Wentylacja jest konieczna, ponieważ powietrze we wszystkich pomieszczeniach stale ulega zanieczyszczeniu w związku z ich użytkowaniem, przebywaniem w nich użytkowników, odbywającymi się tam procesami technologicznymi, szkodliwymi związkami uwalnianymi przez przedmioty, wyposażenie itp.

W ogólności, wentylacja to kontrolowany proces wymiany powietrza w budynku (pomieszczeniu) mający na celu usunięcie na zewnątrz powstających wewnątrz zanieczyszczeń i dostarczenie świeżego powietrza zewnętrznego.

Skuteczność wentylacji zależy od właściwego doprowadzenia świeżego powietrza do budynku z zewnątrz, zapewnienia odpowiedniego przepływu pomiędzy pomieszczeniami i sprawnego usunięcia powietrza zanieczyszczonego. Niezbędną ilość świeżego powietrza wentylacyjnego w większości standardowo użytkowanych budynków i pomieszczeń określają przepisy budowlane, a w nietypowych przypadkach ― szczegółowe regulacje branżowe (dotyczy np. pomieszczeń usługowych i przemysłowych). Wielkość strumienia świeżego powietrza wentylacyjnego określana jest bądź w ilości wymian kubatury pomieszczeń w ciągu jednej godziny, bądź w ilości świeżego powietrza przypadającego na jedną osobę. Często zdarza się, że w jednym pomieszczeniu obowiązuje kilka wymagań. Np. w odniesieniu do basenu trzeba spełnić wymóg minimalnej ilości świeżego powietrza przypadającego na jedną użytkującą go osobę, a z drugiej strony ilość powietrza musi być taka, aby nie zostały przekroczone wymagania związane z maksymalnym poziomem wilgotności powietrza w pomieszczeniu basenowym. W takich przypadkach zawsze obowiązuje spełnienie wymogu najbardziej rygorystycznego, czyli zapewnienie największego z wymaganych strumieni powietrza wentylacyjnego.

W przypadku budynków mieszkalnych decydujące są najczęściej wymogi dotyczące minimalnej wielkości strumienia wentylacyjnego pomieszczeń sanitarnych (ustępy, łazienki, pralnie, łaźnie, itp.), kuchni, pomieszczeń gospodarczych, kotłowni, garderób, itp. W szkołach natomiast decydować będą wymagania dotyczące minimalnego strumienia świeżego powietrza wentylacyjnego przypadającego na jednego ucznia.

Przykładowo w domu jednorodzinnym zamieszkanym przez cztery osoby znajdują się dwie łazienki i kuchnia. Wymagany strumień powietrza nawiewanego to 20m³/h * 4 = 80 m³/h, a powietrza usuwanego to 70 + 50 + 50 = 170 m³/h. Kryterium wywiewu jest większe, zatem przyjmujemy jako strumień powietrza wentylacyjnego 170 m³/h.

Ważny jest również sposób „organizacji wentylacji”, czyli zapewnienia właściwego przepływu w pomieszczeniach i w budynku pomiędzy pomieszczeniami. Prawidłowa wentylacja w budynkach mieszkalnych powinna zapewniać doprowadzenie świeżego powietrza zewnętrznego do pomieszczeń „czystych”, czyli pokojów mieszkalnych, sypialni, salonów, gabinetów itp., a odprowadzenie powietrza ― przez powierzchnie komunikacyjne i pomieszczenia sanitarne oraz kuchnie, garderoby, w których powstaje najwięcej zanieczyszczeń. Nieco inaczej może wyglądać sprawa w budynkach użyteczności publicznej, gdzie strumień powietrza wentylacyjnego jest zbyt duży (np. z uwagi na liczbę użytkowników), żeby mógł być w całości odprowadzony przez pomieszczenia sanitarne. Wtedy część powietrza usuwana jest bezpośrednio z pomieszczeń wentylowanych.

