Rodzaj inwestycji: Jednorodzinny dom wolnostojący o dodatnim bilansie energetycznym (tzw. budynek plus energetyczny).

Inwestor: Instytucje współpracujące i firmy, które były sponsorami projektu. Pełna lista partnerów i sponsorów dostępna jest na stronie: www.prispa.org/partners/.

Projektant i wykonawca: Zespół wykładowców i studentów kierunków związanych m.in. z budownictwem, architekturą i projektowaniem wnętrz. Projekt został zrealizowany przez Techniczny Uniwersytet Budownictwa Lądowego (UTCB), Uniwersytet Architektury i Urbanistyki im. Iona Mincu (UAUIM) i Politechnikę w Bukareszcie (UPB), w partnerstwie z rumuńskim Uniwersytetem Sztuk Pięknych. Więcej informacji o zespole znajduje się na stronie: www.prispa.org/team/.

Lokalizacja: niewielka miejscowość w pobliżu Bacău, miasta położonego we wschodniej Rumunii.

Opis inwestycji: Przygotowania do realizacji projektu rozpoczęły się na początku 2011 roku, kiedy zespół studentów zapragnął przedstawić własny projekt domu zasilanego energią słoneczną w międzynarodowym konkursie dla uniwersytetów "Solar Decathlon Europe", organizowanym w roku 2012 w Madrycie. Ich projekt pn. "PRISPA House" zajął 2. miejsce w kategorii "Efektywność energetyczna", 2. miejsce w kategorii "Nagroda publiczności" i 9. miejsce w ogólnym rankingu 18 zespołów biorących udział w konkursie.

Jednak "PRISPA" to nie tylko prototyp przygotowany na konkurs, ale przede wszystkim dom o wysokiej klasie energetycznej zaprojektowany z myślą o mieszkańcach Rumunii. Największym wyzwaniem było stworzenie domu, który odpowiadałby potrzebom przeciętnej rodziny (cena, komfort mieszkania, możliwość przystosowania do własnych potrzeb), a jednocześnie był odzwierciedleniem tradycji rumuńskiego budownictwa.

Przed prezentacją na konkursie w Madrycie dom "PRISPA" został zbudowany w Bukareszcie i udostępniony odwiedzającym. W Madrycie (według tego samego projektu) w 13 dni zbudowano w pełni funkcjonalny dom. Obecnie dom "PRISPA" dotarł już do celu swojej podróży – został zakupiony przez rumuńską rodzinę i na nowo zbudowany w pięknej wiejskiej scenerii w pobliżu Bacău.

W projekcie domu o powierzchni ok. 80 m² uwzględniono salon, jadalnię, kuchnię, wydzieloną przestrzeń do pracy, sypialnię i łazienkę. Wysoki sufit nadaje wnętrzu przestronności i umożliwia korzystanie z antresoli nad kuchnią (ta dodatkowa przestrzeń może być wykorzystana jako sypialnia dla gości, miejsce do zabawy lub pracy). Ważnym elementem projektu jest także ganek (rum. prispa) z przedsionkiem, typowy dla domów budowanych w tym regionie. Na tyłach domu znajduje się zaplecze techniczne.

Dzięki prefabrykowanym elementom i prostej technologii dom jest łatwy do zbudowania (na jego złożenie wystarczy 30 dni). Równie szybko można też go rozmontować. Struktura modułowa pozwala ponadto na dostosowanie domu do potrzeb klienta – bez wpływu na ogólną koncepcję projektu możliwe jest np. zwiększenie powierzchni użytkowej, zmiana kształtu pomieszczeń lub układu funkcjonalnego.

Zastosowane rozwiązania energooszczędne i technologie OZE: Przy projekcie domu "PRISPA" wykorzystano głównie naturalne materiały, przede wszystkim drewno. Glina, często wykorzystywana w lokalnej architekturze, została tutaj zastosowana do wykończenia ścian wewnętrznych, m.in. ze względu na swoje właściwości higroskopijne (wchłaniania wilgoci). Na wiele sposobów wykorzystano także metal – dach pokryto blachą cynkową, a elementy konstrukcji połączono metalowymi łącznikami.

Konstrukcja domu "PRISPA" opiera się na dwóch elementach: prefabrykowanych panelach konstrukcyjnych i przenośnych modułach (moduł składający się z kuchni i łazienki oraz moduł obejmujący zaplecze techniczne). Panele konstrukcyjne izolowane są wełną mineralną, a od strony wnętrza domu pokryte płyta gipsową, co zapewnia ochronę przeciwpożarową.

Poza dobrą izolacją na ograniczenie strat ciepła wpływa także zwarta bryła i kompaktowa wielkość domu. Główny element projektu – ganek, odgrywa tu podwójną rolę: reprezentuje tradycyjną architekturę, a równocześnie chroni wnętrze domu przed przegrzewaniem w lecie. Zimą natomiast wpuszcza promienie słoneczne do domu.

Ponadto ganek w połączeniu z kształtem dachu i jego południową orientacją naturalnie powiększa nasłonecznioną powierzchnię, która stanowi doskonałe miejsce do umieszczenia paneli fotowoltaicznych. Tak skonstruowany dach sprawia także, że od strony północnej (gdzie dach sięga aż do ziemi) tworzy się przestrzeń do przechowywania, która równocześnie stanowi ochronę przed słynnym w Rumunii północnym wiatrem i śniegiem. Drugą strefą buforową jest tradycyjny przedsionek przy wejściu do domu, który reguluje ciśnienie i temperaturę wnętrz budynku.

Mocną stroną domu "PRISPA" jest niewątpliwie wykorzystanie naturalnego oświetlenia w każdym z pomieszczeń, co nie tylko ogranicza zużycia energii, lecz także wpływa na poczucie komfortu. Potrójnie szklone okna, umiejscowione na wschodniej i zachodniej fasadzie, zostały dodatkowo pokryte specjalną powłoką, która zapewnia dostęp światła, ale nie przepuszcza ciepła. Rozwiązanie to zabezpiecza przed kumulowaniem się energii słonecznej wpadającej przez okna (tzw. efekt szklarni). W lecie można dodatkowo kontrolować ilość wpadającego światła dzięki drewnianym okiennicom.

Sztuczne oświetlenie zostało zaprojektowane tak, aby zapewnić wystarczającą ilość światła w każdym z pomieszczeń. W domu zainstalowane są także czujniki mierzące m.in. jakość i temperaturę powietrza oraz poziom wody w zbiornikach. Zamontowano także system zarządzania, który pozwala automatycznie obsługiwać zainstalowane w domu urządzenia.

W budynku wykorzystano nawiewno-wywiewną wentylację mechaniczną z wymiennikiem ciepła, która nie tylko zapewnia stały dopływ schłodzonego lub ogrzanego powietrza, ale także odzyskuje ciepło z powietrza zużytego. Zastosowane w projekcie kompaktowe urządzenie odpowiada zarówno za wentylację, ogrzewanie, jak i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Jego działanie opiera  się na pompie ciepła, która dostosowuje swoją wydajność do aktualnego zapotrzebowania na energię. Zimą, kiedy temperatura na zewnątrz spada poniżej –5ºC, można korzystać z dodatkowego systemu grzewczego (paneli na podczerwień umieszczonych w salonie, sypialni i łazience).

Dom "PRISPA" wyposażony jest także w 2 kolektory słoneczne umożliwiające przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz 32 panele fotowoltaiczne do produkcji energii elektrycznej.

Zapotrzebowanie na energię cieplną budynku wynosi 12,40 kWh/m²/rok, czyli mniej niż wartość progowa dla budynku pasywnego (15 kWh/m²/rok). Dom "PRISPA" uzyskał pozwolenie na przyłączenie do sieci, tworząc precedens dla domów zasilanych energią słoneczną w Rumunii.

Koszty wykonania, koszty eksploatacji oraz przewidywany okres zwrotu inwestycji: Prototyp domu kosztował ok. 120 000 euro – koszt ten obejmuje zarówno konstrukcję, wykończenie zewnętrzne i wewnętrzne, drzwi oraz okna, jak i wyposażenie (fotowoltaika, kolektory słoneczne, system wentylacyjno-grzewczy, urządzenia elektryczne i sanitarne). Prototyp był droższy niż wersja przeznaczona do produkcji masowej, ponieważ wykorzystano w nim trochę inne materiały. Różnica w materiałach związana jest z koniecznością dostosowania prototypu domu do trzykrotnego transportu, montowania i rozmontowywania.

Zgodnie z założeniem projektu pełna wersja przeznaczona do sprzedaży nie będzie kosztowała więcej niż 70 000 euro – jest to graniczna wartość wyznaczona w rządowym systemie wsparcia mieszkalnictwa w Rumunii (program "Pierwszy dom").

Przy odpowiedniej eksploatacji (i prawidłowym wdrożeniu rozwiązań) możliwa jest produkcja energii, która w pełni pokrywać będzie potrzeby mieszkańców domu. Poczynione w ten sposób oszczędności pozwalają szacować czas zwrotu inwestycji na około 12-15 lat (w najgorszym wypadku). Dom postawiony w Bukareszcie produkował jednak ok. 20% więcej energii, niż wynosiło szacunkowe zużycie. Możliwość sprzedaży nadwyżek energii do sieci zapewniałaby dochód szacowany na ok. 1700 euro rocznie, co dodatkowo skróciłoby czas zwrotu inwestycji.

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty