Kontrola obejmująca lata 2004-2009 (z uwzględnieniem lat wcześniejszych) została przeprowadzona na terenie ośmiu miast, tj. Warszawy, Wrocławia, Gdańska, Poznania, Bydgoszczy, Krakowa, Szczecina oraz Lublina.

Najwyższa Izba Kontroli poinformowała, że uzasadnieniem dla przeprowadzenia kontroli były informacje prasowe oraz skargi, które dotyczyły problemów transportu na terenie dużych miast oraz małej skuteczności działań podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego na rzecz poprawy jego funkcjonowania.

NIK poddał zatem ocenie działania samorządów podejmowane w celu usprawnienia systemów transportowych funkcjonujących na terenie wybranych miast Polski.

W sprawozdaniu z kontroli czytamy: „Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie realizację założeń określonych w dokumentach strategicznych, dotyczących działań na rzecz usprawnienia systemów transportowych w skontrolowanych miastach. Pomimo podjęcia szeregu przedsięwzięć oraz systematycznego wzrostu wydatków na transport, nie wykonano istotnej części zadań warunkujących osiągnięcie celów strategicznych"¹.

Zdaniem NIK modernizacja systemów transportowych w analizowanych miastach nie nadąża za wzrostem natężenia ruchu samochodowego (liczba samochodów w kontrolowanych miastach wzrosła w ciągu ostatnich dziesięciu lat od 120 do 150%).

Wyniki kontroli wskazują na niewystarczające tempo realizacji inwestycji mających na celu zwiększenie przepustowości ruchu samochodowego.

„Najważniejsze inwestycje, czyli obwodnice, mosty, trasy przyspieszone i ekspresowe – choć planowane od lat – we wszystkich skontrolowanych miastach są opóźnione, a ich koszty wciąż rosną. W Warszawie w latach 2004-2009 nie powstał żaden most, nie zakończono budowy żadnej obwodnicy czy drogi szybkiego ruchu, łączących dzielnice miasta. Budowę Mostu Północnego rozpoczęto po siedmiu latach od umieszczenia tego zadania w budżecie miasta (dopiero w 2009 roku), budowy obwodnic „Miejskiej” i „Śródmiejskiej” są dopiero w fazie początkowej. Z kolei Autostradowa Obwodnica Wrocławia, która miała być zakończona w roku 2008, zostanie oddana z kilkuletnim opóźnieniem (prawdopodobnie dopiero w 2011 roku)" – poinformowali w lipcu br. przedstawiciele NIK.

Nieprawidłowości w realizacji zadań określonych w dokumentach strategicznych, opóźnienia przy wykonywaniu poszczególnych zadań inwestycyjnych, zły stan dróg czy nieprawidłowe zarządzania środkami finansowymi, to nie jedyne zastrzeżenia NIK.

W ocenie Najwyższej Izby Kontroli także działania samorządów w zakresie poprawy atrakcyjności transportu zbiorowego okazały się w większości przypadków nieskuteczne.

„Wbrew założeniom w żadnym z kontrolowanych miast komunikacja miejska nie jest atrakcyjną alternatywą dla komunikacji samochodowej. Jedynie w Krakowie z transportu zbiorowego korzysta obecnie o 50 proc. więcej osób niż w 2003 roku; w Gdańsku, Lublinie i Szczecinie liczba ta spadła, w pozostałych miastach wzrost był nieznaczny” – poinformowała NIK.

Wyniki kontroli wskazały również na brak realizacji inwestycji w zakresie rozbudowy systemów transportu szynowego (długość i gęstość linii zmniejsza lub nie zmienia się) oraz fatalny stan już istniejącej infrastruktury (przestarzałe wagony, pogarszający się stan torowisk i trakcji).

W ocenie NIK zarządy miast nie wykorzystują sprawdzonych rozwiązań przyczyniających się do usprawnienia ruchu transportowego, takich jak budowa parkingów pozwalających na pozostawienie samochodów osobowych w celu dalszego korzystania z komunikacji miejskiej, planowanie węzłów przesiadkowych czy wdrażanie zintegrowanych systemów zarządzania ruchem.

Budowa systemu parkingów łączących transport samochodowy z podróżą komunikacją miejską (tzw. parkingi Parkuj i jedź) została rozpoczęta tylko w Warszawie i Poznaniu. Na terenie stolicy funkcjonuje 5 takich parkingów (łącznie 2 224 miejsca parkingowe), zaś w Poznaniu – 6 (na 912 miejsc parkingowych).

Zintegrowane systemy sterowania i zarządzania ruchem na części skrzyżowań (umożliwiające m.in. nadanie priorytetu przejazdu pojazdom transportu zbiorowego) zostały uruchomione jedynie w trzech miastach (Kraków, Warszawa i Poznań). W pozostałych są na razie w fazie projektów.

Uprzywilejowanie przewozów autobusowych, polegające na wyznaczeniu tzw. „bus-pasów” zostało wprowadzone jedynie w Warszawie i Krakowie.

W miastach objętych kontrolą NIK stwierdzono także niewystarczającą gęstość ścieżek rowerowych (od 0,17 % do 0,52%). W żadnym z analizowanych miast infrastruktura rowerowa nie tworzy spójnego, nieprzerwanego systemu komunikacyjnego.

Przypisy:
1. NIK: Informacja o wynikach kontroli działań podejmowanych na rzecz usprawnienia systemu transportowego w największych miastach w Polsce. Warszawa 2010.


Szczegółowe informacje o wynikach kontroli NIK dostępne są pod adresem: http://nik.gov.pl/docs/inform/100513-systemy-transportowe.pdf