Powiat suski to obszar typowo górski, położony w Beskidach w województwie małopolskim. Obejmuje 9 gmin, które tworzą dwa miasta (Sucha Beskidzka, Jordanów), gmina miejsko-wiejska (Maków Podhalański) i sześć gmin wiejskich (Budzów, Bystra-Sidzina, Jordanów, Stryszawa, Zawoja, Zembrzyce) – łącznie 37 miejscowości. Lasy zajmują ok. 50% powierzchni powiatu i stanowią jego największe bogactwo. Znajduje się tu kilka obszarów chronionych w ramach europejskiej sieci Natura 2000: PLH 12001 – Babia Góra, PLB 120011 – Babia Góra, PLH 12012 – Na Policy, PLB 12006 – Pasmo Policy i PLB 240023 – Beskid Mały.

Obszarem o najwyższej wartości przyrodniczej jest masyw Babiej Góry (1725 m n.p.m.), będący siedliskiem dla wielu cennych gatunków roślin i zwierząt. W obrębie masywu w 1954 roku utworzono Babiogórski Park Narodowy, który został również wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na terenie powiatu znajdują się ostoje przyrody CORINE oraz rezerwaty.

Powiat boryka się z wieloma problemami gospodarczymi, które wpływają na stan środowiska naturalnego. Badania WIOŚ w Krakowie wykazały na tych terenach stężenia zanieczyszczenia powietrza powyżej wartości dopuszczalnych. W powiecie niska emisja z budynków gospodarczych ma duży udział w ogólnym powstawaniu zanieczyszczeń, 60% emisji pochodzi ze spalania węgla. Często spalany jest najtańszy, najbardziej zasiarczony węgiel. Średni dochód mieszkańców jest niski (2303 zł wg GUS), w połączeniu z ograniczonym dostępem do technologii odnawialnych i ich wysoką ceną, wpływa na niewielki udział OZE w bilansie energetycznym powiatu. Ponadto dostępność do sieci gazowej jest bardzo mała – 84 km sieci w porównaniu do 2581 km w powiecie krakowskim (wg danych GUS).

Starostwo powiatowe w Suchej Beskidzkiej postanowiło podjąć zdecydowane działania w tej kwestii. Powstał "Program zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii i poprawy jakości powietrza w obrębie obszarów NATURA 2000 powiatu suskiego", realizowany w latach 2009-2013. Zakładał on spełnienie kilku ważnych celów:

• aktywną ochronę rejonów cennych przyrodniczo poprzez poprawę jakości powietrza w ich obrębie,
• poprawę efektywności energetycznej,
• wprowadzenie systemów energii odnawialnej – instalacji solarnych dla 2349 budynków mieszkalnych i Szpitala Rejonowego w Suchej Beskidzkiej.

Przeprowadzono działania promocyjne, takie jak spotkania i szkolenia dla mieszkańców, konferencje, stworzenie strony internetowej i przygotowanie materiałów promocyjnych.

Przeanalizowano funkcjonalność różnych rodzajów źródeł odnawialnych. Okazało się wtedy, że ze względu na uwarunkowania lokalne zastosowanie będzie miała energia słoneczna. W 2009 roku podpisano umowy z mieszkańcami, a od sierpnia 2012 do grudnia 2013 roku wykonano instalacje solarne dla szpitala w Suchej Beskidzkiej (moc ok. 300 kW i pow. ok. 400 m²) oraz budynków mieszkalnych (moc 8,52 MW i łączna pow. 11 632 m²). Kolektory słoneczne montowane w ramach projektu spełniają warunek zgodności z normą PN-EN 12975-1 oraz posiadają znak jakości SOLAR KEYMARK.

Powiat oczekuje wielorakich korzyści z realizacji projektu. Poprawie ma ulec stan czystości powietrza. Program przewiduje ograniczenie zużycia paliw konwencjonalnych (węgla o około 1138 ton rocznie, węgla niezbędnego do wytworzenia energii elektrycznej w elektrowni o 569 ton, gazu o 0,0360 mln m³, oleju opałowego o 11,78 m³) i zwiększenie udziału energii słonecznej w krajowym bilansie energetycznym o 35 279 GJ na rok, przy czym 60% ma zastąpić energię ze spalania węgla. Działania te mają prowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń o 3513 ton rocznie (w tym 3359 ton CO₂).

Czystsze środowisko oznacza podniesienie jakości życia mieszańców i poprawę stanu zdrowotnego lasów, co wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej powiatu. Szacuje się, że instalacje solarne pozwolą zaoszczędzić w sumie 3,3 mln zł rocznie, co pozwoli na zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych. Działania promocyjne nie tylko zwiększyły akceptację społeczną dla niskoemisyjnych technologii, ale również miały na celu podniesienie świadomości ekologicznej wśród lokalnej społeczności.

Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz mieszkańców powiatu suskiego, w ramach "Programu zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii i poprawy jakości powietrza w obrębie obszarów NATURA 2000 powiatu suskiego". Łączna wartość projektu wynosi 32,5 mln zł.

Starostwo stworzyło również wspólny wniosek dla 8 gmin do NFOŚiGW na przygotowanie w 2014 roku Programu Gospodarki Niskoemisyjnej w powiecie. Dzięki projektowi powiat suski wysunął się wyraźnie na prowadzenie w rankingu Związku Powiatów Polskich, dotyczącym wykorzystania energetyki odnawialnej, wyprzedzając słupski i tarnowski.

Strona projektu: solary.powiatsuski.pl.

Ranking ZPP: www.eo.org.pl/layout.php?page=ranking.

Olga Bakanowska, ChronmyKlimat.pl
Zdjęcia pochodzą ze strony projektu.

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.