Chronią  izolację dachową przed ekstremalnymi temperaturami, gradem i czynnikami atmosferycznymi, przedłużając tym samym jej żywotność oraz poprawiają akustykę budynków tłumiąc hałas.

Co ważne w procesach adaptacji do zmian klimatu, zielone dachy przyczyniają się do lepszego  zagospodarowania wód opadowych. Jak podaje dr hab. inż. Ewa Burszta-Adamiak w swojej monografii „Zielone dachy jako element zrównoważonych systemów odwadniających na terenach zurbanizowanych“ (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, 2014): Część wody dostającej się na zazielenioną połać dachu zostaje zatrzymana w substracie dachowym i w warstwie drenażowej (w przypadku zielonego dachu o konstrukcji wielowarstwowej), a następnie wykorzystywana jest przez rośliny do procesów życiowych. Część wody oddawana jest do atmosfery w procesie ewaporacji z powierzchni dachu i transpiracji z powierzchni roślin. Odpływ wody z zielonego dachu do odbiornika następuje po wyczerpaniu zdolności do przyjęcia wody przez warstwy konstrukcyjne. Funkcjonowanie zielonych dachów w kontekście zagospodarowania wód opadowych  obejmuje obok możliwości redukcji objętości odpływu (retencja wodna) także zmniejszenie szczytowej fali odpływu oraz opóźnienie spływu z dachu. Badania prezentowane w literaturze wykazują spłaszczenie szczytowej fali odpływu na poziomie 60-90%, a opóźnienie odpływu w granicach od 5 min do ponad 2 godz. Dzięki takim właściwościom dachy zielone odciążają systemy kanalizacyjne i ograniczają intensywność powodzi miejskich po gwałtownych nawałnicach.

Dachy zielone dla mieszkańców miast pełnią funkcję społeczną i rekreacyjną. Dla wielu z nich jest to miejsce kontaktu z naturą, wyciszenia się, znalezienia wytchnienia i odpoczynku.

Dachy zielone w Polsce

Zielone dachy są rozwiązaniami, którymi zainteresowanych jest coraz więcej inwestorów indywidualnych i instytucjonalnych. Jeśli chodzi o Europę, to według EFB European Green Roof Market Report (2015) najwięcej nowych dachów zielonych rocznie powstaje w Niemczech, Szwajcarii i krajach Skandynawii. Zdecydowanie dominują dachy zielone ekstensywne, dachy intensywne realizowane są na mniejszą skalę.

W Polsce można znaleźć coraz więcej inwestycji zrealizowanych w różnych miastach. Są to dachy zdobiące rezydencje prywatne (np. rezydencja na Woli Justowskiej w Krakowie) i osiedla mieszkaniowe (zespół mieszkaniowy „Dębowe Tarasy” w Katowicach). Łąki kwietne na tarasach budynków biurowych (siedziba Kärcher w Krakowie), zielone tarasy przy obiektach hotelowych, dachy zielone na galeriach handlowych – jak np. na dachu galerii „Tarasy Zamkowe” w Lublinie, w kompleksie Sky Tower we Wrocławiu, Centrum handlowym Arkadia w Warszawie, Galerii Sfera w Bielsku-Białej, Centrum Handlowym Plaza w Sosnowcu, na obiektach związanych z rekreacją – np. Baza wioślarska w Iławie, Termy Maltańskie w Poznaniu, Terma Bania w Białce Tatrzańskiej, instytucjach artystycznych – np. Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku, czy na budynkach użyteczności publicznej – np. ogród na dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, Kliniki Rehabilitacji w Bydgoszczy, Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach, przedszkolu w Raciechowicach, Budynku zwierząt Sahary w ZOO we Wrocławiu, Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku, Terminalu Lotniska w Balicach. Przykładem może też być dach zielony wykonany na Wisłostradzie w Warszawie.

 Zainteresowanie zielonymi dachami w Polsce wzrasta z roku na rok. Ostatnio prowadziliśmy badania, które polegały między innymi na inwentaryzacji dachów zielonych na bazie archiwalnych zdjęć lotniczych Krakowa z sierpnia 2013 roku. Porównując wyniki tej inwentaryzacji ze stanem obecnym można zauważyć, że w ciągu ostatnich czterech lat ilość dachów zielonych w samym Krakowie znacznie się zwiększyła, przy czym nadal utrzymuje się tendencja polegająca na tym, że najwięcej dachów zielonych buduje sektor prywatny (dachy i tarasy zielone powstają np. na inwestycjach deweloperskich, hotelach, biurowcach oraz na domach prywatnych). Jeśli chodzi o Kraków, to warto przenieść tę tendencję na większą skalę i na sektor publiczny, na duże inwestycje i dachy o dużej powierzchni, aby niwelować negatywne skutki miejskiej wyspy ciepła i zwiększyć retencję wód opadowych – wyjaśnia Piotr Wolański współzałożyciel i koordynator Grupy Merytorycznej Dachy Zielone w ramach Stowarzyszenia DAFA. Jeden z inicjatorów wydania w Polsce „Wytycznych dla dachów zielonych DAFA” na bazie FLL. 

Co należy zrobić, aby były powszechniej stosowane w Polsce?

Pomimo wielu realizacji, ilość dachów zielonych w Polsce jest niewspółmierna do potrzeb. Obecnie w krajowym ustawodawstwie brakuje uregulowań prawnych wprowadzających ulgi i dofinansowania do budowy dachów zielonych.

Warto docenić prekursorskie działania miasta Wrocław – kontynuuje Piotr Wolański - gdzie we wrześniu 2015 roku Rada Miejska przyjęła „Uchwałę nr XV/268/15 w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości powierzchni użytkowych lokali mieszkalnych w ramach projektu intensyfikacji powstawania terenów zieleni w obrębie Miasta Wrocławia”. Zgodnie z uchwałą powierzchnie użytkowe lokali mieszkalnych znajdujące się w budynkach, w których w trakcie obowiązywania uchwały wykonane zostały zielone dachy, czy zainstalowano na ścianach zewnętrznych ogrody wertykalne (wraz z systemem korzeniowym) zostają częściowo zwolnione od podatku od nieruchomości. Uchwała określa wielkość powierzchni podlegającej zwolnieniu oraz szczegółowe wymagania odnośnie instalowanych dachów i ścian zielonych, które należy spełnić, aby móc skorzystać z tego zwolnienia.

Inaczej kwesta ta rozwiązana jest w wielu krajach za granicą. Tam zakładanie zazielenionych powierzchni na budynkach, uważane jest za inwestycje sprzyjające środowisku i wspierane na szczeblu krajowym (np. Czechy, Francja) lub miejskim (np. Bazylea, Chicago, Kopenhaga, Hamburg). System wsparcia jest oparty na bezpośrednich i pośrednich zachętach finansowych, na wdrażaniu instrumentów kompensacyjnych oraz egzekwowaniu zapisów legislacyjnych. Wzorem europejskich i światowych doświadczeń należy wprowadzić narzędzia, które zmotywowałyby inwestorów do ich wykonywania. Duży nacisk powinno kłaść się także na przeprowadzanie kampanii edukacyjnych, pozyskiwanie wyników z badań prowadzonych na dachach zielonych dla warunków meteorologicznych, w których inwestycje te są wykonywane oraz na dostęp do norm i wytycznych, które dzięki jasno przedstawionym zasadom dotyczącym projektowania, wykonywania oraz utrzymania dachów zielonych mogłyby się przyczynić do szerszego zastosowania tych technologii w warunkach krajowych.

 Budowa dachów zielonych zgodnie z wytycznymi

W każdym przypadku budowy dachu zielonego, zarówno projektant jak i wykonawca powinien potraktować podjęte zadanie indywidualnie z zachowaniem zasad dobrej praktyki. Warto przy tym odnosić się do wiedzy zebranej w normach i w wytycznych branżowych. Do tej pory w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach w Europie i na świecie, bazowano głównie na zapisach niemieckojęzycznych norm oraz wytycznych Stowarzyszenia Badania Rozwoju i Kształtowania Krajobrazu tzw. wytycznych FLL (niem. Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau e.V) dotyczących dachów zielonych. W grudniu 2015 roku Stowarzyszenie DAFA opracowało pierwsze polskie wydanie „Wytycznych do projektowania, wykonywania i pielęgnacji dachów zielonych – Wytyczne dla dachów zielonych” FLL, co zapewne wpłynie na ich bezpośrednie wykorzystanie w praktyce zawodowej przez specjalistów z branży zajmujących się w szerokim kontekście dachami zielonymi (projektowanie, wykonawstwo, utrzymanie, produkcja komponentów składowych itd.). Wydanie polskojęzycznych wytycznych FLL ma na celu przede wszystkim usystematyzowanie wymagań oraz utrzymanie dobrej jakości projektowania, wykonywania oraz pielęgnacji dachów zielonych, a tym samym zapewnienie dobrego ich stanu przez długie lata eksploatacji w polskich miastach.

 Artykuł ekspercki Stowarzyszenia Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DAFA