"Albo para idzie w ochronę interesów wytwórców opartych na węglu i w budowę nowych, wielkich systemowych elektrowni. Albo państwo tworzy też warunki do rozwoju energetyki rozproszonej, bardziej innowacyjnej i modeli biznesowych, które zmniejszają zużycie energii" – mówi Grzegorz Peszko z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.

Jednym z takich rozwiązań ma być handlowanie niezużytą energią. W wielu krajach Europy Zachodniej, a także w Słowenii już funkcjonują tzw. wirtualne elektrownie.

"Operator systemu zamiast zamawiać dodatkową moc z elektrowni, kontraktuje u przemysłowych odbiorców zmniejszenie ich zapotrzebowania na energię w szczycie" – informuje Grzegorz Peszko. "I płaci im za to zazwyczaj mniej niż płaciłby elektrowni, która musiałaby spalać węgiel, żeby dostarczyć tyle samo mocy. Agregator takich odbiorców przemysłowych mogący rozporządzać ich mocą to właśnie wirtualna elektrownia".

Innym rozwiązaniem na rzecz zmniejszenia zużycia energii jest wsparcie tzw. firm ESCO (Energy Service Company), czyli specjalizujących się we wdrażaniu rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej.

"Oferują one innym firmom czy gminom usługę polegającą na tym, że inwestują w przedsięwzięcie, które zmniejszy zużycie energii i rachunki. Finansują tę inwestycję, a następnie odzyskują kapitał z zyskiem z oszczędności, które dzięki niej będą generowane przez pierwsze np. 5-7 lat. Po czym, wycofują się, a oszczędności zasilają budżet firmy, gminy, która skorzystała z usługi" – tłumaczy Peszko.

Zdaniem przedstawiciela EBOiR jest to obiecujący model biznesowy, ale w Polsce rozwija się zbyt wolno. Bank prowadzi więc negocjacje mające doprowadzić do stworzenia produktu finansowego dla firm ESCO.

"Pojawiają się różne bariery, które z polskimi partnerami staramy się zidentyfikować, rozwiązać, a następnie stworzyć produkt finansowy umożliwiający znacznie większą skalę działalności takich firm" – mówi Grzegorz Peszko.

W jego opinii rozmowy zmierzają w dobrym kierunku, ponieważ jest wola współpracy w tym zakresie.

"Musimy lepiej poznać zapotrzebowanie rynku na tego typu usługi i zrozumieć ryzyko takich projektów, a także opracować model umowy pomiędzy ESCO a podmiotami publicznymi, który nie rodziłby zadłużenia tych ostatnich" – wyjaśnia ekspert.

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju już od pięciu lat prowadzi działania na rzecz ESCO w Bułgarii, Ukrainie i Rumunii. W przygotowaniu są dalsze projekty na Ukrainie oraz w Rosji. Eksperci przekonują, że efektywność energetyczna jest najtańszą formą realizacji polityki klimatycznej.