Porównując dane¹ unijnego biura statystycznego Eurostat, zamieszczone w najnowszej publikacji ”Early estimates of CO₂ emissions from energy use”, a więc zawierające szacunkowe wyniki rok do roku, stwierdzamy, że zamiast redukcji zbliżonej do tej z 2012 r., która była na poziomie nieco ponad 5%, Polska energetyka zanotowała w roku 2013 wzrost emisji o 0,32%. Wynik to tym gorszy, że w tym samym czasie średnia dla krajów Unii Europejskiej wyniosła -2,60%.

Choć jak podkreśla Eurostat, opublikowane 9 maja dane mają charakter wstępny, to ostateczne wyniki nie będą najprawdopodobniej znacząco od nich odbiegać¹. Należy zatem poświęć im chwilę uwagi, patrząc na nie zarówno z perspektywy całej Unii, jak również poszczególnych państw.

Emisje państw Unii Europejskiej w 2012 i 2013 r.

                    * - dane rzeczywiste

Jakie są ogólne wnioski? Z pewnością cieszy lepszy, w porównaniu z ubiegłorocznym raportem, wynik całej Unii. Martwią jednak liczby pokazujące, że Polska nie wpisuje się w ogólny trend. I nie powinniśmy pocieszać się tym, że Niemcy, czyli największy emitent dwutlenku węgla w Unii, są kolejny rok na „rosnącym” plusie (1,94% za 2013 r. w stosunku do 0,9% rok wcześniej). Nasi zachodni sąsiedzi bowiem, dzięki prowadzonej polityce proklimatycznej są o wiele bardziej zaawansowani choćby w wykorzystywaniu energii z OZE. A to z pewnością zacznie przynosić bardzo wymierne korzyści, również w postaci redukcji emisji CO₂.

Przykład Wielkiej Brytanii, która jest druga pod względem ilości uwalnianego do atmosfery CO₂, pokazuje, że jeśli się chce, to można. Po wzroście emisji w 2012 na poziomie 3,9%, zanotowała w ubiegłym roku spadek na poziomie 2,4%. Niestety nie poszła tym śladem Francja, która – podobnie jak Polska – znalazła się na naszym wykresie nad kreską (0,6% w 2013 r. w stosunku do -0,8% rok wcześniej). Ale już Włochy, zajmujące na liście największych unijnych trucicieli czwartą pozycję odrobiły lekcję i zwiększyły redukcję emisji z energetyki o niemal 2 punkty procentowe do 7%. Podobnie Hiszpania (spadek 14,5% w roku minionym, przy spadku jedynie o 1,4% w 2012 r.) i Holandia. Choć ta druga wykazała zdecydowane osłabienie trendu redukcyjnego z 3,5% w latach 2012-11 do symbolicznych 0,3% w najnowszym opracowaniu.

Jak podkreśla Eurostat, siedem wymienionych powyżej państw, czyli (w kolejności zajmowanych miejsc): Niemcy (759 926 kt CO₂), Wielka Brytania (454 924 kt CO₂), Francja (345 741 kt CO₂), Włochy (341 503 kt CO₂), Polska (290 219 kt CO₂), Hiszpania (224 052 kt CO₂) i Holandia (162 039 kt CO₂) to kraje odpowiedzialne w sumie za 77% emisji dwutlenku węgla w unijnym sektorze energetyki. Trzy z nich (Niemcy, Polska i Francja) zanotowały w 2013 r. wzrosty, uzupełniając w ten sposób niechlubną listę tych państw, które na naszym wykresie znalazły się nad kreską (listę uzupełniają: Dania 6,8%, Estonia 4,4% i Portugalia 3,6%). Na drugim końcu skali obok wymienionej już Hiszpanii znalazły się: Cypr, który zredukował swoje emisje o 14,7%, Rumunia (14,6%), Słowenia (12%) oraz Bułgaria i Grecja mogące pochwalić się spadkiem na poziomie 10,2%.

Autorzy raportu podkreślają, że dwutlenek węgla, stanowiąc 80% wszystkich gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery, jest główną przyczyną efektu cieplarnianego. Wpływa negatywnie nie tylko na klimat, ale również m.in. na wzrost gospodarczy i wielkość populacji. Działania prowadzone w ramach UE mają na celu ograniczenie emisji CO₂, jak również innych gazów cieplarnianych. Twórcy publikacji zwracają również uwagę na fakt, że źródłem emisji jest kraj, w którym jest produkowana energia z paliw kopalnych. Choć import takiej energii pozytywnie wpływa na emisje w kraju importera, to zwiększa je w kraju eksportera.

Jak można interpretować wyniki Polski w zestawieniu Eurostatu? Nieco światła rzucają słowa ministra środowiska Macieja Grabowskiego. Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego stwierdził, że „będziemy się domagać uwzględnienia dotychczasowych wysiłków redukcyjnych Polski i wyznaczenia nam takiego udziału w redukcyjnym wysiłku Europy, który nie będzie tak bolesny dla naszej gospodarki, jakby to wynikało z ogólnego celu 40% redukcji”. Być może antycypując „uwzględnienie wysiłków”, pozwoliliśmy sobie na zwiększenie emisji już w roku ubiegłym?

A co z prognozami na lata następne? Znowu odwołam się do słów ministra Grabowskiego, który odnosząc się do 40% celu redukcyjnego na 2030 rok powiedział, że „cel jest zbyt ambitny i dla naszej energetyki będzie bardzo trudny do spełnienia”².

Polska nigdy nie była liderem działań na rzecz ochrony klimatu i choć zachowywała się biernie to z lepszym lub gorszym efektem wywiązywała się z nakładanych przez prawo unijne obowiązków. Rząd polski, w czym zresztą wtóruje mu większość polityków opozycji, deklaruje, że w imię obrony gospodarki ze szczególnym uwzględnieniem górnictwa, gotowy jest wetować ambitne cele klimatyczne. Jak widać z przytoczonych danych, w tej kwestii dotrzymuje słowa.

Przypisy:

1. W materiale, do celów porównawczych, wykorzystane są dane z publikowanych corocznie w maju raportów Eurostatu ”Early estimates of CO₂ emissions from energy use”. Zawierają one szacunki emisji dwutlenku węgla z sektora energetyki w roku poprzedzającym wydanie w odniesieniu do rzeczywistych emisji z roku poprzedniego. Przy założeniu, że dane w kolejnych raportach obarczone są podobnym błędem, należy spodziewać się, że ostatecznie ubiegłoroczny wynik będzie nieco gorszy. Dla 2012 roku estymacja wskazywała dla krajów UE redukcję na poziomie 2,1%, gdy w rzeczywistości wyniosła ona 1,6%.

2. Cytaty z wypowiedzi ministra środowiska Macieja Grabowskiego pochodzą z serwisu wnp.pl.

Marek Korzyński, ChronmyKlimat.pl

Redakcja ChronmyKlimat.pl zezwala na przedruk tego artykułu pod warunkiem podania źródła wraz z aktywnym linkiem do portalu (ChronmyKlimat.pl).