Jaki jest polski KPEiK?

W ramach pakietu klimatyczno-energetycznego Unii Europejskiej, do 2030 r., państwa członkowskie UE są zobowiązane do opracowania krajowych planów w zakresie energii i klimatu (KPEiK) w celu określenia celów klimatyczno-energetycznych do 2030 r. Po opublikowaniu zaleceń Komisji Europejskiej (KE) dotyczących projektów krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, Polska przedstawiła ostateczny plan pod koniec 2019 r. Dokument planu, podzielony na dwie główne części, zawiera najpierw przegląd zaktualizowanego polskiego planu, a następnie ocenia, czy wzięto pod uwagę zalecenia KE, plan jest generalnie bardziej ambitny niż obecnie wdrażane prawodawstwo, zwłaszcza w sektorach transportu, budownictwa i rolnictwa.

Co się zmieniło w stosunku do wersji pierwotnej?

Zaktualizowana wersja polskiego KPEiK jest nieco dokładniejsza niż projekt. Jednak jest on nadal niezgodny z celami klimatycznymi UE na 2030 r., nie mówiąc już o wysokich ambicjach określonych w Europejskim Zielonym Ładzie. Rządowi polskiemu nie udało się przekształcić planu w skuteczne narzędzie do koordynacji i planowania polityki, chociaż w dużej mierze uwzględnił zalecenia KE, zwłaszcza poprzez dodanie szczegółów na temat różnych działań zawartych w krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu. Uwzględniono również dodatkowe działania, a główny cel w zakresie energii odnawialnej został podniesiony z 21% do 23% do 2030 r. - co jest jednak uzależnione od dodatkowego finansowania UE (należy zauważyć, że w zaleceniach KE było wymagane 25%).

Czy mogliśmy się wypowiedzieć w sprawie KPEiK?

Nadal istnieje wiele do zrobienia, zwłaszcza jeśli chodzi o udział społeczeństwa. W odniesieniu do projektu KPEiK odbyły się tylko jedne konsultacje społeczne, w okresie styczeń-luty 2019 r. W przypadku końcowego KPEiK nie przeprowadzono żadnych konsultacji społecznych.

Polityki sektorowe w KPEiK?

Polski KPEiK obejmuje zarówno nowe, jak i już wdrożone polityki, których ambicje są różne w zależności od sektora. Rolnictwo pozostaje najbardziej problematycznym sektorem, w którym nie ma działań, których konkretnym celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z tego sektora. W sektorze budownictwa i transportu wprowadzono pewne drobne ulepszenia i nowe działania. Wciąż jednak brakuje ogólnych szczegółów dotyczących wdrażania i finansowania wspomnianych programów. Ponadto działania mające na celu ograniczenie emisji z budynków w nadmiernym stopniu opierają się na (niezrównoważonym) wykorzystaniu biomasy i paliwa kopalnych.

Stosunek KPEiK do wegla

Polski KPEiK podtrzymuje opór rządu wobec wycofywania węgla (w 2030 r. udział węgla w miksie elektroenergetycznym nadal będzie wynosił 56%). Urzeczywistnia się to na przykład w jednym z kluczowych programów (Program Czyste Powietrze) polegającym na prostej wymianie starych kotłów węglowych do ogrzewania domów na nowe w celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach.

Rekomendacje

Jeśli bardziej pozytywne elementy planu mają zostać utrzymane i wdrożone, kluczowe będzie utrzymanie zaangażowania politycznego, uszczegółowienie planów inwestycyjnych dla każdego sektora oraz zapewnienie spójności między nimi. Aby zapewnić powszechne poparcie, polski rząd musi znacznie lepiej angażować wszystkich interesariuszy w proces podejmowania decyzji dotyczących polityki klimatycznej. W rezultacie, plan energetyczno-klimatyczny może i powinien być kluczowym narzędziem zielonej odnowy, która pomoże Polsce wyjść z pandemii Covid-19 silniejszą, bardziej odporną i bardziej zrównoważoną.

Przeczytaj pełny raport

Pełny raport oceny KPEiK wykonany w projekcie PLAN-UP można znaleźć pod linkiem:

https://cdn.webdoos.io/planup/c8%20pl%20final.pdf

„Projekt PLAN-UP został dofinansowany ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu LIFE. Publikacja nie przedstawia oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej. Członkiem zespołu projektu PLAN-UP jest Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju”