W kwietniu br. Mazowiecka Agencja Energetyczna obchodziła swoje pierwsze urodziny. Jaki cel przyświecał powołaniu Agencji? I na ile przez ten rok udało się zbliżyć do realizacji tego celu?

Bartosz Dubiński, prezes Zarządu:
Przede wszystkim naszym celem jest promocja energii odnawialnej na Mazowszu – kierowanie spojrzeń całego sektora terytorialnego na Mazowszu na potencjał odnawialnych źródeł.

Pierwszy rok był czasem budowania kompetencji ludzkich w MAE. Teraz jesteśmy organizacją o ugruntowanym statusie na rynku energetycznym na Mazowszu, posiadając już odpowiednie doświadczenie i potencjał ludzki, jesteśmy w stanie skierować ofertę nie tylko do samorządów, lecz także do małych i średnich przedsiębiorstw. Świadczymy im usługi doradcze i dajemy wsparcie pośrednie w postaci szkoleń. Razem z ofertą niesiemy przesłanie, że energia, jej produkcja i użytkowanie może być produktem strategicznym w funkcjonowaniu gospodarczym nie tylko na poziomie gminy, powiatu, lecz także pojedynczej firmy, a nawet gospodarstwa domowego. Ważnym odbiorcą naszych działań jest też przeciętny mieszkaniec Mazowsza, do którego staramy się dotrzeć poprzez projekty, akcje informacyjne i edukacyjne, wykorzystując potencjał gmin i powiatów, z którymi współpracujemy. 

Włodzimierz Pomierny, ekspert ds. energii odnawialnej i efektywności energetycznej:
Rozwój energetyki odnawialnej jest oczywiście uwarunkowany na poziomie krajowym – my musimy się do tego dostosować. Aktualnie Ministerstwo Gospodarki przygotowuje „Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych”, który ma doprowadzić do osiągnięcia przez Polskę 15 % udziału energii z odnawialnych źródeł do roku 2020. Instrumenty do osiągnięcia tego celu będą różne – podatkowe, finansowe, rozwiązania formalno-prawne. Mazowiecka Agencja Energetyczna jest jednym z tych instrumentów.

Działamy w trzech głównych obszarach: energetyka odnawialna, efektywność energetyczna i planowanie energetyczne na poziomie samorządów. W zakresie planowania energetycznego piszemy założenia do planów i plany energetyczne dla gmin, najchętniej dla zespołów gmin oraz powiatów. Obecnie przygotowujemy plany dla sześciu gmin, a złożyliśmy oferty dla 12 innych. W naszych planach jest też przygotowanie strategii energetycznej dla Mazowsza.

Bartosz Dubiński: Choć to rząd jest najważniejszy w realizacji polityki energetycznej, nie możemy zapominać o konsekwencjach reformy terytorialnej kraju, a więc przeniesieniu części ciężaru odpowiedzialności za politykę energetyczną na poziom gmin i powiatów – to one w dużej mierze są odpowiedzialne za rozwój lokalnego potencjału w zakresie wytwórczości, dystrybucji i zapewnienia sprawnego odbioru energii. 

Agencja wspiera więc gminy w rozwoju ich potencjału, przygotowując dla nich plany energetyczne z wykorzystaniem OZE i efektywności energetycznej?

Bartosz Dubiński: Tak, ale jest to tylko jeden z elementów szerokiego pakietu usług, który wypracowaliśmy. Współpracę z zainteresowaną gminą zaczynamy od analizy jej potencjału OZE i efektywności energetycznej, a kończymy w momencie przecinania wstęgi przy otwarciu inwestycji, powstałej dzięki nawiązanej między nami współpracy. Należy zwrócić uwagę, że jako spółka prawa handlowego swobodniej się poruszamy po rynku energetycznym niż samorząd lokalny. To do nas zgłasza się wielu przedsiębiorców z branży energetycznej, którzy mogą świadczyć usługi na rzecz lokalnej społeczności. My jesteśmy integratorem, pozwalającym realizować projekty energetyczne na Mazowszu. I weryfikatorem w zakresie sektora prywatnego. Gminy uważnie przyglądają się przedsiębiorcom, a my znamy rynek i wiemy, jak doradzić, żeby inwestycja była jak najbardziej korzystna i dla gmin, i dla odbiorców.

Które z gmin na Mazowszu szczególnie prężnie rozwijają energetykę odnawialną i mogłyby być dla innych przykładem do naśladowania?

Włodzimierz Pomierny: Choć Mazowsze jest opóźnione nie tyle w rozwoju samej energetyki odnawialnej, a w ogóle w rozwoju energetyki, to zauważamy intensywny wzrost zainteresowania inwestowaniem w OZE. W tym roku na 314 gmin w naszym województwie, aż 80 chce wprowadzić program budowy kolektorów słonecznych – jest to niebywały postęp. Wiąże się to z oczekiwaniem na środki na odnawialną energetykę, które mają pochodzić z priorytetu 4.3 Regionalnego Programu Operacyjnego, który niebawem zostanie uruchomiony.

Jeśli chodzi o przykłady konkretnych gmin, które prężnie rozwijają energetykę odnawialną, to mamy oczywiście Mszczonów ze słynną instalacją geotermalną. Miasto niemal w 100% zasilane przez ciepłownię miejską, opartą w większości na źródle geotermalnym. Mszczonów ma też kolektory słoneczne i pompy ciepła. Geotermię chcą rozwijać również Gostynin i Piaseczno. Wiele innych gmin chce inwestować w kolektory słoneczne, żeby wymienić tylko podwarszawskie: Pruszków, Brwinów, Michałowice, Komorów, Płońsk, Piaseczno. Dobrym przykładem jest też porozumienie gmin w okolicach Siedlec i Sokołowa – Przesmyki, Rębki, Paprotnia i Korczew, które skutecznie pozyskują pieniądze na inne projekty, np. na oczyszczalnie przydomowe, a obecnie starają się również o pieniądze na program budowy kolektorów słonecznych na każdym dachu. Jeśli projekt się powiedzie, prawie 1600 budynków w tych czterech gminach zostanie wyposażone w kolektory słoneczne!

Bartosz Dubiński: Warto pamiętać o programie Ministerstwa Gospodarki „Biogazownia w każdej gminie”. Obecnie mamy całą lawinę zapytań o możliwość budowy biogazowni zarówno po stronie samorządów, jak i firm, które są gotowe wejść z kapitałem i rozpocząć realizację konkretnej inwestycji.

No właśnie, wiele mówiliśmy dotąd o wspieraniu przez Agencję samorządów, a jaką macie ofertę dla przedsiębiorstw?

Bartosz Dubiński: Współpracujemy z przedsiębiorstwami na trzech etapach. Pierwszy to etap inwestycyjny. Przygotowujemy analizę możliwości inwestowania w dany typ OZE, szukając dla niego konkretnej lokalizacji, m.in. w oparciu mapę potencjałów OZE na Mazowszu. Drugi etap to kompletowanie dokumentacji i pomóc w organizowaniu inwestycji, w pozyskaniu pozwoleń np. na obrót energią. Trzeci etap – to pomoc przy rozruchu inwestycji.

Włodzimierz Pomierny: Jako agencja samorządowa mamy łatwy dostęp do samorządów i lokalnych społeczności, które darzą nas zaufaniem. To jest nasz największy atut. Kiedy przychodzi wójt i prosi o pomoc, to naszą rolą jest doprowadzenie do negocjacji między inwestorem, lokalną społecznością i samorządem, po to by inwestycja mogła powstać. O wszystkim informujemy rzetelnie, również o wadach danego przedsięwzięcia. Jeśli zachodzi taka potrzeba, Agencja może zostać również inwestorem zastępczym.

Bartosz Dubiński: Nie można przecenić aspektu zaufania publicznego. Proces organizowania takich inwestycji jest bardzo trudny i może przy nim dochodzić do różnego rodzaju nadużyć. Działamy na rynku pod auspicjami urzędu marszałkowskiego, musimy więc pilnować interesu publicznego. Każdy przedsiębiorca zgłaszający się do nas jest o tym uczciwie informowany. 

Drugim obszarem działania Agencji jest efektywność energetyczna. Co dzieje się w związku z tym na Mazowszu i jaką ofertę w tym zakresie możecie zaproponować?

Włodzimierz Pomierny: Gminy mniej interesują się efektywnością energetyczną, bo te przedsięwzięcia mają mniej spektakularny charakter. Przynoszą za to konkretne oszczędności i to jest główna motywacja dla samorządów. W tym zakresie gminy interesują się projektami związanymi z kotłowniami i sieciami ciepłowniczymi oraz modernizacją oświetlenia. 
Doradztwo w zakresie zmniejszania zużycia energii oferujemy nie tylko gminom i instytucjom publicznym: szkołom, szpitalom, przedszkolom, lecz także małym i średnim przedsiębiorstwom oraz organizacjom pozarządowym. 

W rankingu atrakcyjności inwestycyjnej województw w zakresie OZE opracowanym przez ekspertów Instytutu Energii Odnawialnej województwo mazowieckie znajduje się w pierwszej szóstce. Czy dzięki temu ma szanse znacząco przyczynić się do osiągnięcia przez Polskę celu 15%? 

Włodzimierz Pomierny: Ranking dobrze odzwierciedla rangę Mazowsza. Mamy olbrzymi potencjał odnawialnych źródeł do wykorzystania. Są oczywiście ograniczenia, np. obszary Natura 2000, czy mniejsze u nas zasoby wiatru niż np. w regionach położonych nad morzem. Na wysoki potencjał składa też się duża świadomość społeczności lokalnych, potencjał Warszawy i dużych ośrodków miejskich. Oczywiście chcemy, żeby Mazowsze przodowało wśród innych województw w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł. Ale jesteśmy realistami i musimy jednak ponarzekać, bo kasa jest pusta – jest zbyt mało pieniędzy na odnawialne źródła. Żeby doprowadzić do odnowy zasobu elektroenergetycznego w Polsce potrzeba 90 miliardów złotych – jest to wartość planu Marshalla. Część z tych pieniędzy powinna być przeznaczona na odnawialne źródła energii. 

A zatem rząd powinien przeznaczyć większe środki na odnawialne źródła?

Włodzimierz Pomierny: Muszą być pieniądze budżetowe i dotacje europejskie przeznaczone na energetykę odnawialną. Najpierw trzeba zainwestować, żeby potem móc odcinać kupony od darmowych źródeł energii. 

Bartosz Dubiński: Czekamy na ustawę o odnawialnych źródłach energii. Pytanie, czy będą do niej zaproponowane konkretne narzędzia, które pozwolą zapisy ustawy i wymogi unijne wcielić w życie. Na to potrzebne są pieniądze, pieniądze i jeszcze raz pieniądze. 

Agencja ostatnio przystąpiła do tworzenia Mazowieckiego Klastra Energii Odnawialnej. Czemu ma służyć to przedsięwzięcie?

Bartosz Dubiński: Chcemy zintegrować rozproszone działania wokół energetyki na Mazowszu. Jest to bardzo trudny projekt i nadal jest w fazie koncepcyjnej. Zbudować dobry klaster, z dobrą ofertą jest niesłychanie trudno. Będzie to płaszczyzna, na której spotkają się trzy obszary – nauka, przemysł i samorząd. Chcemy zaproponować szeroką gamę usług dla każdej z tych grup. Obecnie pracujemy nad założeniami, konsultujemy je z przedsiębiorcami, naukowcami i samorządami. Rozpoczęliśmy też rozmowy z partnerami zagranicznymi, którzy mają doświadczenia w realizacji tego typu przedsięwzięć. Końcowym efektem będzie platforma, która uporządkuje procesy inwestycyjne w energetyce toczące się na Mazowszu i pozwoli efektywnie wykorzystać potencjał energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej w naszym regionie. 

Dziękuję za rozmowę. 

Wywiad przeprowadziła Magdalena Zowsik. 
 

***

Bartosz Dubiński – od sierpnia 2010 roku Prezes Zarządu Mazowieckiej Agencji Energetycznej. Absolwent Centrum Europejskiego oraz Instytutu Rozwoju Regionalnego i Lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego; studiów podyplomowych SGH z zakresu zarządzania, a także ewaluacji projektów UE; wieloletni współpracownik i koordynator projektów Polskiej Rady Ruchu Europejskiego. Od 2004 roku pracownik samorządowy w Biurze Funduszy Europejskich Urzędu m.st. Warszawy, odpowiedzialny za przygotowanie, realizację oraz rozliczanie projektów europejskich, kierujący Wydziałem Koordynacji Wdrażania. Ewaluator projektów, koordynator projektów międzynarodowych, w tym projektów badawczych UE z zakresu efektywności energetycznej. 

Włodzimierz Pomierny – ekspert ds. odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej w Mazowieckiej Agencji Energetycznej. Sekretarz Zarządu Polskiego Towarzystwa Energetyki Słonecznej. Absolwent Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Pracował m.in. w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN i Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Kierownik i wykonawca wielu projektów krajowych i zagranicznych z obszaru energetyki oraz informatyki. Ekspert Projektu Foresight "Zeroemisyjna gospodarka energią w warunkach zrównoważonego rozwoju Polski do 2050".