Opublikowane 27 lipca 2014 roku szóste sprawozdanie Komisji Europejskiej w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej wykazuje, że polityka spójności UE przyczynia się do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020” związanych ze wzrostem gospodarczym poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i zmniejszanie nierówności w całej Europie. Mając na uwadze perspektywę na lata 2014-2020, w sprawozdaniu przedstawiono, w jaki sposób inwestycje będą koncentrowały się na kluczowych obszarach, takich jak efektywność energetyczna, zatrudnienie, włączenie społeczne oraz MŚP, w celu uzyskania maksymalnych korzyści z inwestycji dla obywateli.

W sprawozdaniu dokonano analizy sytuacji Unii w zakresie spójności i podkreślono wyzwania, z jakimi borykają się władze krajowe, regionalne i lokalne w przezwyciężaniu skutków kryzysu finansowego i gospodarczego. W szczególności stwierdzono, że unijna polityka spójności pozwoliła na złagodzenie znaczącego spadku inwestycji publicznych, dostarczając zasoby niezbędne do inwestycji w wielu państwach członkowskich oraz przyczyniając się do stworzenia niezwykle ważnej stabilności finansowej, która pomaga w przyciąganiu prywatnych inwestycji.

Inwestycje w ramach unijnej polityki spójności w latach 2007-2013 przyniosły trwałe rezultaty. Dostępne dane liczbowe (do końca 2012 r.) wskazują, że stworzono około 600 000 nowych miejsc pracy, wsparto 80 000 nowych przedsiębiorstw, 5 mln osób uzyskało dostęp do sieci szerokopasmowej, a 3,3 mln osób skorzystało z ulepszonego zaopatrzenia w wodę pitną. Ponadto 5,7 mln osób poszukujących pracy otrzymało pomoc w jej znalezieniu, a kolejne 8,6 mln skorzystało ze wsparcia ukierunkowanego na uzyskanie kwalifikacji.

Przewiduje się, że w obecnych ramach finansowych na lata 2014-2020 zwiększony zostanie zakres inwestycji i że będą one w znacznie większym stopniu skoncentrowane na takich kluczowych sektorach jak gospodarka niskoemisyjna, konkurencyjność MŚP, innowacje, zatrudnienie i włączenie społeczne. Inwestycje w ramach polityki spójności UE pozwolą na przeznaczenie ponad 38 mld euro na wspieranie przechodzenia do gospodarki bardziej przyjaznej dla środowiska poprzez inwestycje w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, co należy porównać z kwotą 16,6 mld euro zainwestowaną w gospodarkę niskoemisyjną w okresie 2007-2013. W oparciu o plany wydatków oraz „umowy partnerstwa” z państwami członkowskimi planuje się przeznaczenie kwoty nawet 33 mld euro na wspieranie wzrostu konkurencyjności europejskich MŚP (tj. wzrost o około 10 mld euro). Ponad 80 mld euro zostanie przeznaczonych na inwestycje w kapitał ludzki w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych.

Omawiając sprawozdanie, komisarz ds. polityki regionalnej, powiedział: „Dzisiejsze sprawozdanie wyraźnie pokazuje, że polityka spójności stała się nowoczesnym i elastycznym narzędziem, umożliwiającym Europie stawienie czoła wielorakim wyzwaniom, przed którymi stoi. Jest ona inwestycyjnym ramieniem Europy: pozwala na reagowanie w kontekście kryzysu, ale jest także strategicznym narzędziem dla stymulowania wzrostu gospodarczego i tworzenia tak bardzo teraz potrzebnych miejsc pracy. Epoka ogromnych dotacji na drogi i mosty powoli dobiega końca, ponieważ wiele państw członkowskich jest obecnie w trakcie niwelowania przepaści infrastrukturalnej. Inwestycje koncentrujące się na innowacjach i ekologicznym wzroście gospodarczym stworzą dobre i trwałe miejsca pracy oraz przyczynią się do zwiększenia konkurencyjności naszych regionów. Kryzys wywarł jednak negatywny wpływ na wiele regionów i miast. Nadal utrzymują się dysproporcje i jest jeszcze wiele do zrobienia. Dostępne środki muszą być wydawane w mądry sposób w celu osiągnięcia najlepszych wyników, w szczególności w regionach i miastach, gdzie potrzeby są najpilniejsze”.

László Andor, unijny komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, powiedział: „Szóste sprawozdanie w sprawie spójności zawiera szczegółowe informacje na temat wartości dodanej polityki spójności UE, która jest kluczowym źródłem inwestycji na rzecz rozwoju gospodarczego i postępu społecznego w naszych 28 państwach członkowskich. Europejski Fundusz Społeczny dysponuje środkami stanowiącymi prawie jedną czwartą wszystkich środków polityki spójności i jest głównym instrumentem UE do inwestowania w umiejętności i możliwości ludzi. EFS wspiera inwestycje w zakresie zatrudnienia, włączenia społecznego i edukacji, ale również w zakresie dobrego sprawowania rządów i reformy administracji publicznej. Sprawozdanie na temat spójności pojawia się w ważnym momencie, w którym podpisywane są umowy partnerstwa z poszczególnymi państwami członkowskimi w odniesieniu do okresu programowania 2014-20 oraz negocjowane są programy operacyjne. Daje ono dobry obraz sytuacji i wskazuje co jeszcze należy zrobić, aby przełożyć budżet na lata 2014-20 na projekty realizowane w terenie”.

W sprawozdaniu podkreślono również potrzebę zapewnienia dobrego sprawowania rządów, stwierdzając że bez tego niemożliwe jest osiągnięcie wysokich stóp wzrostu gospodarczego ani regionalnej spójności gospodarczej. Jakość sprawowania rządów w całej Europie uległa poprawie, jednak dalsze inwestycje będą przeznaczane na rozwijanie potencjału administracyjnego w niektórych państwach członkowskich, szkolenia oraz wspieranie personelu tak, aby zagwarantować najwłaściwsze i najbardziej efektywne wykorzystanie pieniędzy unijnych podatników.

Miasta określa się jako siłę napędową innowacyjności i wzrostu gospodarczego, jednak podczas kryzysu w większym stopniu niż inne regiony zostały one dotknięte bezrobociem. W wielu państwach członkowskich mieszkańcy miast są narażeni na większe ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego. Również z tego powodu, przepisy nowej polityki spójności przewidują, że co najmniej 20% środków z Europejskiego Funduszu Społecznego powinno być inwestowanych we wspieranie włączenia społecznego oraz walkę z ubóstwem.

Komisja uruchamia również nową platformę otwartych danych polityki spójności w celu wzmocnienia ukierunkowania na wyniki, zwiększenia przejrzystości oraz promowania debaty na temat skuteczności finansowania w ramach polityki spójności. Użytkownicy mogą zapoznać się z danymi leżącymi u podstaw sprawozdania wraz z szeregiem interaktywnych map i wykresów, a także przedstawić uwagi.

Kontekst

W piątym sprawozdaniu w sprawie spójności opublikowanym w 2010 r. podkreślono konieczność większej spójności inwestycji ze strategią „Europa 2020”, bardziej rygorystycznych warunków wstępnych oraz bardziej identyfikowalnych wyników. Reforma polityki spójności ze swoim strategicznym podejściem w dużym stopniu opierała się na tych zaleceniach. Nowe zasady i warunki finansowania zapewniają właściwe ramy regulacyjne i makroekonomiczne, dzięki którym skutki polityki są jeszcze bardziej odczuwalne.

Z nowego sprawozdania wynika, że o ile niedawny kryzys gospodarczy przyczynił się do zwiększenia regionalnych dysproporcji, o tyle krajowe dane i prognozy wskazują na odwrócenie tej tendencji dzięki bardziej ukierunkowanym inwestycjom w ramach polityki spójności.

źródło: Komisja Europejska
www.europa.eu