Dyrektywa ustala dopuszczalne wartości dla pyłów zawieszonych oraz dwutlenku azotu (NO₂). Komisja zwraca uwagę, że w Polsce występują przekroczenia dopuszczalnych wartości dwutlenku azotu w czterech strefach, w których prowadzone są pomiary jakości powietrza: w aglomeracjach górnośląskiej, krakowskiej, warszawskiej i wrocławskiej. Emisje NO₂ pochodzą przede wszystkim z ruchu drogowego, w szczególności z samochodów z silnikiem diesla. Komisja zwróciła uwagę, że dotychczas wdrażane środki nie pozwoliły skutecznie rozwiązać problemu podwyższonych stężeń NO₂ w powietrzu. Dwutlenek azotu ma działanie drażniące dla dróg oddechowych, może powodować lub wzmagać ataki astmy, jest szczególnie niebezpieczny dla osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego w tym przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP). Polska ma dwa miesiące na odniesienie się do wezwania i zaproponowanie skutecznych środków, w przeciwnym razie Komisja może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Komentuje Agnieszka Warso-Buchanan, radczyni prawna w Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, liderka programu Czyste Powietrze na Europę Środkowo-Wschodnią:

„Komisja zwróciła uwagę na kwestię, która przez lata była ignorowana przez polskie władze. Mamy poważny problem z zanieczyszczeniem powietrza powodowanym przez transport drogowy. Emisje dwutlenku azotu pochodzą w szczególności z silników diesla i mają bardzo negatywny wpływ na układ oddechowy, co w połączeniu z niską emisją z domowych pieców na węgiel powoduje kryzys zdrowotny w Polsce.”

„Rząd musi przyspieszyć prace nad przepisami dot. stref czystego transportu i umożliwić eliminowanie w miastach pojazdów najbardziej zanieczyszczających powietrze. Liczymy na to, że nowelizacja ustawy o elektromobilności wdroży uwagi zaproponowane przez stronę społeczną, w tym uzależnienie stawki akcyzy od emisyjności silnika czy uwzględnienie nie tylko wieku, ale i poziomu emisyjności silnika w definiowaniu stref. Rządzący mają teraz szasnę uchwalić prawo, które ograniczy szkodliwe emisje i będzie skutecznie chronić nasze zdrowie.”

„Ponadto potrzebne są tanie i dostępne alternatywy dla transportu indywidualnego w postaci rozbudowanych sieci niskoemisyjnego transportu zbiorowego – także na obszarach słabiej zurbanizowanych - i dobra infrastruktura dla zeroemisyjnego ruchu rowerowego i pieszego. Ograniczając indywidualny transport samochodowy redukujemy nie tylko zanieczyszczenie powietrza, ale i emisje dwutlenku węgla powodujące kryzys klimatyczny.”

Dodatkowo Komisja wezwała też polskie władze do natychmiastowego wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Puszczy Białowieskiej. Po upływie prawie trzech lat polski rząd wciąż nie podjął w tym celu zdecydowanych działań. Komisja ostrzegła polskie władze, że dalsza zwłoka może poskutkować przekazaniem sprawy z powrotem do Trybunału i nałożeniem na Polskę wysokich kar finansowych.

Źródło: Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi