Główna zasada selektywnego zbierania śmieci polega na oddzielaniu surowców od odpadów, które nie nadają się do powtórnego przetworzenia. 

Jakie surowce oddzielamy? Są to: tworzywa sztuczne i metale, papier, a także opakowania szklane i odpady biodegradowalne. Niektóre gminy mogły zdecydować o konieczności rozdzielania szkła białego i kolorowego.

Zbieranie osobno papieru, szkła, tworzyw sztucznych wraz z metalem, a także oddzielanie odpadów biodegradowalnych pozwala uzyskać najbardziej pełnowartościowe surowce do ponownego przetworzenia, w myśl zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Gospodarka o obiegu zamkniętym (circular economy) jest koncepcją, zgodnie z którą produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane.

Koncepcja ta zakłada odejście od tzw. gospodarki linearnej, opierającej się na zasadzie „weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć”, w której odpady często traktowane są jako ostatni etap cyklu życia i przejście na model cyrkularny, zamknięty działający zgodnie z zasadą "weź – użyj – przetwórz – użyj ponownie". W gospodarce o obiegu zamkniętym istotne jest to, żeby odpady – jeżeli już powstaną – były traktowane jako surowce wtórne. 

Nowy model segregacji odpadów został określony w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19).

Zgodnie z tym rozporządzeniem odpady komunalne są zbierane w podziale na cztery główne frakcje i dodatkowo odpady zmieszane.

Pojemnik koloru niebieskiego z napisem „Papier”

Należy wrzucać:

• opakowania z papieru, karton, tekturę (także falistą)
• katalogi, ulotki, prospekty
• gazety i czasopisma
• papier szkolny i biurowy, zadrukowane kartki
• zeszyty i książki
• papier pakowy
• torby i worki papierowe

 Nie należy wrzucać:

• ręczników papierowych i zużytych chusteczek higienicznych
• papieru lakierowanego i powleczonego folią
• papieru zatłuszczonego lub mocno zabrudzonego
• kartonów po mleku i napojach
• papierowych worków po nawozach, cemencie i innych materiałach budowlanych
• tapet
• pieluch jednorazowych i innych materiałów higienicznych
• zatłuszczonych jednorazowych opakowań z papieru i naczyń jednorazowych
• ubrań

Pojemnik koloru zielonego z napisem „Szkło”

Należy wrzucać:

• Butelki i słoiki po napojach i żywności (w tym butelki po napojach alkoholowych i olejach roślinnych)
• Szklane opakowania po kosmetykach (jeżeli nie są wykonane z trwale połączonych kilku surowców)

Nie należy wrzucać:

• Ceramiki, doniczek, porcelany, fajansu, kryształów
• Szkła okularowego
• Szkła żaroodpornego
• Zniczy z zawartością wosku
• Żarówek i świetlówek
• Reflektorów
• Opakowań po lekach, rozpuszczalnikach, olejach silnikowych
• Luster
• Szyb okiennych i zbrojonych
• Monitorów i lamp telewizyjnych
• Termometrów i strzykawek

Niektóre gminy zapewniają osobne pojemniki na szkło białe i kolorowe. W tym przypadku szkło bezbarwne zbiera się w pojemnikach koloru białego z napisem „Szkło bezbarwne”, a szkło kolorowe w pojemnikach koloru zielonego oznaczonych napisem „Szkło kolorowe”.

Pojemnik koloru żółtego z napisem „Metale i tworzywa sztuczne”

Należy wrzucać:

• odkręcone i zgniecione plastikowe butelki po napojach
• nakrętki, o ile nie zbieramy ich osobno w ramach akcji dobroczynnych
• plastikowe opakowania po produktach spożywczych
• opakowania wielomateriałowe (np. kartony po mleku i sokach)
• opakowania po środkach czystości (np. proszkach do prania), kosmetykach (np. szamponach, paście do zębów) itp.
• plastikowe torby, worki, reklamówki, inne folie
• aluminiowe puszki po napojach i sokach
• puszki po konserwach
• folię aluminiową
• metale kolorowe
• kapsle, zakrętki od słoików

Nie należy wrzucać:

• butelek i pojemników z zawartością
• plastikowych zabawek
• opakowań po lekach i zużytych artykułów medycznych
• opakowań po olejach silnikowych
• części samochodowych
• zużytych baterii i akumulatorów
• puszek i pojemników po farbach i lakierach
• zużytego sprzętu elektronicznego i AGD

Pojemnik koloru brązowego z napisem „Bio”

Tu należy wrzucać odpady biodegradowalne:

• odpadki warzywne i owocowe (w tym obierki itp.)
• gałęzie drzew i krzewów
• skoszoną trawę, liście, kwiaty
• trociny i korę drzew
• niezaimpregnowane drewno
• resztki jedzenia

Nie należy wrzucać:

• kości zwierząt
• oleju jadalnego
• odchodów zwierząt
• popiołu z węgla kamiennego
• leków
• drewna impregnowanego
• płyt wiórowych i pilśniowych MDF
• ziemi i kamieni
• innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych)

Co w takim razie możemy wrzucać do pojemników na odpady zmieszane?

Do pojemnika z odpadami zmieszanymi należy wrzucać wszystko to, czego nie można odzyskać w procesie recyklingu, z wyłączeniem poniżej wymienionych.

Do odpadów zmieszanych NIE powinno się wrzucać:

• odpadów niebezpiecznych: baterii, akumulatorów, lekarstw, odpadów medycznych, świetlówek, opakowań po środkach ochrony roślin itp.;
• elektrośmieci,
• odpadów gabarytowych.

Co zrobić z odpadami niebezpiecznymi? Nie wolno ich wyrzucać do śmieci zmieszanych!

Przy segregacji bezwzględnie trzeba pamiętać o odpadach niebezpiecznych, do których zaliczają się zużyte baterie i akumulatory, przeterminowane lekarstwa, zużyte świetlówki, odpady po żrących chemikaliach (np. środkach ochrony roślin), a także zużyty sprzęt RTV i AGD (tzw. elektroodpady). Tych odpadów nie wolno wyrzucać do śmieci zmieszanych. Można je oddać w specjalnie wyznaczonych punktach w sklepach i aptekach (przeterminowane lekarstwa), a także w punkcie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, czyli tzw. PSZOK-u (Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych), zorganizowanym przez gminę. Godziny otwarcia PSZOK-ów można z sprawdzić na stronie internetowej danej gminy.

Przykłady i praktyczne wskazówki

Karton po mleku to przykład opakowania wielomateriałowego. Wyrzucamy je do pojemnika na metale i tworzywa sztuczne.

Obierki warzyw i owoców najlepiej przeznaczyć na kompost. Jeśli nie mamy przydomowego kompostownika, wyrzucamy je do pojemnika na odpady biodegradowalne (BIO).

Szkła, plastiku czy metalu nie trzeba myć przed wyrzuceniem do pojemnika na odpady segregowane. Wystarczy je opróżnić. Surowce zostaną umyte na późniejszym etapie recyklingu, sortujmy je więc i wyrzucajmy do odpowiednich pojemników. Czyli np. opróżniony słoik po pulpetach powinniśmy wyrzucić do pojemnika na opakowania szklane. Nie szkodzi, że jest nieumyty. Zostanie umyty w sortowni.

Czy wyrzucając odpady papierowe należy usuwać zszywki do papieru, okładki od bindowania itp.? Małe elementy takie jak zszywki można pozostawić – w papierni, gdzie odpady są przetwarzane w formę płynną, nie będzie to stanowiło problemu. Duże elementy jak np. okładki, ramki od kalendarzy itp. powinny zostać oddzielone.

A co jeśli ktoś mieszka w bloku, a inni mieszkańcy tego bloku nie będą segregować śmieci? Mieszkańcy bloków korzystają ze wspólnych pojemników do zbierania odpadów. Jeżeli część mieszkańców nie segreguje odpadów, wówczas naliczana jest opłata według wyższej stawki, ustalonej przez radę gminy (tzn. stawki za odpady zmieszane).

Najważniejsze terminy

• 1 lipca 2017 - dzień wejścia w życie nowego rozporządzenia,
• do 31 grudnia 2017 - czas na odpowiednie oznakowanie pojemników służących do zbierania odpadów komunalnych,
• do 30 czerwca 2022 - czas na wymianę pojemników na nowe, zgodne z rozporządzeniem.

Warunki spełnienia wymogów selektywnego zbierania odpadów

• Gminy powinny zapewnić na terenach przeznaczonych do użytku publicznego możliwość selektywnej zbiórki odpadów zgodnie rozporządzeniem.
• Dopuszcza się zbieranie wybranych frakcji odpadów w miejscu ich wytworzenia w workach.
• Pojemniki oraz worki powinny zabezpieczać odpady przed pogorszeniem jakości zbieranej frakcji dla przyszłych procesów ich przetwarzania.
• Okres dostosowawczy, w jakim pojemniki dostosować należy do wymogów określonych w rozporządzeniu lub zastąpić pojemnikami spełniającymi wymagania został ustalony na 5 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia, czyli gminy będą musiały to zrobić maksymalnie do 30 czerwca 2022 r.
• Obecne pojemniki oznacza się oznakowaniem, o którym mowa powyżej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
• Obecnie obowiązująca umowa na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, która obowiązywała w dniu wejścia w życie rozporządzenia, zachowuje swoją ważność do czasu, na który została zawarta, jednak nie dłuższy niż do dnia 30 czerwca 2021 r.
• W przypadku gdy pojemniki, mogą obniżać walory estetyczne przestrzeni publicznej, w której się znajdują, w szczególności w miejscach o znaczeniu historycznym lub przyrodniczym, można pokryć je tylko w części odpowiednim kolorem, jednak nie mniejszej niż 30% zewnętrznej, całkowitej powierzchni pojemnika, w sposób widoczny dla korzystających z pojemników. 

źródła:

www.naszesmieci.mos.gov.pl

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19)