Ważne jest zapewnienie możliwości wprowadzenia powietrza do budynku, ale należy też pamiętać o jego przepływie po budynku - przez kratki wyrównawcze w drzwiach do łazienek lub szczeliny pod drzwiami.

Zapewnienie właściwej wentylacji w budynkach jest bardzo istotne z punktu widzenia zdrowia i właściwego samopoczucia użytkowników. Instalacje wentylacji, czasem skomplikowane, powinni zawsze projektować uprawnieni projektanci, a wykonywać wyszkoleni fachowcy. Użytkowanie wentylacji powinno być poprzedzone dokonaniem odbioru technicznego połączonego z pomiarami skuteczności i wydajności pracy instalacji.

Podział systemów wentylacji

Wentylacja w budynkach dzielona jest najczęściej na trzy rodzaje z uwagi na sposób wymuszenia obiegu powietrza wentylacyjnego. Wyróżnia się zatem:

• wentylację grawitacyjną, gdzie wymuszenie przepływu powietrza następuje w sposób naturalny z powodu różnicy gęstości pomiędzy ciepłym powietrzem wewnętrznym i zimnym powietrzem zewnętrznym (lżejsze ciepłe powietrze unosi się w kanałach wentylacyjnych i wypływa na zewnątrz),
• wentylację mechaniczną, w której obieg powietrza wymuszany jest za pomocą wentylatorów z napędem elektrycznym,
• wentylację hybrydową, gdzie wymuszenie obiegu powietrza wywołane jest specjalnym ukształtowaniem i odpowiednią wielkością kanałów wentylacyjnych, zabudową stref buforowych i wyposażenia, które przy wykorzystaniu ciepła słonecznego i czasem wiatru wspomagają naturalne siły wywołujące przepływ powietrza i w razie konieczności wspierane są wentylatorami mechanicznymi z napędem elektrycznym.

Wentylacja grawitacyjna

Skuteczność wentylacji naturalnej, zwanej też grawitacyjną, zależy od warunków atmosferycznych, zmienia się więc w ciągu roku. Na działanie wentylacji naturalnej wpływa także konstrukcja budynku, jego otoczenie oraz rozmieszczenie pomieszczeń. Ciąg w kanałach wentylacji naturalnej tworzy się tylko wtedy, gdy temperatura powietrza w domu jest wyższa niż na zewnątrz. Wiosną i latem temperatura na zewnątrz zrównuje się z temperaturą wewnątrz domu, a nawet ją przewyższa, co prowadzi do osłabienia ciągu lub nawet odwrócenia kierunku ruchu powietrza: kanał wywiewny staje się wtedy nawiewnym. W cieplejszych porach roku niedostatki wentylacji rekompensuje się, otwierając okna, jednak podczas upałów wpuszczamy w ten sposób do domu gorące powietrze. Zimą, kiedy różnica temperatury między wnętrzem domu a otoczeniem jest duża, wentylacja grawitacyjna może z kolei powodować zbyt intensywną wymianę powietrza. Zasadę działania wentylacji grawitacyjnej pokazano na rysunku nr 1.

Wentylacja grawitacyjna jest stosunkowo tania inwestycyjnie, ale dość kłopotliwa i kosztowna w eksploatacji. Bardzo trudno sterować jej działaniem, a wraz z usuwanym powietrzem z domu ucieka bardzo dużo ciepła w zimie.

Do niewątpliwych zalet wentylacji grawitacyjnej należy cicha praca i brak konieczności korzystania z energii elektrycznej, co czyni ją znacznie bardziej niezawodną niż wentylacja mechaniczna.

