więcej


OZE

Projektowanie domu energooszczędnego i pasywnego (16240)

2013-10-01

Drukuj
galeria

fot. jarmoluk, pixabay, CC0 Public Domain

Według obowiązujących w Polsce przepisów zapotrzebowanie na energię cieplną standardowego domu wynosi ok. 120 kWh/m2/rok, domu energooszczędnego – 50 kWh/m2/rok, a domu pasywnego – 15 kWh/m2/rok. Ograniczanie zużycia energii i ciepła powinno zostać uwzględnione już na etapie projektowania domu energooszczędnego lub pasywnego.

Zasady budowy domów energooszczędnych i pasywnych

Aby inwestycja w dom energooszczędny lub pasywny się udała, należy przestrzegać konkretnych zasad. Przedstawiamy je w kolejności według kryterium ważności: dobry projekt uwzględniający odpowiednią lokalizację budynku, właściwe wykonanie, wybór technologii, specjalna izolacja (ścian, dachu, stropodachu, fundamentów, okien i drzwi), wentylacja z rekuperacją, nowoczesne systemy ogrzewania, odpowiedni stosunek kubatury do powierzchni ścian i powierzchni okien do ścian budynku.

Projektowanie domu energooszczędnego i pasywnego

Pracownie projektowe oferują, oprócz budynków o standardowym zapotrzebowaniu na ciepło, także projekty budynków energooszczędnych i pasywnych. Wszystko zaczyna się od projektu. W związku z tym, że rynek domów energooszczędnych i pasywnych w Polsce dopiero się rozwija, osoby planujące zakup takiego domu tym bardziej powinny zwrócić uwagę na właściwe przygotowanie projektu. Trzeba mieć na uwadze, że projektanci mogą popełnić błędy.

Zalecamy bardzo dokładne omówienie z członkami rodziny ich potrzeb i wspólne zaplanowanie wyglądu domu. Radzimy, aby projekt był współtworzony przez przyszłych jego mieszkańców. Może okazać się, że potrzeby domowników sprawią, że budynek będzie zużywał dużo energii, nie będzie energooszczędny ani pasywny.

Bardzo ważne jest śledzenie przygotowania projektu i przekazanie projektu do oceny audytorowi energetycznemu lub innemu wykwalifikowanemu specjaliście. Istotne jest analiza projektów różnych budynków energooszczędnych, pasywnych i praktyk ich realizacji. Należy także zbadać, jak do tej pory sprawdzały się w wybudowanych już domach technologie, które planujemy zastosować. Dobrym wzorcem mogą być budynki pasywne projektowane przez biuro architektoniczne Lipińscy Domy1. Zaprojektowany przez to biuro dom, który powstał w 2006 r. w Smolcu koło Wrocławia, posiada certyfikat Instytutu Budynków Pasywnych w Darmstadt.

Na późniejszym etapie istotne jest również orientowanie się w realizacji projektu i wymaganie od wykonawców prawidłowej realizacji prac. Niestaranność może przekreślić włożony wysiłek i mimo większych nakładów finansowych końcowy efekt nie będzie zadowalający.

Wybór technologii i izolacja

Kolejnym ważnym etapem projektowania domu jest wybór technologii. Do budowy domu energooszczędnego i pasywnego można wykorzystać ogólnodostępne materiały, trzeba wybierać jednak te, które spełniają wytyczne projektów takich domów2.

Następną istotną zasadą przy budowie domów energooszczędnych jest zachowanie termoizolacyjności ścian, stropu lub stropodachu, podłogi i fundamentów. Konieczna do tego jest instalacja okien i drzwi, które będą także cechowały się wysoką izolacją termiczną, a zrobione będą z materiałów, które zapewnią obniżenie zużycia energii w budynku. W związku z tym w budynku pasywnym powinny być zamontowane bardzo masywne i ciężkie drzwi oraz okna. Projekt domu energooszczędnego i pasywnego powinien przewidywać szczelność i prostotę konstrukcji. Dzięki temu, że dom jest szczelny, nie występują mostki termiczne – słabe miejsca w ociepleniu, przez które najszybciej ucieka ciepło. Należy pamiętać także o bryle budynku.

Wszystko zależy od inwestora i projektantów. Osoby planujące zakup domu energooszczędnego lub pasywnego powinny zrobić rozeznanie, czy projektanci i inwestorzy znają się na mostkach termicznych, parametrach instalacji i elementów domu. Ważne, aby wszystko konsultować i negocjować zależnie od upodobań przyszłych właścicieli domu i od tego, co radzą projektanci w konkretnym standardzie architektonicznym. Nie można zgodzić się na zakup domu o skomplikowanych rozwiązaniach, takich jak na przykład wielokrotnie załamany dach czy wykusze. Dom o prostej, zwartej bryle będzie nie tylko bardziej energooszczędny, ale też tańszy w budowie w porównaniu z budynkiem o skomplikowanej architekturze.

Optymalnym rozwiązaniem, z punktu widzenia kosztów budowy i eksploatacji, jest dom parterowy z poddaszem użytkowym. Należy też pamiętać o tym, że w domu energooszczędnym i pasywnym garaż nie powinien być wbudowany w bryłę domu. To pomieszczenie wychładza się zbytnio przez bramę garażową, w związku z tym, w przypadku wbudowania go w bryłę domu, może pojawiać się problem z zachowaniem szczelności budynku.

