W przypadku braku akceptacji ze strony społeczeństwa, projekty przechwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS – Carbon Capture and Storage) mogą zostać zablokowane. Dotyczy to zarówno projektów demonstracyjnych, jak i przemysłowych. Przykładem są niezrealizowane projekty w Niemczech, Holandii i Polsce. W Bełchatowie testy jednej ze struktur mogącej być potencjalnym składowiskiem CO₂ dla projektu PGE nie mogły być przeprowadzone ze względu na protesty społeczności i organizacji lokalnych. Ostatecznie podjęto prace nad inną strukturą, co ostatecznie pozwoliło na stworzenie tam planu projektu demonstracyjnego, który otrzymał wsparcie z Europejskiego Planu Energetycznego na rzecz Naprawy Gospodarczej w wysokości 180 mln €.
 

Wprowadzenie technologii CCS jest bardzo istotnym elementem działań na rzecz ograniczenia emisji CO₂ w Polsce, gdzie ponad 90% energii elektrycznej pochodzi z elektrowni zasilanych węglem. Andrzej Siemaszko, dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE podkreślił, że rozwój technologii zatłaczania CO₂ na lądzie wraz z gazyfikacją węgla mają bardzo dobre perspektywy rozwoju w Polsce. Ze względu na zobowiązania klimatyczne wobec Unii Europejskiej, perspektywa braku miejsc do składowania CO₂ oznaczałaby bardzo wysokie koszty dla polskiej energetyki, wynikające z konieczności budowy transgranicznych rurociągów, biegnących nawet do Morza Północnego.

Ważnym zagadnieniem jest także uwzględnienie przy podejmowaniu decyzji co do uruchamianiu nowych elektrowni z CCS kosztów energetycznych całego przedsięwzięcia. Wychwycenie CO₂ w elektrowni tj. ok. 8-14% spadek jej sprawności ponadto niezbędna jest energia do transportu i zatłaczania. Szacuje się, że dodatkowy cały koszt energetyczny może wynieść 20-30%.

Z uwagi na powyżej przytoczone argumenty stworzenie platformy porozumienia społecznego staje się kwestią priorytetową, jednakże „zbudowanie platformy akceptacji społecznej jest ogromnym wyzwaniem, biorąc pod uwagę konieczność budowy sieci rurociągów przez tysiące prywatnych gospodarstw”, stwierdził Cezary Filipowicz, dyrektor Konsorcjum Naukowo-Przemysłowego „GeoCO₂”. W związku z tym Ministerstwo Środowiska i Ministerstwo Gospodarki planują utworzyć specjalną grupę roboczą do spraw informacji społecznej na temat CCS. Zasadną propozycją jest również utworzenie stanowiska pełnomocnika rządu ds. czystych technologii węglowych, tak jak ustanowiono pełnomocnika rządu ds. polskiej energetyki jądrowej. Osoba ta byłaby odpowiedzialna za opracowanie i wdrożenie Polskiego Programu Czystych Technologii Węglowych¹ i koordynację prac związanych z budową projektów demonstracyjnych w kraju. Podjęty został również dialog z marszałkiem województwa łódzkiego i wojewodą łódzkim z prośbą o wsparcie dla prowadzenia badań geologicznych. O istocie problemu poinformowano również samego prezesa Rady Ministrów, jednak decyzja o przeprowadzeniu kampanii społecznej na temat technologii CCS jeszcze nie została podjęta.

Obecnie najważniejszą sprawą jest przeprowadzenie badań geologicznych, pozwalających na stworzenie mapy obszarów, w których gaz mógłby być bezpiecznie składowany. Największe znaczenie ma tu szczelność składowiska, zbadanie zachowań CO₂ w wodach solankowych, tempo jego migracji w strukturach, wiązanie się ze spoiwem i wodą. Kolejnym krokiem będzie stworzenie modelu składowania w wybranych strukturach. Przypadek Bełchatowa wskazuje na trudności, z którymi rozwój technologii CCS boryka się już na etapie testów. Dialog społeczny potrzebny jest już teraz, aby umożliwić badania struktur mogących stanowić potencjalne miejsce składowania. Następnie potrzebna będzie szeroka kampania informacyjna na temat CCS, dzięki której obawa przed nieznanym będzie miała szansę przekształcić się w zrozumienie i akceptację.

Przypisy:
1. Ministerstwo Gospodarki pod koniec września rozesłało do konsultacji projekt Kierunków rozwoju czystych technologii węglowych w Polsce.

Katarzyna Choroszewska, ChronmyKlimat.pl