W Wielkiej Brytanii już dawno uznano temat zmian klimatu za oczywisty. Dziś brytyjska polityka klimatyczna jest jedną z najbardziej ambitnych w Europie. Lokalne władze poszczególnych regionów podejmują działania, które jednocześnie ograniczają emisję CO2 i pobudzają rynek – ocieplają budynki użyteczności publicznej, promują transport publiczny, wymieniają kotły węglowe na wiatraki i panele słoneczne, edukują obywateli, jak oszczędzać energię. A wszystko zaczęło się ponad 10 lat temu w Nottingham. Wtedy to brytyjskie władze lokalne podpisały dobrowolną deklarację na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu i przygotowaniu mieszkańców Wysp Brytyjskich na skutki, jakie niosą one ze sobą.

Dziś w partnerstwie uczestniczy ponad 300 samorządów tj. ponad 90% wszystkich brytyjskich lokalnych rad, choć uczestnictwo nie przynosi rządowych funduszy! 65% samorządów lokalnych ma odpowiednie strategie lub plany działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

W całej Europie samorządowcy rozumieją coraz większą potrzebę zaangażowania się w sprawy związane ze zmianami klimatu. Ambitną inicjatywą angażującą europejskie miasta i miejscowości w działania na rzecz ochrony klimatu jest Porozumienie Burmistrzów. Sygnatariusze Porozumienia zobowiązują się dobrowolnie do przekroczenia celów unijnej polityki klimatyczno-energetycznej ustalonych dla roku 2020 poprzez ograniczenie na swoim terenie emisji dwutlenku węgla o ponad 20%. Sami obligują się do opracowania Planu Działań na rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP), wdrożenia działań z zakresu efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym oraz organizacji Dni Energii zachęcających mieszkańców do jej oszczędzania.

Twórcy projektu „Dobry Klimat dla Powiatów" z Instytutu na rzecz Ekorozwoju uznali, że bardzo istotne jest stworzenie rodzimej inicjatywy, w której polskie powiaty dobrowolnie zobowiążą się do działań na rzecz ochrony klimatu oraz rozwijania lokalnej zrównoważonej energetyki z OZE. Polityka ochrony klimatu może pobudzić rozwój ekonomiczny powiatu poprzez promowanie efektywności energetycznej, czy termomodernizację budynków.

Obecnie powiat posiada największe uprawnienia związane z adaptacją do zmian klimatu. Są one szczególne w zakresie zarządzania kryzysowego, ale istotne jest także uprawnienie do kontroli zabudowy poprzez wydawanie pozwoleń czy przeprowadzanie inspekcji. To właśnie budownictwo ma największy udział w emisji gazów cieplarnianych – aż 40% w Polsce. Istotne są również uprawnienia powiatów w zakresie rejestracji pojazdów – transport emituje aż 12% gazów cieplarnianych. Te uprawnienia powiatów trzeba starać się wykorzystać na rzecz ochrony klimatu, a w przyszłości nadać nowe – wyjaśnia Wojciech Szymalski koordynator projektu Dobry Klimat dla Powiatów.

Powiaty mogą być lokalnym zwornikiem w systemie energetyki rozproszonej. Mogą odpowiadać za koordynację różnych podmiotów zainteresowanych lokalnym rynkiem energii w zakresie pozyskiwania środków i realizacji projektów, a także mogą kształtować lokalną politykę energetyczną w zastępstwie gmin.

Liczba 113 powiatów biorących udział w projekcie wskazuje na to, że 1/3 polskich powiatów myśli o klimacie i chce się angażować w jego ochronę – cieszy się Wojciech Szymalski, koordynator projektu Dobry Klimat dla Powiatów – podpisując deklarację, władze powiatu same zobowiązują się do większego zaangażowania w działania na rzecz klimatu, a co za tym idzie na rzecz  zdrowia i bezpieczeństwa obywateli - dodaje Szymalski.

Deklaracja „Dobry Klimat dla Powiatów" zobowiązuje sygnatariuszy między innymi do: podnoszenie świadomości ekologicznej w społeczności lokalnej, uwzględnienia w zarządzaniu publicznym aspektów związanych z ochroną klimatu oraz motywowania gmin, lokalnych przedsiębiorców i mieszkańców do oszczędzania energii i podejmowania inwestycji w zakresie energetyki odnawialnej.

Polska deklaracja „Dobry klimat dla powiatów" daje szansę na stworzenie platformy, gdzie powiaty mogą wymieniać się doświadczeniami oraz współpracować na polu ochrony klimatu i rozwoju lokalnej energetyki rozporoszonej opartej na OZE.

Twórcy projektu DOKLIP widzą rosnącą rolę władz i społeczności lokalnych w działaniach na rzecz klimatu. Uważają, że tej roli nie kształtuje się odgórnie, narzucając władzom lokalnym zadań, ale w procesie oddolnym. Przykład Deklaracji z Nottingam i to, co się stało po jej wprowadzeniu w życie, mówi samo za siebie. W Polsce też widać już pierwsze iskierki samorządowego myślenia o klimacie. Bielsko Biała, Warszawa i Katowice biorą udział w europejskiej współpracy samorządów na rzecz ochrony klimatu.

Mamy nadzieję, że deklaracja Dobry Klimat dla Powiatów stanie się nie tylko zobowiązaniem, ale również inspiracją do takich działań pro klimatycznych jakie obserwujemy w Wielkiej Brytanii – mówi Wojciech Szymalski.

Deklaracja została zaprezentowana w listopadzie Zarządowi Związku Powiatów Polskich, który ją zaakceptował. Teraz zostanie przedstawiona powiatom na Zgromadzeniu Ogólnym Związku Powiatów Polskich, które odbędzie się w dniach 12 i 13 kwietnia 2012 roku.