Deweloperzy planujący budowę farm wiatrowych uzyskali do 2014 roku warunki przyłączenia na 18,7 tys. MW, z tej liczby umowy przyłączeniowe zostały podpisane na 16 tys. MW, ale wybudowane zostało jedynie 3,8 tys. MW czyli niecałe 20 proc. Większość pozostałych umów i warunków przyłączenia to projekty bez realnych możliwości realizacji – wynika z danych przedstawionych przez Instytut Jagielloński podczas konferencji promującej raport „Uwolnić moc polskiej eketroenergetyki”.

W opinii Instytutu brak możliwości nowych przyłączeń to jeden z głównych problemów w rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce, który grozi niewypełnieniem przez nasz kraj zobowiązań wynikających z polityki klimatycznej.

Jak zwracają uwagę eksperci Instytutu Jagiellońskiego, Polska zobowiązała się do 2020 roku osiągnąć 19,3-proc. udział energetyki odnawialnej w całej produkcji energii elektrycznej. Jako że w naszych warunkach najtańszą i najbardziej efektywną gałęzią OZE jest energetyka wiatrowa, to właśnie projekty w tym obszarze powinny być traktowane priorytetowo. Do roku 2020 powinniśmy podwoić ilość energii produkowanej w energetyce wiatrowej w stosunku do 2013, a do 2030 – potroić. W latach 2004-2014 zbudowano w energetyce wiatrowej 3833 MW, do 2020 - zgodnie z analizami PSE – możliwe jest przyłączenie do sieci kolejnych 5200 MW. Na przeszkodzie stoi jednak problem zablokowanych mocy przyłączeniowych. Dlatego Instytut apeluje, by „uwolnić” od wirtualnych projektów jak najwięcej mocy przyłączeniowych w regionach o korzystnych warunkach wiatrowych.

- Sprawa znana była dotąd tylko samej branży, gdyż de facto wstrzymuje ona jej rozwój i może narazić Polskę na daleko idące konsekwencje. Z tego właśnie powodu, postanowiliśmy zabrać w tej sprawie głos prezentując problem szerzej i pokazując, że skutki blokowania przyłączeń będą bardzo dotkliwe nie tylko dla energetyki, ale dla całej gospodarki. – mówi Marcin Roszkowski – prezes Instytutu Jagiellońskiego i współautor raportu.

Z danych PSE i dystrybutorów energii wynika, że aż 76 proc. wydanych warunków przyłączenia zostało wydane do roku 2010, gdy wystąpienie o warunki przyłączenia było nieodpłatne i nie były jeszcze wymagane przez operatora dokumenty pozwalające na uprawdopodobnienie zdolności firmy aplikującej do realizacji projektu.

- Bardzo często faktycznym celem występujących o warunki przyłączenia do sieci firm była wyłącznie sprzedaż projektu. Uzyskane zaś warunki nie odzwierciedlały możliwości realnego przeprowadzenia inwestycji. Dodatkowo, w przypadkach wielu projektów, dokumentacja zawierała błędy. – mówi Wojciech Jakóbik z Instytutu Jagiellońskiego, współautor raportu.

Nowi producenci, którzy zainteresowani są jak najszybszym rozpoczęciem inwestycji w OZE mają związane ręce ze względu na brak możliwości uzyskania przyłączenia. Obecny stan prawny nie umożliwia im jednak na razie działania. Mogą wprawdzie zakupić projekty od dotychczasowych posiadaczy po bardzo wysokich cenach, ale projekty te są zwykle obarczone wadami, a każda ich zmiana oznaczać może utratę umowy przyłączeniowej. Nie jest to więc rozwiązanie problemu.

- Proponujemy rozwiązania systemowe, które uzdrowią sytuację w branży OZE. Mamy nadzieję, że nasze propozycje zostaną wzięte pod uwagę przy najbliższych pracach nad nowelizacją ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii. – mówi Marcin Roszkowski.

Sejm przedstawiał już wcześniej propozycję rozwiązań ograniczających skalę blokowania przyłączeń. Stosowne wymagania dot. składania wniosków zawarte były m.in. w nowelizacjach ustawy Prawo Energetyczne w 2010 i 2013 roku. Wszystkie te działania są jednak spóźnione – zmniejszają liczbę nowych projektów, jednakże nie zmniejszyły ilości wydanych już umów i warunków przyłączenia, które zablokowały przyłączanie nowych mocy.

Instytut uważa, że uchwalona niedawno ustawa o OZE jest kolejnym krokiem w tym kierunku, ale bez przeprowadzenia szybkich działań już dziś, wiele jej przepisów mających na celu rozwiązanie problemu przyłączeń, de facto pozostanie martwych. Proponuje więc przede wszystkim:

• Weryfikację wydanych warunków przyłączenia i umów przyłączeniowych oraz wypowiedzenie warunków przyłączenia i umów przyłączeniowych, w przypadkach w których wydane wiele lat temu warunki przyłączenia i zawarte umowy nie są realizowane lub ich realizacja jest niemożliwa z innych powodów. Przede wszystkim wypowiedzeniu powinny podlegać umowy i warunki przyłączenia, które zostały sporządzane na zasadach sprzed nowelizacji ustawy Prawo Energetyczne z dnia 2010-01-08 i do tej pory nie uzyskały pozwolenia na budowę – z tego okresu pochodzi 76 proc. niezrealizowanych projektów, a 4 lata powinno być wystarczającym czasem do przygotowania projektu do realizacji;

• Aby zapobiec powtórzeniu sytuacji „wirtualnych” umów i zapewnić możliwie szybką realizację projektów, niezbędna będzie także cykliczna weryfikacja realizacji harmonogramów i umów. Weryfikacji powinny podlegać kluczowe dokumenty i zezwolenia niezbędne do realizacji w terminie i wypowiedziane powinny zostać warunki przyłączenia oraz umowy przyłączeniowe, dla których inwestorzy utracili istotne dokumenty i zezwolenia niezbędne do realizacji inwestycji; w których plany miejscowe lub ograniczenia środowiskowe uniemożliwiają realizację inwestycji oraz takie, w których inwestorzy rażąco nie przestrzegają zapisanych w nich harmonogramów. Taki przegląd powinien odbywać się nie rzadziej niż raz na 2 lata;

• Zapewnienie pełnej jawności procesu wydawania warunków przyłączenia i zawierania umów przyłączeniowych, łącznie z publikacją w internecie danych podmiotów które posiadają umowy i warunki przyłączenia, harmonogramu realizacji projektu, a także upublicznienie informacji o postępie ich realizacji (terminowość realizacji kluczowych punktów harmonogramów).

Pełny raport: Uwolni-moc-polskiej-elektroenergetyki-6.05.2015.pdf

Źródło: Instytut Jagielloński, za: reo.pl