Dokument został opublikowany 15 listopada br., podczas odbywającej się w Warszawie Konferencji Klimatycznej ONZ. Raport, stworzony we współpracy Polskiej Zielonej Sieci, BankTrack, CEE Bankwatch Network i niemieckiej Urgewald, przedstawia wyniki badań monitoringu instytucji finansujących węgiel na całym świecie. Światowy przemysł wydobywczy węgla osiąga obecnie wartość 7,9 mld ton rocznie i nadal się rozwija. — Od roku 2000 produkcja węgla wzrosła niemal o 70%. Wydaje się, że im więcej rozmawiamy na temat zmian klimatu, tym więcej węgla spalamy i wydobywamy — mówiła podczas konferencji prasowej dyrektor Urgewald, Heffa Schucking.

Z analiz wynika, że od 2005 do połowy 2013 roku finansowe wsparcie wydobycia węgla, w formie pożyczek i gwarancji, wzrosło o prawie 400 proc. i wyniosło 118 mld euro. — Niektóre banki uczestniczą również bezpośrednio w handlu węglem, kupując go w Indonezji czy Ameryce Południowej — podkreślił Yann Louvel z BankTrack, badający działalność 20 największych sponsorów. Za to wsparcie w 57% odpowiadają instytucje z Chin, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Aż 71% wszystkich inwestycji należy do 20 banków. Głównymi donatorami okazały się Citi (7,29 mld euro), Morgan Stanley (7,23 mld) i Bank of America (6,65 mld). W badaniu zdiagnozowano również 9 hot spotów wydobycia węgla. Największym ośrodkiem są Chiny z produkcją 3,66 mln ton w 2012 roku (mapa poniżej). Do hot spotów należą również Stany Zjednoczone, Australia z Indonezją, Rosja z Kazachstanem, Indie, Centralna Europa, RPA i Kolumbia.

Kliknij, aby powiększyć

Jak podkreślają autorzy raportu, nie zawsze banki chwalą się prowęglowymi działaniami. — Większość banków bardzo chętnie publikuje dane na temat swoich inwestycji w energię odnawialną, ale jednocześnie nie chce mówić na temat węgla, który również wchodzi w skład ich portfolio — tłumaczyła Schucking. Louvel wymienił kilka haseł, którymi lubią posługiwać się banki: "finansujemy niskowęglową gospodarkę" (Bank of America) czy "zwalczając zmiany klimatu" (BNP Paribas). — Jest trochę tak, jakby banki miały schizofrenię — podsumował.

Polskie banki w ''brunatnym rankingu''

Na kilka dni przed publikacją pełnego raportu autorzy przedstawili jego część — ''brunatny ranking'' prywatnych banków, które w największym stopniu finansują kopalnie węgla w Europie Środkowej (Polska, Niemcy i Czechy). Jest on wynikiem analizy wsparcia dla ośmiu firm wydobywczych: Vattenfall, RWE, Kompanii Węglowej, Polskiej Grupy Energetycznej (PGE), Ze Pak S.A., New World Resources, Czech Coal oraz Litvinovska uhelna.

— Węgiel jest największym źródłem powodujących zmiany klimatu emisji CO₂. Ponieważ Niemcy i Polska zajmują kolejno ósmą i dziewiątą pozycję na liście największych producentów węgla na świecie, Europa Środkowa jest jednym z najważniejszych obszarów światowej produkcji węgla. To dlatego chcieliśmy się bliżej przyjrzeć górnictwu węgla w tym regionie i zbadać, które banki prywatne wspierają ten sektor — wyjaśnia Heffa Schucking.

Pierwsze miejsce na liście zajął Goldman Sachs. Za nim znajduje się Citi, Deutsche Bank, Morgan Stanley i ING. Do tego grona największych europejskich donatorów należą również dwie polskie instytucje — Bank Gospodarstwa Krajowego i PKO Bank Polski.

— Górnictwo węgla kamiennego w Niemczech to wkrótce będzie już przeszłość, ale w Polsce nadal mamy plany budowy nowych kopalni tego surowca na południu kraju. Jeśli chodzi o górnictwo węgla brunatnego, to zarówno niemieckie giganty energetyczne Vattenfall i RWE, jak i polskie PGE i ZE PAK mają plany ekspansji. Realizacja tych planów będzie miała katastrofalne skutki dla klimatu, przyrody i lokalnych społeczności. Europejski Bank Inwestycyjny i Bank Światowy już to zrozumiały i wycofują się z węgla. Najwyższy czas, żeby banki prywatne podążyły ich śladem — dodał Kuba Gogolewski z CEE Bankwatch Network.

Kopalnie odkrywkowe oznaczają dewastację środowiska, przymusowe wysiedlenia, utratę majątków i miejsc pracy. Na skutek wydobycia węgla w Niemczech od 1945 roku wysiedlono nawet 110 tys. osób. W całej Polsce przeciwko takim inwestycjom protestuje coraz więcej społeczności lokalnych, m.in. mieszkańcy gmin Gubin i Brody w Lubuskim oraz Krobi i Miejskiej Górki w Wielkopolsce, gdzie uruchomić kopalnie zamierzają odpowiednio PGE i ZE PAK. Powstała Ogólnopolska Koalicja "Rozwój TAK — Odkrywki NIE", sprzeciwiająca się budowie nowych obiektów.

— Piętnujemy dziś banki, których inwestycje w Europie Środkowej powodują ocieplenie klimatu, niszczą środowisko i szkodzą lokalnym społecznościom. Banki muszą sobie zdać sprawę, że o ile nie przestaną finansować inwestycji węglowych, będą odpowiedzialne za cierpienie ludzi, których na całym świecie dotykają skutki wydobycia węgla i zmian klimatu — dodał Yann Louvel.

***

Podczas szczytu klimatycznego, 15 listopada br., Tomasz Waśniewski, przedstawiciel koalicji "Rozwój TAK – Odkrywki NIE" w ramach gestu solidarności dołączył do głodówki delegata Filipin, Yep Sano.

Ranking "brunatna bankowość"

 

Olga Bakanowska,
ChronmyKlimat.pl

na podstawie: PAP, Polska Zielona Sieć

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.