Mats Engström jest starszym doradcą w Szwedzkim Instytucie Studiów nad Polityką Europejską (Sieps).

Kryzys klimatyczny nie znika, mimo iż przykrywa go temat bezpośredniego zagrożenia zdrowia. Wręcz przeciwnie, korzyści płynące ze sprostania dzisiejszej pilnej sytuacji za pomocą środków, które również promują zrównoważony rozwój, może nam tylko pomóc.

Pojawiły się głosy, aby porzucić Zielony Ład i osłabić unijną politykę klimatyczną. Mamy nadzieję, że rządy państw członkowskich się nie zgodzą. Polityka środowiskowa przetrwała wcześniejsze kryzysy i jest dziś kluczowym elementem integracji europejskiej, zapewniając jej legitymację i globalne wpływy.

To trudne czasy z wieloma niepewnościami. Mimo to instytucje europejskie i państwa członkowskie muszą działać szybko i tak spójnie, jak to możliwe. Oto sześć punktów, które należy wziąć pod uwagę w bieżącym szybkim podejmowaniu decyzji.

1. Państwa Europejskie muszą zaprojektować pakiety odzyskiwania dla zrównoważonego rozwoju. Po natychmiastowych środkach przetrwania, takich jak nowe linie kredytowe, najprawdopodobniej nastąpi wsparcie dla określonych sektorów. Przykładem jest tutaj zrównoważona mobilność, w której możliwa jest teraz znacząca zmiana. Linie lotnicze będą podejmować działania ratownicze, ale muszą one posiadać zielone warunki i muszą im towarzyszyć inwestycje w niskoemisyjne środki transportu. Wsparcie finansowe powinno być udzielane również dostawcom usług na rzecz zrównoważonej mobilności, w tym wielu małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP).

2. Pomoc MŚP stać się bardziej ekologicznymi. W krótkim okresie konieczne są proste rozwiązania, takie jak na przykład niemieckie bezpośrednie wsparcie dla MŚP. W perspektywie średnioterminowej bardziej ukierunkowane wsparcie może mieć pozytywny wpływ na środowisko. Rządy mogą na przykład rozważyć „zielone kontrole” lub zachęty podatkowe, na przykład w celu promowania gospodarki o obiegu zamkniętym. Zwiększenie przewidywanej „fali renowacji” w ramach zielonego porozumienia stworzy miejsca pracy i da wiele MŚP szansę na poprawę sytuacji. Banki rządowe, takie jak KfW w Niemczech i EBI, powinny zwrócić szczególną uwagę na to, w jaki sposób firmy przyczyniają się do ekologicznych przemian, kiedy zwiększają swoje inwestycje w MŚP.

3. Wsparcie modernizacji. Kryzys zintensyfikuje zmiany strukturalne. Na przykład europejskie firmy będą musiały stawić czoła silniejszym wyzwaniom ze strony Chin, które teraz wznawiają gospodarkę. Środki mające na celu promowanie transformacji niskoemisyjnej zaproponowane niedawno przez Komisję w strategii przemysłowej należy szybko wdrożyć. Powinny je uzupełniać polityki promujące efektywne gospodarowanie zasobami i redukcję innych zanieczyszczeń niż dwutlenek węgla. Cyfrowe rozwiązania na rzecz zrównoważonego rozwoju powinny stanowić kluczowy element takiego pakietu modernizacyjnego. Specjalny program wsparcia mógłby utrwalić innowacyjne rozwiązania cyfrowe stosowane w czasie kryzysu. Szybkie porozumienie w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych (WRF) powinno obejmować zwiększenie finansowania badań i rozwoju. Takie porozumienie ułatwiłoby również wstępne ładowanie pieniędzy z linii budżetowych 2021 na ten rok.

4. Budujmy zielone umiejętności. Państwa członkowskie powinny szybko zwiększyć programy edukacyjne, w tym szkolenia zawodowe, aby sprostać rosnącemu bezrobociu. Zaspokojenie zapotrzebowania na szczególne umiejętności w zakresie transformacji niskoemisyjnych powinno stanowić element takich programów, a program na rzecz umiejętności powinien zostać zaktualizowany, zgodnie z propozycją zawartą w komunikacie w sprawie zielonego porozumienia.

5. Wzmocnienie multilateralizmu. Rządy mają naturalny instynkt ochrony swoich obywateli. Pandemia drastycznie ilustruje jednak potrzebę silniejszego globalnego zarządzania z wieloma podobieństwami między zdrowiem publicznym, zmianami klimatu i różnorodnością biologiczną. Zapewnienie dóbr publicznych, takich jak świeża woda, leki przeciwwirusowe i szczepionki, musi znaleźć się wysoko na liście priorytetów politycznych po kryzysie. Unia Europejska powinna zintensyfikować przygotowania do szczytu reformującego ONZ we wrześniu i wzmocnić sojusze z innymi częściami świata dotkniętymi obecnym kryzysem. Kluczowe będą stosunki UE-Chiny, a także stosunki ze Stanami Zjednoczonymi po Trumpie.

6. Zwiększenie odporności. Obecne problemy związane z globalnymi łańcuchami dostaw sprzętu ochronnego i leków nie są związane wyłącznie z przygotowaniem na pandemię. Istnieją podobieństwa do zakłóceń spowodowanych ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Strategiczna europejska suwerenność pozostanie na porządku dziennym, ale istnieje również potrzeba ściślejszej globalnej współpracy w zakresie zrównoważonych łańcuchów dostaw, w tym lepszej przejrzystości. Mnożniki ryzyka, takie jak ubóstwo, muszą zostać lepiej rozwiązane.

Aspekty środowiskowe nie są opcjonalne w reakcji na kryzys. Jak stwierdzono w traktatach, powinny one zostać włączone do wszystkich polityk. Istnieje wiele powiązań ze zdrowiem publicznym. Zmiany klimatu spowodują miliony zgonów, jeśli nie podejmiemy zdecydowanych działań. Dobrze zaprojektowana strategia naprawy może promować zrównoważony rozwój i modernizować Europę.

Źródło: www.eruactiv.com