Program "Zdrowe i urodzajne morza i oceany" jest jedną z sześciu nowych, europejskich Wspólnych Inicjatyw Programowych (WIP), które uzyskały w zeszłym miesiącu aprobatę UE. Nowy program badań morskich obejmie trzy główne obszary: wiedzę na temat systemu morskiego, wiedzę na rzecz zrównoważonej eksploatacji zasobów morskich oraz wiedzę do wykorzystania w procesie podejmowania decyzji politycznych.

Kraje, które przystępują do ukierunkowanych tematycznie wspólnych programów takich jak ten, zgadzają się na nawiązanie wiążącej współpracy naukowej. Dziesięć europejskich krajów nadmorskich już wyraziło swoje zainteresowanie udziałem we współpracy naukowej dotyczącej europejskich mórz i oceanów zgodnie z oświadczeniem Norweskiej Rady ds. Badań Naukowych, która koordynuje udział krajów nordyckich w unijnych inicjatywach współpracy naukowej.

Państwa uczestniczące zapewniają finansowanie tych inicjatyw ze środków własnych w ramach przyjętych przez siebie krajowych programów badawczych ukierunkowanych na przykład na współpracę międzynarodową. To podejście ma wywołać znaczący "efekt synergii" w zakresie wspólnych przedsięwzięć naukowych.

Profil naukowy badań morskich w ramach WIP będzie szeroko nakreślony, ze szczególnym naciskiem na zagadnienia związane ze zmianami klimatu. "Wspólne wyzwania wymagają większej koordynacji działań badawczych, które zapewnią Europie lepszą bazę wiedzy do podejmowania działań" – zauważa Simen Ensby, dyrektor wydziału BRT UE Norweskiej Rady ds. Badań Naukowych.

"Obejmują one zarówno globalne wyzwania, takie jak zmiany klimatu czy sytuację energetyczną i żywnościową, jak i te zorientowane bardziej na kraje zachodnie, w tym problemy związane z nowotworami czy starzeniem się" – dodaje.

Mimo iż Norwegia nie jest państwem członkowskim UE to systematycznie wnosi swój wkład do programów współpracy i projektów w ramach unijnych Programów Ramowych na rzecz badań naukowych. A teraz dzięki dużemu doświadczeniu w problematyce morskiej i nadmorskiej będzie odgrywać wiodącą rolę w programie "Zdrowe i urodzajne morza i oceany".

"Nigdy wcześniej Norwega nie poczyniła tak ogromnych inwestycji w międzynarodowe badania naukowe" – zauważa Ensby, który podkreśla, że nowy program badań morskich położy podwaliny pod norweską politykę badań naukowych na nadchodzące lata.

Rada Unii Europejskiej zatwierdziła dnia 26 maja 2010 r., obok wspólnego programu badań morskich, pięć innych, nowych inicjatyw naukowych, w które są zaangażowane różne kraje z UE i spoza jej granic:

W tym roku ogłoszono również WIP w zakresie walki z chorobą Alzheimera i chorobami powiązanymi, rolnictwa, bezpieczeństwa żywności i zmian klimatu, dziedzictwa kulturowego i zmian globalnych oraz zdrowia i profilaktyki chorób związanych z odżywianiem się.

Norweska Rada ds. Badań Naukowych oświadczyła, że zaplanowała udział we wszystkich programach badawczych WIP poza jednym dotyczącym dziedzictwa kulturowego Europy, w ramach którego będzie pełnić najprawdopodobniej rolę obserwatora.

O inicjatywach WIP
Według Komisji Europejskiej unijne Wspólne Inicjatywy Programowe mają stawić czoła "dużym problemom", których nie jest w stanie efektywnie i skutecznie rozwiązać żaden kraj działający samodzielnie. Programy uruchamiane w celu badania różnych tematów, takich jak zarządzanie zasobami wodnymi oraz wspólne badania morskie pomagają UE w osiągnięciu celów europejskiej strategii Europa 2020, która ma poprawić jakość życia i zapewnić nowe źródła rozwoju.

źródło: © Wspólnoty Europejskie, 2005-2010, CORDIS, fot. www.sxc.hu
cordis.europa.eu