Eko-lokator: Jury doceniło Płońsk za szereg działań w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym udostępnienie mieszkańcom specjalistycznego pojemnika do odbioru odpadów elektronicznych i uruchomienie punktu przyjmowania i wymiany rzeczy używanych. Proszę nam opowiedzieć o tych działaniach, o osiągnięciach w zakresie selektywnego zbierania odpadów.

Andrzej Pietrasik: Od lat samorząd miejski stawia na rozwiązania proekologiczne. Już dawno zrozumieliśmy, że ochrona środowiska jest ważnym zadaniem poprawiającym poziom jakości życia mieszkańców. Nasze najnowsze projekty są konsekwencją tych wcześniejszych, np. budowy sortowni odpadów, mającej obecnie status RIPOK-u.

Nie działamy w pojedynkę. Wspólnie z miejską spółką Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalne sp. z o.o. (PGK) wzięliśmy udział w projekcie „Polsko-norweska platforma współpracy dla poszanowania energii i klimatu”. W ramach tego właśnie projektu, we współpracy z naszymi norweskimi partnerami – gminą Nes i jej spółką komunalną Esval Miljopark – zainicjowaliśmy działania, które miały nas zbliżyć do modelu gospodarki o obiegu zamkniętym: udostępnić mieszkańcom specjalistyczny pojemnik do odbioru odpadów elektronicznych – wzorowany na norweskim systemie Safedrop. Jest tak zaprojektowany, aby w bezpieczny sposób wrzucać do niego odpady elektroniczne zawierające różnego rodzaju dane informatyczne. Metale rzadkie odzyskane z zebranej elektroniki trafią następnie do nowych produktów, pozwalając zaoszczędzić surowce naturalne i energię, a to właśnie jest istotą gospodarki o obiegu zamkniętym. Nasz pojemnik znajduje się w Urzędzie Miejskim. Oprócz tego uruchomiliśmy punkt przyjmowania i wymiany rzeczy używanych, ale sprawnych, zgodnie z hasłem ”weź albo zostaw”. W punkcie tym mieszkańcy pozostawiają niepotrzebne rzeczy i bezpłatnie mogą wybrać coś, co im odpowiada. Punkt znajduje się na terenie płońskiego PSZOK-u.

El: W jaki sposób są finansowane te działania?

Andrzej Pietrasik: Działania są realizowane w ramach funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami w mieście. Nie wymagają dodatkowych źródeł finansowania, gdyż mieszczą się w usługach świadczonych przez PGK w Płońsku Sp. z o.o., które  obsługuje cały system związany z odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych w Płońsku.

El: Na jakie trudności napotkali Państwo podczas wdrożenia tych inicjatyw i jak udało się je pokonać?

Andrzej Pietrasik: Nie zaobserwowałem żadnych trudności w trakcie realizacji naszego projektu. Współpraca Urzędu Miejskiego ze spółką miejską PGK układała się bardzo sprawnie, ponieważ to nie pierwsza nasza wspólna inicjatywa. Podobnie nasi partnerzy z Norwegii byli znani nam jeszcze przed rozpoczęciem realizacji mikroprojektu. Jedyną niewiadomą była nieznajomość skali problemu. Po przeprowadzeniu ankiety, która udowodniła potrzebę zbierania elektroniki, nie mieliśmy wątpliwości, co do słuszności naszych działań.

El: Jakie inne inicjatywy edukacyjne promujące racjonalne gospodarowanie odpadami prowadzone są w Płońsku? Czy do tych inicjatyw należy konferencja "Podnoszenie kompetencji polskich jednostek samorządu w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wykorzystanie OZE z użyciem technologii informatycznych w oparciu o doświadczenia norweskie"?

Andrzej Pietrasik: Płońsk co roku jest gospodarzem ogólnopolskiej konferencji poświęconej gospodarce odpadami komunalnymi. W tym roku odbyła się w naszym mieście po raz 5. To świetna platforma wymiany doświadczeń – zarówno dla samorządowców, jak i przedstawicieli branży komunalnej. Ale to nie jest jedyne działanie promocyjne i edukacyjne, które prowadzimy. Mamy bogate doświadczenie w komunikacji społecznej. Wdrażanie tzw. reformy śmieciowej  poprzedziliśmy solidną kampanią informacyjną skierowaną do płońszczan i to była dla nas nie lada lekcja. Te doświadczenia wykorzystujemy cały czas. Posługujemy się różnymi narzędziami: ulotkami promującymi innowacyjne rozwiązania w systemie gospodarki odpadami komunalnymi w Płońsku, które rozpowszechniane wśród mieszkańców, wizyty uczniów płońskich szkół w urzędzie w celu zapoznania się z innowacyjnymi rozwiązaniami, warsztaty dla dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych, organizacja sezonowych zbiórek odpadów wielkogabarytowych sprzed posesji, czy też organizowanie akcji „Choinka”, czyli poświątecznej zbiórki choinek, które trafiają do elektrociepłowni płońskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej.

El: W konkursie EKO-MIASTO zwrócono także uwagę na skutecznie wykorzystywane fundusze pomocowe norweskie oraz fundusze pochodzące z NFOŚiGW. Jakie działania prowadzili Państwo z tych funduszy?

Andrzej Pietrasik: Dzięki funduszom norweskim zrealizowaliśmy właśnie nasz mikroprojekt, o którym mówiłem wcześniej, a nasze doświadczenia wynikające z niego, wykorzystaliśmy do następnego projektu edukacyjnego realizowanego wspólnie z kilkunastoma gminami województwa mazowieckiego i Związkiem Miast Polskich. Z funduszy norweskim korzystaliśmy również, realizując Termomodernizację Miejskiego Centrum Sportu i Rekreacji. W latach 2004-2005 przeprowadziliśmy budowę kanalizacji sanitarnej grawitacyjno-ciśnieniowej z udziałem środków z NFOŚiGW. W przypadku budowy sortowni czy też modernizacji stacji uzdatniania wody korzystaliśmy m.in. ze wsparcia finansowego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

El: A jeśli chodzi o wykorzystanie innowacyjnych technologii cyfrowych typu Smart City? Czym mogą się Państwo pochwalić?

Andrzej Pietrasik: Korzystamy ze sterowania elektronicznego pracy kotłów i turbin wytwarzających energię elektryczną w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej, elektronicznego nadzoru nad pracą separatorów sortowni odpadów, elektronicznego odczytu wodomierzy, elektronicznego sterowania węzłami ciepłowniczymi. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom elektronicznym monitorujemy system zagospodarowania odpadów komunalnych. W ostatnim czasie zainstalowaliśmy pierwsze elektroniczne sensory do pomiaru zanieczyszczenia powietrza na terenie miasta. Rozbudowujemy i modernizujemy także monitoring miejski.

El: Chętnie dzielą się Państwo swoimi doświadczeniami. Czy dobre praktyki miasta Płońska mają szansę na wdrożenie w innych gminach?

Andrzej Pietrasik: Zdecydowanie tak. Dobrym przykładem jest właśnie Safedrop.Określona masa zebranych odpadów elektronicznych może zainteresować recyklerów, dlatego w nasze ślady idą inne gminy z województwa mazowieckiego zrzeszone – podobnie jak Płońsk – w Mazowieckim Stowarzyszeniu Gmin na Rzecz Rozwoju Społeczeństwa Informatycznego. Gminy, które zakupiły pojemniki na odpady elektroniczne na wzór Płońska: Kozienice, Lesznowola, Milanówek, Mszczonów, Osieck, m. Piastów, Sochaczew, Teresin, miasto Węgrów, Wołomin, gmina Żabia Wola i Podkowa Leśna (w tym wypadku 2 pojemniki).

El: Jakie jeszcze inne inicjatywy ekologiczne są prowadzone lub planowane w mieście? 

Andrzej Pietrasik: Jeśli chodzi o gospodarkę o obiegu zamkniętym możemy pochwalić się biogazownią, która powstała bezpośrednio na istniejącym basenie fermentacyjnym oczyszczalni ścieków. Osadnik pełni funkcję magazynu gazu, który wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Stawiamy na nowatorskie, innowacyjne rozwiązania w dziedzinie ochrony środowiska. I to od dawna. Jednym z takich przykładów jest zamiana miejskiej ciepłowni w elektrociepłownię opalaną biomasą, za którą otrzymaliśmy w 2007 r. nagrodę Energy Globe wręczoną na forum Parlamentu Europejskiego. Mamy głowy pełne pomysłów, dlatego myślę, że przed nami kolejne inwestycje związane z ekologią.

Utworzyliśmy też niedawno Płoński Klaster Energii, do którego przystąpiły m.in. wszystkie cztery spółki miejskie, a także ośrodki naukowe zajmujące się m.in. energią odnawialną. Jednym z najważniejszych planów z zakresu gospodarki odpadami Gminy Miasto Płońsk jest dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, czyli po pierwsze zapobieganie powstawaniu odpadów, a następnie kolejno: przygotowanie do ponownego użycia, recyklingu, inne metody odzysku (czyli wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie, przy czym najmniej pożądanym sposobem ich zagospodarowania jest składowanie. Realizacja tego celu umożliwi osiągnięcie innych celów takich, jak: ograniczenie składowania odpadów, w szczególności odpadów ulegających biodegradacji. Ponadto, dążenie do bardzo intensywnego rozwoju selektywnego zbierania odpadów, objęcia nim wszystkich mieszkańców, m.in. w związku z koniecznością zapewnienia poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu w wysokości 50% w stosunku do co najmniej papieru i tektury, szkła, tworzyw sztucznych i metali z gospodarstw domowych w 2020 r.

Dziękuję za rozmowę.

Wywiad przeprowadziła Katarzyna Wolańska

Eko-lokator, ChronmyKlimat.pl

Andrzej Pietrasik, Burmistrz Miasta Płońska (1992-1998; 2002-wciąż), radny Rady Powiatu Płońskiego w latach 1998-2002; skarbnik Związku Miast Polskich (od 2011), członek zespołu ds. systemu finansów publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (od 2011), przewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Orędowników Pokoju (od 2013). Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. Nagrody im. Grzegorza Palki za działania samorządowe o zasięgu międzynarodowym (2014).

Gmina Miasto Płońsk, na czele której stoi, wielokrotnie triumfowała w Ogólnopolskim Rankingu Gmin i Powiatów ZPP, a także zajmowała czołowe miejsca w Rankingu Energii Odnawialnej. Płońsk doceniany jest również regularnie za osiągnięcia na polu oświaty, otrzymując kilkukrotnie tytuł Samorządowego Lidera Edukacji.