Wzajemne oddziaływanie na siebie środowiska naturalnego i człowieka to proces złożony – naturalne procesy warunkują życie na Ziemi, ale zarazem mogą stanowić dla niego zagrożenie. Tym większe, im bardziej człowiek zakłóca ich równowagę. Obecnie obserwujemy stopniowy wzrost temperatury atmosfery ziemskiej (z przyczyn zarówno naturalnych, jak i antropogenicznych), czego skutkiem jest coraz częstsze występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych. Prof. Halina Lorenc z IMGW uważa, że w ciągu następnych dwóch dekad średnia temperatura w Polsce może wzrosnąć o 0,2-0,4 st. C, a wraz z nią zwiększy się liczba ekstremów.

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej rozpoczął prawie trzy lata temu realizację projektu badawczego "Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo", w ramach działania Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka". Instytucją zarządzającą jest Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Ten interdyscyplinarny projekt ma na celu kompleksową ocenę wpływu zmian klimatu na środowisko, gospodarkę oraz społeczeństwo, a dzięki temu opracowanie adekwatnych rozwiązań adaptacyjnych.

Projekt wypełnia cele PO IG w zakresie wsparcia prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych służących budowie zrównoważonej, innowacyjnej gospodarki. Innowacyjność oznacza tu przygotowanie i wdrożenie rezultatów badań wspomagających działania ekonomiczne i społeczne kraju, uwzględniające spodziewane zmiany klimatyczne.

W projekcie zmiany klimatu zdefiniowano jako "postępujący proces zmian fizycznych i chemicznych w strukturze atmosfery polegający na tym, że czynniki powodujące ten proces prowadzą do ustalenia się nowego stanu równowagi całego systemu klimatycznego względem stanu wyjściowego".

Na konferencji podsumowującej projekt prelegenci mówili o zagrożeniach hydro- i meteorologicznych oraz wyzwaniach, jakie w związku z nimi stoją przed polskimi organami administracji. Z analiz wynika, że opady w Polsce będą występowały rzadziej, ale będą bardziej intensywne. Zwiększy się ryzyko lokalnych powodzi typu flash flood oraz suszy i pożarów. Częściej będą też występować zjawiska takie jak huragany, grad i lawiny snieżne.

Ogromne znaczenie ma dokładne poznanie tych procesów, dzięki czemu można będzie opracować odpowiednie systemy ostrzeżeń oraz środków bezpieczeństwa, które zakładają m.in. edukację społeczeństwa. Prof. Lorenc przekonuje, że niezależnie od przyczyn, klimat się zmienia na naszych oczach i im szybciej rządy zrozumieją ten fakt, tym skuteczniejsze działania adaptacyjne będą mogły wprowadzić.

Instytut wskazuje, że usprawnienie modelowania i prognozowania zjawisk ekstremalnych pozwoli wdrożyć odpowiednie działania dostosowawcze, które kompleksowo przygotują społeczeństwo i wszystkie sektory gospodarki na nadchodzące zmiany. Docelowo rezultaty badań powinny zostać wykorzystane przez strategiczne resorty gospodarcze kraju dla co najmniej dwóch horyzontów czasowych: krótko- i długofalowych.

Jako krótkoterminowe działania wyznaczono opracowanie systemu bieżących ostrzeżeń oraz ochrony gospodarki i społeczeństwa przed skutkami ekstremalnych zjawisk. Działania długofalowe obejmować mają:

Cel ogólny powinien zostać osiągnięty poprzez realizację podstawowych dziewięciu zadań badawczych:

Projekt finansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Szczegółowe wyniki badań mają zostać przedstawione w maju tego roku.

Oficjalna strona projektu: klimat.imgw.pl.

OB, ChrońmyKlimat.pl

na podstawie materiałów z konferencji IMGW