Materiałem badawczym pracy „Patenty a czysta technologia: niwelowanie niezgodności pomiędzy przypadkami a przepisami” było ok. 400 tys. patentów spośród ogólnej puli 60 mln. Celem było zbadanie wpływu patentów na światowy transfer czystych technologii produkcji energii, takich jak ogniwa fotowoltaiczne, źródła geotermalne czy farmy wiatrowe. Po raz pierwszy w badaniach uwzględniono kwestie licencjonowania dostępu do korzystania z konkretnej technologii.

Zamysłem autorów badań było stworzenie kompendium wiedzy i zastąpienie domysłów sprawdzonymi naukowo faktami. „Badania oparte są na konkretnych przypadkach i są przełomowe pod względem współpracy międzysektorowej, która może przynieść konkretne korzyści społeczeństwu” – powiedział Benoît Battistelli, prezes EPO. „Patenty odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu informacji o istniejących technologiach, poziomie rozwoju oraz ich popularności na świecie. Informacje te ułatwiają rozmowy na temat zmian klimatycznych”.

„Aby uniknąć ciągnących się dyskusji na temat ekonomii i innowacji, międzynarodowe rozmowy o walce ze zmianami klimatycznymi opierają się na technologicznej kreatywności dotyczącej rozwiązań niskoemisyjnych i oszczędnych. Obecnie wyzwaniem jest znalezienie sposobu na ich rozpowszechnienie i ich transfer, aby mogło z nich skorzystać wiele państw”.

„Masowy wzrost wykorzystania i ekspansja czystych technologii, zwłaszcza w krajach rozwijających się, jest warunkiem koniecznym dla złagodzenia skutków zmian klimatu oraz adaptacji” – powiedział Ricardo Meléndez-Ortiz, dyrektor wykonawczy ICTSD.

Więcej zgłaszanych patentów od czasów protokołu z Kioto

Badania wskazują, że większa liczba patentów związanych z czystymi technologiami łączy się z podpisaniem w 1997 r. tzw. protokołu z Kioto. Pozwala to przypuszczać, że polityczne decyzje kształtują atmosferę, która sprzyja rozwojowi ważnych w kontekście zmian klimatu technologii. Analizy statystyczne danych pokazują, że częstotliwość patentowania w dziedzinie czystych technologii wzrastała o około 20% rocznie od czasu podpisania protokołu, a liczbaa patentów w tej dziedzinie jest większa niż tych związanych z tradycyjnymi źródłami energii.

Państwom OECD dominującym w dziedzinie czystych technologii przewodniczy obecnie Japonia, zaraz za nią plasują się USA oraz Niemcy. Ważne miejsce zajmuje także skupiająca się na produkcji paneli słonecznych Korea Południowa. Również Chiny zwiększają aktywność – idąc w ślady Korei, stają się ważnym graczem w dziedzinie paneli słonecznych.

Patenty dla krajów rozwijających się

Badania wskazują na ograniczone praktyki licencjonowania w krajach rozwijających się – zwłaszcza w Chinach, Indii oraz Brazylii. Z drugiej strony, 70% respondentów poparło, w przypadku ograniczonych funduszy, udzielanie łagodniejszych warunków licencji w krajach rozwijających się. Badania wskazują także, że w tym przypadku dla respondentów oprócz wskaźników makroekonomicznych ważne są również prawa do własności intelektualnej.

Nieograniczony dostęp do najnowocześniejszych technologii

W ramach zbierania danych do badań EPO stworzyło portal informacyjny, który zapewnia darmowy dostęp do wszystkich dokumentów patentowych w dziedzinie technologii wytwarzania czystej energii. Ma to wyznaczać nowy standard przejrzystości w sektorze czystych technologii.

Zrozumienie roli czystych technologii oraz ich rozpowszechnianie może odgrywać ważną rolę w wysiłkach zmierzających do łagodzenia zmian klimatycznych. Badania wpływu patentów na czyste technologie przeprowadzone przez EPO, UNEP i ICTSD na dużą skalę wykazały, że eksperci są skłonni do współpracy i dostarczania danych, które wpłyną na przejrzystość i stworzą podstawy negocjacji w sprawie zmian klimatu, zwłaszcza w sferze rozwoju i przyspieszania transferu najpotrzebniejszych czystych technologii.