O początkach powstawania dzielnicy opowiada Dyrektor Zarządzający Julia Blanc – Michalska: W 2007 roku odbyły się warsztaty, podczas których został wypracowany pomysł na zagospodarowanie terenu. Do prac koncepcyjnych wykorzystano metodę partycypacyjnych warsztatów Charette, dzięki którym zostały osiągnięte dwa bardzo ważne cele – powstały pierwsze koncepcje rodzącej się dzielnicy miasta i nawiązano relacje oparte na zaufaniu pomiędzy wszystkimi zaangażowanymi stronami.

Metoda ta polega na zebraniu w jednym miejscu osób reprezentujących różne środowiska i będących specjalistami w różnych dziedzinach i zaproszenie ich do wspólnej, moderowanej rozmowy.

Siewierz Jeziorna została zaprojektowana przez grono międzynarodowych urbanistów we współpracy z lokalnym samorządem, mieszkańcami gminy, naukowcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz właścicielem terenu. Dzięki przyjęciu przez Radę Miasta i Gminy Siewierz Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego, już dziś wiemy jak wyglądać będą kolejne osiedla na terenie dzielnicy, gdzie zlokalizowana zostanie przestrzeń usługowa, szkoła czy kościół. Dodatkowo wdrożony Kod Architektoniczny wypracowany przez pracownię DPZ Europe gwarantuje ład architektoniczny oraz spójność estetyczną.

Warsztaty Charette, ilustracja z Koncepcji zagospodarowania, fot. Katarzyna Wolańska

Jak mogliśmy się przekonać Siewierz Jeziorna jest tworzona jako dzielnica multi-funkcjonalna, w której domy mieszkalne sąsiadują z przestrzenią handlowo-usługową, a mieszkańcy do zrealizowania codziennych potrzeb nie potrzebują samochodu. Nie generują więc spalin i hałasu. 

Dostęp do licznych terenów zielonych i rekreacyjnych gwarantuje wysoką jakość powietrza oraz promuje aktywny tryb życia. Na terenie dzielnicy prowadzony jest stały pomiar jakości powietrza, odczyty można znaleźć na stronie internetowej. Inwestor oraz pracujący na jego zlecenie projektanci i firmy budowlane dbają o ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko poprzez wykorzystywanie lokalnych materiałów i usług, a także ograniczanie zużycia energii oraz wody.

Widok ogólny, efekt warsztaty urbanistycznego Charette, wizualizacja z Koncepcji zagospodarowania, fot. Katarzyna Wolańska

Wysoką jakość życia zapewnią mieszkańcom także wdrożony Kodeks Architektoniczny dbający o ład estetyczny dzielnicy, Stowarzyszenie Mieszkańców umożliwiające aktywne uczestnictwo w zarządzaniu Siewierzem Jeziorną oraz przyjazny samorząd lokalny.

Pamiątkowa tablica dokumentująca dobrą współpracę z Burmistrzem Miasta Siewierz, fot. Katarzyna Wolańska

Na terenie dzielnicy występuje różnego rodzaju zabudowa – budynki wielorodzinne oraz domy jednorodzinne w zabudowie szeregowej. Dzielnica została zaplanowana docelowo na 10-12 tys. mieszkańców, do rozbudowy etapami i poszczególnymi kwartałami przez okres 20 lat. Obecnie mieszka tu około 200 osób.

Pytamy też, co było największym wyzwaniem w realizacji zrównoważonego osiedla. Dowiedzieliśmy się, że przy realizacji tego typu zamierzeń najtrudniejsze jest to, że prace przygotowawcze trwają bardzo długo. Inwestor kupił teren w 2007 roku. Pomysł zrównoważonego osiedla narodził się jeszcze przed zakupem działki, po zakupie w 2007 odbyły się warsztaty i wypracowano koncepcję zagospodarowania. Brano pod uwagę wszystkie zgłoszone w czasie dyskusji uwagi, np. informacje zgłoszone przez osoby „miejscowe” odnośnie kierunku i natężenia wiatru na tym terenie. Powstały pierwsze koncepcje, które potem ewaluowały. Inspiracją było Poundbury, Milton i Alys Beach. 2009 rok to projektowanie, badania, analizy. Te prace zaowocowały uchwaleniem w 2010 roku miejscowego planu zagospodarowania. W roku następnym nastąpił podział działek, w 2012 doprowadzono media do dzielnicy, a w 2013 rozpoczęła się budowa dróg i sieci. W 2014 roku nastąpiło rozpoczęcie sprzedaży. W tym samym roku osiedle odwiedził Leon Krier, jeden z twórców Nowego Urbanizmu, idei która jest realizowana w Jeziornej. Rok 2015 to zakończenie budowy pierwszych domów i nadanie nazw ulic. W 2016 roku pojawili się pierwsi mieszkańcy, w 2017 pierwszy sklep. W zeszłym roku obchodzono 10-lecie projektu.

Etap koncepcyjny i przygotowawczy był więc długi. Bardzo dobrze się sprawdziły warsztaty. Każdy wniósł coś od siebie do projektu i dzięki temu nie było osób, które miałyby jakieś uwagi po realizacji – wszyscy mogli się wypowiedzieć na etapie koncepcyjnym. Na koniec okazało się, że większość problemów została przemyślana i rozwiązana. Dzięki temu, że na etap koncepcyjny poświęcono dużo czasu, mniej problemów było generowanych w trakcie realizacji.

Teren rekreacyjny, fot. Katarzyna Wolańska

Jak wynika z rozmowy z Dyrektorką Zarządzającą Julią Blanc – Michalską dzielnica od początku była zaprojektowana z myślą o efektywnym gospodarowaniu wodą i ograniczaniu jej zużycia.

Beczka na deszczówkę wpięta w rynnę, fot. Katarzyna Wolańska

Na terenie posesji przy domach w zabudowie szeregowej deszczówka z dachów jest zbierana systemem rynnowym do beczek stojących przy rynnach (wpiętych w rynny) albo do zbiorników zakopanych pod ziemią.

Znajdujący się pod gruntem zbiornik na deszczówkę połączony jest z rynną odprowadzającą wodę opadową z dachu, fot. Katarzyna Wolańska

Tak gromadzona w prywatnych zbiornikach woda jest wykorzystywana przez mieszkańców do podlewania roślinności na terenie swojej posesji, a nadmiar jest odprowadzany do kanalizacji.

Zgromadzoną w podziemnym zbiorniku deszczówkę mieszkańcy wypompowują i wykorzystują do podlewania trawnika, fot. Katarzyna Wolańska

Woda opadowa z dachów zabudowy wielomieszkaniowej oraz z dróg jest odprowadzana do centralnych zbiorników retencyjnych, skąd jest czerpana i wykorzystywana do nawadniania wspólnych terenów zielonych. Nadmiar przelewa się do sztucznie stworzonych jeziorek. Te rozwiązania składają się na centralny system zagospodarowania wód opadowych.

Centralny zbiornik retencyjny dla zabudowy wielorodzinnej, fot. Katarzyna Wolańska

Drogi na osiedlu są zaprojektowane i wykonane w taki sposób, żeby zatrzymywać wodę w miejscu opadu. Nad warstwą stanowiącą utwardzenie terenu zastosowano warstwę drenażową ze żwiru, dzięki czemu woda jest filtrowana i wsiąka w teren. Nawierzchnie te są utwardzone i pełnią funkcje komunikacyjne, ale jednocześnie absorbują wody opadowe.

Przepuszczalne nawierzchnie drogowe, fot. Katarzyna Wolańska

Na chodnikach i drogach znajdują się również studzienki kanalizacyjne, co świadczy o tym, że nadmiar wody opadowej jest odprowadzany do kanalizacji.

źródło: www.siewierzjeziorna.pl

Dodatkowo funkcję retencyjną pełnią też tzw. parki kieszonkowe (mini-parki stanowiące tereny rekreacyjne i place zabaw dla dzieci) oraz lokalna roślinność filtrująca wody opadowe.

Woda na terenie dzielnicy Siewierz Jeziorna jest szanowanym zasobem. Wody opadowe są gromadzone i odzyskiwane, a następnie powracają do ekosystemu.

Woda w Siewierzu Jeziorna jest też często podkreślaną wartością i elementem tożsamości tej dzielnicy. Składają się na to tereny rekreacyjne - sąsiedztwo jeziora i przystań, gdzie mieszkańcy mają możliwość wędkowania oraz uprawiania sportów wodnych, a także wysokiej jakości woda pitna pochodząca z ujęcia na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Katarzyna Wolańska

Eko-lokator, ChronmyKlimat.pl