Kubatura budynku, rozmieszczenie okien, lokalizacja i wentylacja

W domach pasywnych bardzo istotny jest stosunek kubatury do powierzchni ścian zewnętrznych, a także wielkość i rozmieszczenie okien. Im stosunek kubatury budynku do powierzchni ścian zewnętrznych jest większy, tym lepiej. Podobnie, im większa proporcja powierzchni okien do powierzchni ścian, tym lepiej. Projektanci powinni kierować się zasadą umieszczania dużych okien od strony południowej budynku, od strony północnej zaś okna powinny być małe lub w ogóle nie powinno ich być. Dzięki dużym przeszkleniom od strony południowej w zimie ciepło dostarczane jest z energii słonecznej.

Po zaplanowaniu ilości pokoi, wielkości i powierzchni pomieszczeń przyszli właściciele domu energooszczędnego lub pasywnego będą wiedzieli, ile powierzchni użytkowej jest im potrzebne. Powinni oni wybierać takie projekty, które mają wymaganą przez nich powierzchnię użytkową, a przy tym jak najmniejszą powierzchnię ścian i dachu, przez które ucieka ciepło. W projekcie domu nie może także zabraknąć informacji dotyczących prawidłowego usytuowania domu na działce w stosunku do stron świata, tak aby był zorientowany w kierunku południowym (aby tam można było zainstalować największe okna). Szczególnie jest to ważne w domach pasywnych.

Kolejnymi ważnymi elementami projektu są ściany zapewniające akumulację ciepła, a także zaplanowanie wentylacji z odzyskiem ciepła, czyli z rekuperatorem. Wentylacja w domu energooszczędnym i pasywnym służy dostarczaniu 20 m3/h świeżego powietrza3. W domach energooszczędnych i pasywnych, zamiast wentylacji grawitacyjnej (stosowanej powszechnie), powinno stosować się wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła4.

Rozwiązania energooszczędne

Radzimy, aby projekt domu zawierał specyficzne rozwiązania techniczne, sprzyjające energooszczędności. Przed zakupem instalacji wentylacji i urządzeń energooszczędnych powinno się skonsultować swoją decyzję ze specjalistą i porównać oferty producentów.

Dom energooszczędny powinien mieć zainstalowane ogrzewanie podłogowe, rolety lub żaluzje zewnętrze i kolektory słoneczne do ogrzewania wody użytkowej. Ważna jest także inteligentna instalacja sterująca: ogrzewaniem, oświetleniem, wentylacją, instalacją alarmową oraz żaluzjami lub roletami. Oprócz kolektorów słonecznych na dachu budynku można także zainstalować ogniwa fotowoltaiczne zamieniające energię słoneczną w elektryczną.

Dzięki odpowiedniej izolacji budynku można uzyskać strefowość termiczną. Zalecane jest, aby w łazience była temperatura wynosiła 22–24°C; w pokojach dziennych, salonie, pokoju dla dzieci i gabinecie wystarczy, że będzie to 20–22°C. W sypialni i kuchni powinno już być trochę chłodniej: 18–20°C. Jeszcze chłodniej, o kilka stopni Celsjusza mniej, powinno być w pomieszczeniach do ćwiczeń czy w spiżarni (16–18°C); a najchłodniej powinno być w garażu – 4–8°C. Różnica temperatury pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami nie powinna przekraczać 8°C, wtedy bowiem ściany działowe mogą być stosunkowo cienkie (12 cm), a więc tanie. Jeśliby różnice miały być większe, ściany trzeba ocieplać, a więc projektować znacznie grubsze.

Podsumowując, przedstawiamy najważniejsze zasady projektowania domów energooszczędnych i pasywnych:

  • dążenie do ograniczenia zużycia energii, ciepła i negatywnego wpływu budowy i eksploatacji budowli na środowisko,
  • przygotowanie dobrego projektu budowlanego posiadającego certyfikat domu pasywnego,
  • właściwe wykonanie projektu,
  • prawidłowa lokalizacja budynku i zorientowanie go względem kierunków świata,
  • wybór technologii spełniających kryteria energooszczędności,
  • zaplanowanie: ścian, dachu, stropodachu, fundamentów, okien i drzwi o polepszonych parametrach izolacji i szczelności,
  • zastosowanie wentylacji wraz z rekuperacją i nowoczesnych systemów ogrzewania,
  • odpowiednio duży stosunek kubatury budynku do powierzchni jego ścian,
  • odpowiednie rozmieszczenie okien i duży stosunek powierzchni okien (od strony południowej) do powierzchni ścian,
  • zaplanowanie wykorzystania rozwiązań energooszczędnych.
Przypisy:
1. Lipińscy Domy (www.lipinscy.pl).
2. Piotrowski R., „Domy pasywne. Najlepsze obiekty oraz technologie niskoenergetyczne i pasywne w Polsce", Green Leaf Sp. z o.o., Warszawa 2009.
3. Węglarz A., Stępień R., Pietraczyk P., Teodorczuk K., „Energooszczędny dom i mieszkanie", Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat, Instytut na rzecz Ekorozwoju przy współpracy z Krajową Agencją Poszanowania Energii SA, Warszawa 2011, s. 7-13.
4. Węglarz A., Stępień R., Teodorczuk K., „Dom pasywny", Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat, Instytut na rzecz Ekorozwoju przy współpracy z Krajową Agencją Poszanowania Energii SA, Warszawa 2011, s. 9-13.
 
 
Magdalena Wielomska, Arkadiusz Węglarz
Krajowa Agencja Poszanowania Energii SA

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty

Udostępnij wpis swoim znajomym!



Podobne artykuły


Podziel się swoją opinią



Za treść materiału odpowiada wyłącznie Fundacja – Instytut na Rzecz Ekorozwoju



Portal dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na Rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej