Kluczowym nowoprzyjętym kryterium udzielenia pożyczki projektom energetycznym przez EBI jest maksymalny akceptowalny poziom emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii – 550gramów CO₂/kWh. To ono uniemożliwia przyznanie wsparcia projektom węglowym. Wyjątkiem są jedynie elektrownie węglowe, które spalają znaczne ilości biomasy (od 25%) [2] oraz efektywne węglowe elektrownie kogeneracyjne.

Tydzień wcześniej decyzję o drastycznym ograniczeniu inwestycji w nowe elektrownie węglowe, dopuszczalne tylko w wyjątkowych okolicznościach, ogłosił Bank Światowy [3]. Projektów węglowych nie finansują także Nordycki Bank Inwestycyjny [4], Storebrand [5], HSBC [6] i Portigon [7]. Żaden z polskich banków nie podjął do tej pory podobnych zobowiązań.

Nowa polityka energetyczna Europejskiego Banku Inwestycyjnego jest częścią unijnej rzeczywistości, w której kontynuowanie strategii „węglowej" staje się coraz trudniejsze oraz traci na atrakcyjności wobec innych kierunków rozwoju sektora energetycznego – mówi Jakub Gogolewski, koordynator ds. energii CEE Bankwatch Network – Decyzje EBI i innych banków, aby nie finansować projektów węglowych, są odpowiedzią na rosnące ryzyko inwestycyjne. Wynika ono z faktu, że jeżeli rzeczywiście rządy krajów rozwiniętych będą traktować politykę klimatyczną poważnie, 80% rezerw największych firm energetycznych i surowcowych nie będzie mogła zostać wykorzystana, a więc de facto nie ma żadnej wartości.

Instytucje finansowe starają się poprzez odpowiednie polityki zminimalizować ryzyko powstania tzw. bańki dwutlenku węgla [8], czyli przeszacowania zasobów, których nie będzie można wykorzystać.

EBI wprowadził też inne obostrzenia dla projektów energetycznych. Próg emisyjności może zostać jeszcze obniżony do połowy 2014 roku, tak aby odzwierciedlać trajektorię emisji dwutlenku węgla w Unii zgodną z postanowieniami Energetycznej Mapy Drogowej z grudnia 2011 lub nowe zobowiązania, którymi zakończy się tocząca się obecnie dyskusja nad celami redukcyjnymi na rok 2030.

Ponadto, przy ocenie opłacalności projektu, EBI przyjmuje, że tona dwutlenku węgla kosztuje 28 euro, tak aby cena odzwierciedlała cele redukcji emisji przyjęte przez państwa członkowskie. Cena ta ma wzrastać do poziomu 45 euro w 2030 roku. Wszystkie ubiegające się o finansowanie projekty muszą też spełniać wymogi europejskich dyrektyw (między innymi dyrektywy CCS oraz dyrektywy o emisjach przemysłowych, które nie zostały jeszcze transponowane do polskiego porządku prawnego), być budowane przy zastosowaniu najlepszej dostępnej technologii oraz zostać poddane testowi na dostępność i opłacalność alternatyw niskowęglowych, który pozwoli wycenić wpływ na zdrowie, środowisko i dobra kulturowe emitowanych szkodliwych substancji.

***

W marcu 2012 roku Nordycki Bank Inwestycyjny (NBI) przyjął listę projektów, których nie będzie finansował. Wśród nich znalazły się wszystkie projekty o zainstalowanej mocy cieplnej lub elektrycznej równej lub większej od 50 MW opalane węglem lub paliwem o równej lub większej emisyjności. Poza tym, NBI analizuje także pośredni lub bezpośredni wpływ pożyczek w innych sektorach (np. w dystrybucję energii elektrycznej), które mogłyby umożliwić budowę niechcianych elektrowni węglowych.

Storebrand – gigant ubezpieczeniowy oraz jeden z największych funduszy emerytalnych w krajach nordyckich – ogłosił na początku lipca, że wyklucza dalsze 19 firm z sektora paliw kopalnych ze swojego portfela inwestycyjnego. Dzięki temu już 177 firm oraz 32 kraje zostały wykluczone z portfela Storebrand w związku z tym, że nie są w stanie sprostać minimalnym standardom firmy.

Bank HSBC odmawia w Unii Europejskiej przyznania finansowania na projekty węglowe o emisyjności CO2 przekraczającej 550 gCO₂/kWh. Kryterium te odnosi się jednakże tylko do inwestycji, których planowana moc przekracza 500 MW.

Podobne kryteria selekcji projektów węglowych wprowadził już w 2010 roku bank West LB (obecnie Portigon). Zostały one następnie rozbudowane w 2012 roku i obecnie Portigon wymaga od swoich potencjalnych klientów przedstawienia raportów eksperckich od niezależnej strony trzeciej, potwierdzających, że nie ma dostępnej inwestycji/paliwa/źródła energii, które mieściłoby się w zbliżonym przedziale kosztowym. Wymaganiem banku Portigon jest też, aby wszystkie finansowane przez bank projekty były najlepszą dostępną technologią (BAT) zgodnie z obowiązującym prawem UE.

Przypisy:

1. EIB Emission Performance Standard.