W debacie udział wezmą: prowadzący debatę - Wojciech Szymalski, prezes Fundacji InE, Agnieszka Nowak - działaczka stowarzyszenia Zielone Mazowsze, Igora Zachariasz - prawnik, naukowiec związany Uczelnią Łazarskiego, będący współautorem raportu Finanse w Urbanizacji, były dyrektor Unii Metropolii Polskich, Konrad Płochocki - dyrektor generalny Polskiego Związku Firm Deweloperskich.

Ekspertem wiodącym będzie Adam Kowalewski, architekt, dr nauk. ekonomicznych, członek Rady Fundatorów Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, Członek Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, SARP, TUP, CICA [Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyków Architektury]. Poprzednio: Od 1960 r. praktyka zawodowa w architekturze i planowaniu przestrzennym, w tym Generalny Projektant Aglomeracji Warszawskiej, ekspert ONZ (urbanistyka 1981-1986) i ambasador (Rada Zarządzająca UN Habitat i UNEP 1992-1996). Wiceminister budownictwa (1989-1992). Członek Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej, (przewodniczący Komisji 2005-2015). Badania naukowe - INE PAN, Instytut Rozwoju Miast, międzynarodowe programy badawcze (UK, Holandia, Dania). Wykłady: US, visiting prof. John Hopkins University; visiting fellow, Cambridge Anglia.

Tezy do dyskusji:

1. Reforma jest konieczna - straty przekroczyły już 84 mld zł. - czy wolno ją nadal odkładać?
2. Reforma planowania przestrzennego - jaka jakie zmiany są niepotrzebne, a które są konieczne?
3. Reforma wprowadzi wiele koniecznych ale trudnych zmian, czy jest realna, czy da się przekonać jej wrogów?
4. Barierą reformy gospodarki przestrzennej jest brak przyzwolenia społecznego, kto i co pomoże?
5. Inwestycje dla rozwoju, deweloperzy i ład przestrzenny - jak zbudować ład inwestycyjny?

Zapraszamy już 14 czerwca! 

Uzasadnienie tez do dyskusji

Studium KPZK PAN zakłada że planowanie przestrzenne jako elementu zintegrowanego planowania rozwoju na poziomie kraju, regionu i gminy, zostanie „naprawione”. Że powstanie system wielopodmiotowego, zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem na wszystkich poziomach terytorialnej organizacji państwa. Podstawowym celem systemowej, ekonomicznej i prawnej reformy gospodarki przestrzennej powinno być prawo równego dostępu do zasobów przestrzeni. Przestrzeni rozumianej współcześnie jako dobra wspólnego i ograniczonego, którego użytkowanie i redystrybucja musi być uregulowana ze względu na immanentne cechy ułomności rynków ziemi i nieruchomości. Nowy system gospodarki przestrzennej powinien być również otwarty na wyzwania przyszłości i postulaty pojawiające się w skali europejskiej. Przyjmuje też w założeniach, że wdrożone będą rozwiązania powszechnie w innych krajach, w planowaniu przestrzennym. Były też przedmiotem szeregu inicjatyw lokalizacyjnych, podjętych po 2010 roku.:

• Planowanie chroni interes publiczny i wspólne dobro - przestrzeń, przyjmując zasadę o publicznym celu walorów przestrzeni i środowiska;
• Konieczna jest aktywna partycypacja społeczna użytkowników przestrzeni;
• stanowi o minimalnych standardach społecznych i technicznych zagospodarowania terenu;
• ogranicza wskazywanie na cele rozwoju tereny otwarte, zielone (green fields), jeśli gmina ma rezerwy niezabudowanych terenach zabudowy (brown fields);
• warunki administracyjne zabudowy są stosowane na terenach zabudowy i jedynie w przypadku inwestycji plombowych”;
• powiązanie planów wojewódzkich z planem krajowym lub system wiążących ustaleń dla ochrony interesów publicznych z prawem powszechnie lub terytorialnie obowiązującym;
• wprowadzenie obowiązkowej parcelacji i reparcelacji terenów w planowaniu miejscowym (ważny instrument kształtowania zabudowy pod kątem adaptacji do zmian klimatu);
• wprowadzenie opłat i podatków od przyrostu wartości nieruchomości oraz podatku od niezabudowanych terenów budowlanych (vacancy fee);
• wygaśniecie decyzji o warunkach zabudowy bez odszkodowań w ciągu 2 lat;
• wzmocnienie biur planowania jako instytucji zaufania (interesu) publicznego;
• wzmocnienie regulacji prawnych, służących ochronie ładu przestrzennego przez rząd i władze centralne.

Powyższe propozycje zmian są znane od lat. Pytanie zasadnicze: które z nich są dyskusyjne i których, dziś bardzo potrzebujemy?

W celach rozwoju, kluczowym celem są inwestycje. Dlatego ważną rolę w procesach urbanizacyjnych, odgrywają deweloperzy. Przeważnie jest to pożyteczna działalność. Jednak niektórzy z nich oraz niektóre organizacje chronią Wuzetki i są przeciwni wzmacnianiu roli planowania przestrzennego, „grożąc” wzrostem cen mieszkań. Jest to o tyle zaskakujące, że dla inwestorów Wuzetki nie są dobrym rozwiązaniem. Wuzetka oraz Polska wersja dobrego sąsiedztwa (karykatura wersji niemieckiej) zwiększają ryzyko inwestycyjne.  Warto również zauważyć, że w krajach Unii Europejskiej, anglosaskich i Skandynawskich deweloperzy działają w warunkach szerokiej i skutecznej kontroli planistycznej i bez Wuzetek.  Jak dotąd, propozycje legislacyjne zmierzają jedynie do ‘ucywilizowania’ Wuzetki. Jak przekonać deweloperów, że planowanie przestrzenne, powszechnie stosowane w krajach rozwiniętych, jest pożyteczne?  Jak im może dobrze służyć? Czy przekonanie inwestorów to również zadanie dla samorządów lokalnych? Czy można reformę zrobić wbrew deweloperom?

Debata jest częścią projektu "Make Europe Sustainable for All"