostać poinformowane o decyzji w tej kwestii do końca roku. Jednocześnie Komisja przedstawia różne warianty ewentualnych środków strukturalnych, które mogą pomóc w trwałym rozwiązaniu problemu nadwyżki w perspektywie długoterminowej".

Nadwyżka uprawnień do emisji wynika przede wszystkim z kryzysu gospodarczego, który doprowadził do większego niż spodziewane ograniczenia emisji gazów cieplarnianych przez przemysł, co z kolei spowodowało mniejszy popyt na uprawnienia ze strony przedsiębiorstw. Oczekuje się, że nadwyżka utrzyma się także podczas trzeciego etapu wdrażania systemu, tj. w latach 2013-2020.

Przesunięcie wolumenów sprzedawanych na aukcji niezbędnym pierwszym krokiem

Od dnia 1 stycznia 2013 r., kiedy to rozpocznie się trzeci etap wdrażania systemu EU ETS, sprzedaż na aukcji będzie stanowić główną metodę przydziału przedsiębiorstwom uprawnień do emisji. W lipcu bieżącego roku Komisja opublikowała projekt przyszłej zmiany rozporządzenia w sprawie sprzedaży na aukcji w systemie EU ETS, przewidującej opóźnienie sprzedaży na aukcji w odniesieniu do pewnej części uprawnień. Po wstępnych rozmowach z państwami członkowskimi w ramach unijnego Komitetu ds. Zmian Klimatu i po przeprowadzeniu konsultacji społecznej Komisja proponuje obniżenie liczby uprawnień sprzedawanych na aukcji w latach 2013-2015 o 900 mln oraz zwiększenie o tę samą wielkość liczby uprawnień sprzedawanych w późniejszych latach trzeciego etapu.

Dzięki takiemu przesunięciu mniejsza liczba uprawnień będzie oferowana do sprzedaży na aukcji w perspektywie krótkoterminowej, w warunkach bardzo niskiego popytu, zaś w późniejszym terminie, kiedy popyt prawdopodobnie wzrośnie, oferowana będzie większa liczba uprawnień. Dalsze informacje na temat skutków przedstawiono w ocenie skutków (zob. poniżej).

Wszczęcie szeroko zakrojonej debaty na temat ewentualnych środków strukturalnych

W opublikowanym właśnie sprawozdaniu dotyczącym rynku emisji przedstawiono sześć wariantów i zaproszono zainteresowane strony do wyrażenia opinii. Parlament Europejski i Rada wezwały Komisję do rozważenia wariantów działań strategicznych, które można by przyjąć jak najszybciej, w tym stałego wycofania części uprawnień niezbędnej do usunięcia nadwyżki.

Ewentualny wniosek ustawodawczy Komisji dotyczący środków strukturalnych przedstawiony w wyniku debaty publicznej będzie podlegał konsultacji społecznej i pełnej ocenie skutków.

Kontekst: EU ETS oraz jego trzeci etap

System EU ETS obejmuje ok. 11 tys. instalacji przemysłowych i 40 proc. unijnych emisji. W bieżącym roku objęty nim został również sektor lotnictwa.

W trzecim etapie emisje z instalacji przemysłowych i energetycznych muszą do 2020 r. zostać ograniczone do poziomu niższego o 21 proc. od poziomu z 2005 r. Główne zmiany wprowadzone w trzecim etapie są następujące:

• wprowadzenie jednego, ogólnounijnego pułapu emisji zamiast obecnego systemu 27 pułapów krajowych;
• sprzedaż na aukcji stanie się główną metodą przydziału uprawnień, zastępując przydział bezpłatnych uprawnień. W 2013 r. ponad połowa wszystkich uprawnień będzie sprzedawana na aukcji, zaś odsetek ten będzie wzrastał co roku;
• w odniesieniu do uprawnień, które pozostaną bezpłatne, wprowadzone zostaną zharmonizowane zasady ich przydzielania w oparciu o ambitne ogólnounijne wskaźniki emisyjności.

Więcej informacji na temat EU ETS znajduje się na stronie:
ec.europa.eu/clima/policies/ets/index_en.htm.

Dokumenty, w tym ocenę skutków wniosku dotyczącego przesunięcia uprawnień, można znaleźć na stronie:
ec.europa.eu/clima/policies/ets/reform/index_en.htm.