Rys. 1. Zasada działania wentylacji grawitacyjnej

Źródło: http://www.jak-zrobic-dom.pl

Strzałki czerwone – powietrze wywiewane
Strzałki niebieskie – powietrze nawiewane

Wentylacja mechaniczna

Jeśli ruch powietrza wentylacyjnego wewnątrz budynku zostaje wymuszony przez wentylatory, to wtedy mówimy o wentylacji mechanicznej. Jeśli wentylatory tylko usuwają zużyte powietrze, a świeże napływa nawiewnikami okiennymi lub ściennymi, to jest to mechaniczna wentylacja wywiewna (wyciągowa), natomiast jeśli wentylatory zapewniają zarówno usuwanie powietrza zużytego, jak i nawiew świeżego, to wentylację nazywa się nawiewno-wywiewną. W budynkach energooszczędnych najczęściej mamy do czynienia z wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Zasada działania takiego systemu jest prosta. Zanim zużyte powietrze zostanie usunięte na zewnątrz, przepływa przez wymiennik (zwany rekuperatorem), dzięki czemu ogrzewa świeże powietrze nawiewane. Strumienie powietrza nawiewanego i wywiewanego nie mieszają się przy tym ze sobą. Rekuperacja pozwala więc odzyskać część energii, która została zużyta na podgrzanie usuwanego powietrza. W efekcie powstają oszczędności, bo ogrzanie nawiewanego powietrza zewnętrznego pochłania mniej energii. Latem, kiedy temperatura powietrza zewnętrznego jest wyższa (odpowiednia), wentylacja następuje z pominięciem wymiennika ciepła. Oczywiście zużywana jest w tym procesie energia elektryczna, ale jej koszty są nieporównywalnie mniejsze od oszczędności kosztów zakupu energii cieplnej. Schemat działania systemu wentylacji mechanicznej przedstawia rysunek nr 2.

Rys. 2. Zasada działania wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła

Źródło: http://www.zielonaenergia.co

Strzałki czerwone – powietrze wywiewane
Strzałki niebieskie – powietrze nawiewane
Strzałki zielone – powietrze pobierane z zewnątrz
Strzałki filetowe – powietrze usuwane na zewnątrz

Wymiennik ciepła (rekuperator) może mieć różną konstrukcję, co wpływa na sprawność odzysku ciepła. Wraz z wentylatorami oraz filtrami i elektroniką, umieszczonymi najczęściej w kompaktowej obudowie, stanowią łącznie centralę wentylacyjną. Wybrana centrala wentylacyjna przy właściwym serwisowaniu i konserwacji może służyć nawet przez kilkadziesiąt lat. Dokonując wyboru, należy pamiętać o uwzględnieniu nie tylko kosztów zakupu, ale i dostępności serwisu, części zamiennych, kosztów wymiany filtrów, gwarancji udzielanej przez producenta. Nie należy też bezkrytycznie wierzyć w bardzo wysokie współczynniki sprawności podawane przez producentów. Nie znaczy to, że producenci świadomie wprowadzają w błąd klientów. Różnica wynika z faktu, że pomiarów skuteczności odzysku ciepła wymienników dokonuje się w pewnych zestandaryzowanych warunkach (określonych normą), odbiegających istotnie od rzeczywistych warunków eksploatacji. Wartości przez nich podawane należy zmniejszyć od kilku do kilkunastu procent w zależności od konstrukcji wymiennika, materiału z jakiego został wykonany i jego obciążenia (w stosunku do normowego). Kompletny system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła dla domu jednorodzinnego o powierzchni użytkowej około 150 m² to wydatek rzędu 20 000 zł. Pamiętać jednak trzeba, że wentylacja taka powoduje pewne oszczędności innych kosztów inwestycyjnych na etapie budowy nowego domu z uwagi na mniejsze zapotrzebowanie ciepła, mniejszy i tańszy jest system grzewczy, mniejsze i tańsze źródło ciepła. Pewne oszczędności daje również brak konieczności budowy dużej liczby kanałów wentylacyjnych w domu, w ścianach wewnętrznych, mniej skomplikowane fundamentowanie itp. Po uwzględnieniu tych korzyści koszt zastosowania wentylacji z odzyskiem ciepła to ok. 15 000 zł. Dodatkowe koszty eksploatacyjne związane z energią elektryczną do napędu wentylatorów, w dobrze zaprojektowanym układzie, to około 200-400 zł rocznie, w zależności od tego, w jak energooszczędne wentylatory urządzenie zostało wyposażone. Oszczędności w kosztach zakupu nośników ciepła (przy założeniu zapewnienia obliczeniowego, zgodnego z wymaganiami strumienia powietrza wentylacyjnego), to co najmniej 1500-2000 zł rocznie. Zwrot kosztów takiej instalacji następuje w okresie ok. 8 lat przy obecnych cenach nośników energii. Stosowanie takiego rozwiązania wydaje się zatem być opłacalne, tym bardziej, że ceny energii będą relatywnie rosły. Ponadto, systemem taki zapewnia dobrej jakości powietrze w pomieszczeniach w sposób ciągły przez cały czas. Dobrze zaprojektowana instalacja daje również pełen komfort użytkowania przez cały rok, w odróżnieniu od wentylacji grawitacyjnej.

Jednym z elementów systemu wentylacji budynku energooszczędnego może być gruntowy wymiennik ciepła (GWC). Wykorzystuje on zakumulowane i regenerowane w gruncie ciepło do podgrzania w zimie powietrza zewnętrznego, zanim trafi do układu wentylacji w domu. Latem przepływające przez gruntowy wymiennik ciepła powietrze może być schładzane o 10 do 15^oC, co daje efekt zbliżony do zastosowania instalacji chłodzenia. W najprostszym wykonaniu rolę wymiennika pełni rura z tworzywa sztucznego o średnicy 150÷200 mm, długości 30÷50 m, ułożona na głębokości 1,5÷2 m pod powierzchnią gruntu. Inny rodzaj wymiennika gruntowego to złoże żwirowe. Konstrukcja GWC ze złożem zaprojektowana jest jako naturalne złoże czystego płukanego żwiru lub dowolnego innego materiału skalnego umieszczonego w gruncie. Przepływające powietrze przez żwir (w zależności od pory roku) jest latem ochładzane i osuszane, zimą podgrzewane i nawilżane, a przez cały rok filtrowane z pyłków roślin i bakterii. Bezpośredni kontakt złoża z otaczającym gruntem ułatwia szybką regenerację temperatury złoża.

Wentylacja hybrydowa

Przez wentylację hybrydową najczęściej określa się układ, w którym wentylacja grawitacyjna (naturalna) wspomagana jest urządzeniami mechanicznymi. To zapewnienia jej wydajność na wymaganym poziomie niezależnie od warunków atmosferycznych, jak również w pewnej mierze sterowanie wydajnością w zależności od potrzeb.

Wentylacja naturalna w takich układach wspomagana jest najczęściej wentylatorami napędzanymi energią elektryczną lub różnego typu nasadami kominowymi nakładanymi na kanały wentylacyjne, które wspomagają przepływ powietrza wentylacyjnego w tych kanałach wykorzystując np. siłę wiatru.

Walorem takiej wentylacji jest duża możliwość kontroli wielkości strumienia powietrza wentylacyjnego, w tym np. jej ograniczanie w okresie, kiedy pomieszczenia nie są użytkowane. Daje to pewne korzyści w postaci mniejszych strat ciepła na podgrzanie powietrza wentylacyjnego, jak również usprawnia wentylację, szczególnie w okresach tzw. przejściowych i letnich, kiedy zamierają naturalne siły wymuszające obieg tego powietrza. Niekorzystnymi cechami są konieczność dostarczenia energii elektrycznej do napędu wentylatorów i brak możliwości odzysku ciepła.

Wentylacja hybrydowa w ogólności to jednak pojęcie nieco szersze. W nowoczesnych układach tego typu stosuje się dodatkowe rozwiązania, takie jak zapewnienie możliwości biernego wykorzystania energii słonecznej do podgrzewania powietrza nawiewanego do pomieszczeń (np. w specjalnych konstrukcjach ścian zewnętrznych), czy elementy do akumulacji ciepła w pomieszczeniach do podgrzania powietrza wentylacyjnego, specjalnie projektowane systemy obiegu powietrza w budynkach powodujące naturalny przepływ powietrza z zaawansowanymi systemami sterowania. Wiąże się duże oczekiwania z rozwojem wentylacji hybrydowej w przyszłości, jako systemem energooszczędnym i ekologicznym. Natomiast wadą układów wentylacji hybrydowych jest to, że wykorzystując wyłącznie siły natury trudno jest wywołać wystarczające różnice ciśnień w instalacjach do pokonania oporów ruchu powietrza. Konieczne jest ich wspomaganie urządzeniami mechanicznymi. W wielu budynkach, w których użycie urządzeń mechanicznych ograniczono do minimum, wymagane było zbudowanie kanałów i przewodów wentylacyjnych o bardzo dużych średnicach, co z kolei ogranicza powierzchnie i przestrzeń wewnętrzną w budynku. Układy takiej wentylacji należy w sposób przemyślany planować na etapie projektowania nowych budynków.

Metody podwyższania skuteczności systemu wentylacji w budynkach

Problemy z wysychaniem ręczników, para wodna kondensująca na okna, pleśń, zapachy rozprzestrzeniające się po mieszkaniu mogą być objawem wadliwie działającego systemu wentylacji. W większości budynków mieszkalnych najczęściej stosuje się wentylację naturalną, zwaną grawitacyjną. Jej skuteczność zależy od trzech głównych elementów: doprowadzenia do budynku świeżego powietrza zewnętrznego, umożliwienia przepływu powietrza w budynku oraz zapewnienia odpowiedniego ciągu w kanałach wywiewnych. Jeżeli któryś w tych elementów nie działa prawidłowo, skuteczność wentylacji spada. Przykładowo szczelne okna bez nawiewników ograniczają dostęp powietrza zewnętrznego, brak kratki w drzwiach do łazienki uniemożliwia przepływ powietrza do pomieszczenia, z którego ma być usunięte, a zatkane i krótkie kanały wywiewne nie zapewnią odpowiedniego ciągu. Dlatego pierwszym etapem podwyższenie skuteczności systemu wentylacji powinno być:

• sprawdzenie działania zastosowanych elementów nawiewnych (nawiewników) i możliwości rozszczelniania okien,
• sprawdzenie drożności kanałów wywiewnych,
• ocieplenie kanałów wywiewnych w strefie nieogrzewanej,
• sprawdzenie prawidłowości umiejscowienia wylotu na dachu, ewentualnej konieczności podwyższenia komina,
• sprawdzenie obecności szczelin pod drzwiami wewnętrznymi i kratek w drzwiach do toalet i WC,
• zapewnienie prawidłowego nadzoru i obsługi, konserwacji.

W przypadku, gdy istniejący system wentylacji nie będzie w stanie zapewnić odpowiedniej skuteczności, konieczne jest wprowadzenie większych zmian lub wykonanie nowej instalacji, np. zamiast naturalnej – mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła. Wiąże się to z większym kosztem inwestycyjnym i koniecznością wygospodarowania miejsca pod kanały i centralę wentylacyjną. Jednak proponowane rozwiązania przyczynią się nie tylko do poprawy wydajności wentylacji, ale i do zmniejszenia zużycia energii potrzebnej do podgrzania powietrza wentylacyjnego oraz pracy systemu. W przypadku wentylacji naturalnej może to być:

• montaż nawiewników lub nawietrzaków regulowanych różnicą ciśnienia powietrza lub higrosterowalnych,
• zastosowanie wentylacji hybrydowej – nasad kominowych wspomagających ciąg z regulacją,
• zastosowanie wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła.

Klimatyzacja

Klimatyzację często myli się z chłodzeniem. Warto więc może zdać sobie sprawę z tego, że układy wentylacji lub zamkniętych obiegów powietrza, w których jedynie schładza się powietrze, nie są układami klimatyzacji. W układach klimatyzacji powietrze podlega dodatkowo obróbce i uzdatnianiu, czyli np. osuszaniu i nawilżaniu w zależności od potrzeb. Uzdatnianie powietrza ma istotne znaczenie z punktu widzenia zapewnienia komfortu użytkowania pomieszczeń, szczególnie latem i zimą. Zimą powietrze zewnętrzne po podgrzaniu staje się bardzo suche (z uwagi na niską zawartość wilgoci) i należy je dodatkowo nawilżać. Odwrotnie jest latem, kiedy powietrze po schłodzeniu należy osuszyć przed wprowadzeniem do pomieszczeń. Klimatyzacja zatem to proces kształtowania parametrów powietrza w celu wytworzenia w budynku (lub jego części) odpowiedniego mikroklimatu, wymaganego ze względu na potrzeby i dobre samopoczucie mieszkańców. Optymalną temperaturę, wilgotność i czystość powietrza uzyskuje się w wyniku jego nawilżania, osuszania, podgrzewania i ochładzania. Układ klimatyzacji w budynku najczęściej jest jednocześnie układem wentylacji z funkcją odzysku ciepła z powodu realizacji procesów uzdatniania powietrza.

W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się układy chłodzenia, a nie klimatyzacji. Warto również uświadomić sobie, że nowoczesny, prawidłowo zaprojektowany dom jednorodzinny i często wielorodzinny o odpowiedniej izolacyjności cieplnej, wyposażony w instalacje zacienienia zewnętrznego i wydajny system wentylacji, w warunkach klimatycznych Polski nie wymaga stosowania układów z systemami chłodzenia i klimatyzacji dla zapewnienia odpowiedniego komfortu użytkowania. Układy chłodzenia, a w szczególności instalacje klimatyzacji, są ze swej natury bardzo energochłonne i ich eksploatacja jest bardzo kosztowna, dlatego należy ograniczać ich stosowanie, szczególnie w budynkach mieszkalnych, gdzie jest to możliwe.

Wpływ klimatyzacji i chłodzenia na zdrowie człowieka

Optymalna temperatura powietrza dla okresu letniego (w mieszkaniu i biurze) w jakiej organizm ludzki funkcjonuje najlepiej to 23-26^oC. Różnica między temperaturą panującą na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia nie powinna być wyższa w okresie letnim niż 8 stopni. Jeśli więc zmiana temperatury następuje zbyt gwałtownie (np. wejście do wychłodzonego pomieszczenia bezpośrednio z upału), to organizm ludzki źle reaguje i często kończy się to przeziębieniem. Innym niebezpiecznym zjawiskiem związanym z korzystaniem z urządzeń potocznie nazywanych klimatyzatorami (urządzeniami tylko chłodzącymi), szczególnie przenośnych, są zimne przeciągi oraz nieznaczny wzrost ciśnienia w pomieszczeniu, powodujące u wielu osób dolegliwości reumatyczne oraz migrenowe bóle głowy. W starszych modelach klimatyzatorów były również problemy z obecnością grzybów i bakterii, jednak dzięki nowym technologiom (m.in. zastosowaniu antybakteryjnych materiałów) problem ten został prawie całkowicie wyeliminowany.

Dobrze zaprojektowana i wykonana klimatyzacja zapewnia odpowiedni komfort termiczny, wilgotność powietrza, oczyszcza i jonizuje powietrze, co wprost przekłada się na lepsze samopoczucie w upalne dni. W bardzo wysokich temperaturach człowiek nie jest zdolny do wydajnej pracy – jego sprawność umysłowa i fizyczna jest ograniczona. Ponadto wysoka temperatura źle wpływa na sen i nie pozwala odpowiednio wypocząć.

Prawne wymogi dotyczące wentylacji i klimatyzacji – wymogi związane z wprowadzeniem dyrektywy 2010/31/WE

Dyrektywa 2010/31/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków została wdrożona do prawa polskiego poprzez nowelizację wymagań w zakresie ochrony cieplnej i pośrednio w zakresie wentylacji określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002.75.690).

Wymagania dotyczące wentylacji mówią o tym, że w układach wentylacji mechanicznej powinny być stosowane wentylatory o regulowanej wydajności¹ i można się domyślać, że poza walorami czysto eksploatacyjnymi i użytkowymi ustawodawcy chodziło również o ograniczanie zapotrzebowania na energię elektryczną w układach wentylacji. Ponadto zapisano wymóg, że każdy układ wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej o wydajności 500 m³/h i więcej powinien być wyposażony w urządzenia do odzyskiwania ciepła o sprawności temperaturowej odzysku co najmniej 50% lub recyrkulację, gdy jej stosowanie jest dopuszczalne². Działania te, jakkolwiek małymi krokami, zmierzają do ograniczania zapotrzebowania na energię związaną z wentylowaniem pomieszczeń, które jest stosunkowo wysokie. Po wzroście wymagań w zakresie izolacyjności cieplnej ścian po 1 stycznia 2014 roku stanowi ono w bilansie energetycznym budynku ponad 50% udział. Jest więc o co zabiegać.

Wdrożenie dyrektywy 2010/31/WE ma jednak nieco szerszy wymiar związany z wentylacją. Zapisane w rozporządzeniu wymagania w zakresie granicznych wartości współczynnika zapotrzebowania na energii pierwotną EP w budynkach i prognoza ich zmian do 1 stycznia 2021 r. pokazują, że już dzisiaj nie ma praktycznie możliwości zbudowania budynku publicznego bez układu odzysku ciepła lub instalacji hybrydowej (rozumianej w znacznie szerszym zakresie, niż tylko jako wentylacja wyciągowa z regulowaną wydajnością wentylatorów) w taki sposób, żeby spełnił on te wymagania. Po 1 stycznia 2017 r. będzie to również bardzo trudne, lub wręcz niemożliwe, dla budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego. Konieczne będą między innymi znaczące ograniczenia zapotrzebowania na ciepło na potrzeby wentylacji. Od 1 stycznia 2021 r., zgodnie z przepisami znowelizowanego rozporządzenia, będzie można budować wyłącznie budynki o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię, co wymagało będzie stosowania bardzo efektywnych układów wentylacji. Zależeć to będzie również od tego, w jaki ostatecznie sposób zostanie dla polskich warunków określony budynek o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię.

Podsumowanie

Prawidłowo działająca wentylacja w budynkach i pomieszczeniach to podstawowy wymóg dla zapewnienia wysokiego komfortu użytkowania pomieszczeń oraz dobrego samopoczucia użytkowników. Jednocześnie, szczególnie w nowoczesnych budynkach o dużej izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych, wentylacja stanowi największy udział w bilansie zapotrzebowania na ciepło. Nawet ponad 50%. Kolejnych kroków na drodze postępu we wzroście efektywności energetycznej budynków nie da się zatem poczynić bez zastosowania wentylacji z odzyskiem ciepła lub zaawansowanych rozwiązań w dziedzinie wentylacji hybrydowej. W szczególności obowiązujące wymagania techniczne dla budynków w perspektywie kilku lat wymagały będą bezwzględnego zastosowania tego typu układów wentylacji.

Istotnym walorem wentylacji o obiegu wymuszonym jest możliwość zapewnienia niezbędnej ilości wysokiej jakości świeżego powietrza w pomieszczeniach, niezależnie od warunków atmosferycznych, oraz możliwość pełnego kontrolowania wydajności układu wentylacji.

Przypisy:
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002.75.690) § 148 ust. V.
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002.75.690) § 151 ust. I.

mgr inż. Dariusz Koc, dr inż. Arkadiusz Węglarz
Krajowa Agencja Poszanowania Energii SA

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty