Odbywające się obecnie w największych miastach Polski Obywatelskie Panele Klimatyczne są pokłosiem kilku lat działań takich organizacji jak Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju. Pierwsze dyskusje z Polakami o klimacie odbywały się na poziomie powiatów już w 2012 roku w ramach projektu „Dobry klimat dla powiatów”.

Podyskutujmy o klimacie

Podyskutujmy o klimacie! - to hasło, pod którym ruszył w październiku 2012 i zakończył się w lutym 2013 r. cykl 90 powiatowych debat klimatycznych. W ramach projektu Dobry Klimat dla Powiatów chcieliśmy zachęcić mieszkańców nie do narzekań na klimat, ale do konstruktywnej dyskusji o tym, jak się do jego zmian adaptować. Co robić w powiecie, aby ograniczyć emisję CO2 i jednocześnie oszczędzić pieniądze, aby zamiast na ogrzewanie przeznaczyć je np.: na przybory szkolne dla dzieci lub dodatkowe świadczenia lekarskie. – mówi o realizacji projektu jego koordynator dr Wojciech Szymalski z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju.

Podczas debat uczestnicy zastanawiali się nad uwarunkowaniami dla rozwoju gospodarki regionu, jakie wynikają ze zmian klimatu oraz adaptacji do nich. Celem debat była też dyskusja na temat rozwoju gospodarczego powiatu do 2030 roku, biorąc pod uwagę zmieniające się uwarunkowania klimatyczne. Podjęto została dyskusja na temat tego, jak powinna wyglądać przyszłość powiatu w związku z ryzykiem zmiany klimatu. Czy powiat może stać się samo-wystarczalny energetycznie i czysty ekologicznie? Jak powiat może zaadaptować się do nowych warunków klimatycznych?

Debaty miały inny charakter, niż dzisiejsze panele obywatelskie. W 2012 roku trudno było sobie wyobrazić, aby ludzie w ogóle chcieli przyjść na debatę o klimacie. Dlatego te pierwsze dyskusje miały charakter spotkania zajmującego zaledwie pół dnia. W efekcie w debatach wzięło udział łącznie 1908 osób, czyli średnio 21 osób na debatę. Podczas tych spotkań udawało się wypracować wiele pomysłów na to, jak gospodarka niskoemisyjna powinna wyglądać, które przybierały postać wizji lokalnej gospodarki niskoemisyjnej.

Postulaty z debat klimatycznych

Z podsumowaniem tych pomysłów Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju udała się w 2013 roku do ówczesnego Ministra Środowiska, Marcina Korolca. Przedstawiono wtedy najistotniejsze postulaty, które powinny być wykorzystanie w polityce Państwa na bazie doświadczeń z debat klimatycznych:

1. Jak najszybsze uchwalenie ustawy o odnawialnych źródłach energii z zapisami dotyczącymi ułatwień dla producentów energii z małych instalacji.

2. Usprawnienie procesów w zakresie ograniczania niskiej emisji, w tym poprzez aktywne promowanie i wspieranie odnawialnych źródeł energii jako rozwiązania.

3. Tworzenie programów edukacyjnych, na różnych poziomach nauczania, w zakresie odnawialnych źródeł energii, ale także bardziej ogólnie adaptacji do zmian klimatu i ochrony klimatu.

4. Tworzenie wytycznych i projektów wymiany wiedzy i doświadczeń nt. uwzględnienia odnawialnych źródeł energii w planach zagospodarowania przestrzennego.

5. Stworzenie dodatkowego systemu zachęt finansowych dla małych i dużych inwestorów w instalacje energetyki odnawialnej przy udziale środków krajowych.

6. Podjęcie działań prawnych i finansowych mających na celu adaptację gospodarki wodnej do zmian klimatu na poziomie lokalnym, od programów i przedsięwzięć w zakresie gromadzenia wody deszczowej po ochronę wód gruntowych.

7. Przegrupowanie kompetencji samorządów lokalnych tak, aby ochrona środowiska, klimatu i gospodarowanie energią (w tym inwestycje) były faktycznie i skutecznie koordynowane na poziomie powiatów, a nie na poziomie gminnym.

Jak widać wiele z tych pomysłów wyprzedziło swój czas, który nadszedł właśnie dziś, jak np. kwestia uregulowania gospodarki wodą deszczową.

Gminy zamiast powiatów

Niestety dyskusje te oraz wnioski z nich płynące nie zostały w dużej mierze przekute w czyny. W dwa lata po zakończeniu debat klimatycznych polski rząd zachęcał do tworzenia lokalnych planów gospodarki niskoemisyjnej (PGN), ale nie na poziomie powiatów, lecz na poziomie gmin. Siłą rzeczy więc trudno było uwzględnić postulaty stworzone podczas debat klimatycznych dl poziomu powiatów – chyba, że dotyczyły miast na prawach powiatu (tak było m.in. w Płocku). Nie mniej jednak pozostało po tych debatach wiele wiedzy, którą dziś można wykorzystać w praktycznych działaniach proklimatycznych na poziomie lokalnym. Dlatego właśnie projektu „Dobry klimat dla powiatów” otrzymał nagrodę BestLIFE2018 – dla jednego z najlepszych projektów LIFE.

Kontynuacją tych działań jest rozpoczynający się dziś Warszawski Panel Klimatyczny. Dziś odbędzie się spotkanie wstępne dla 90 wybranych panelistów. A potem będzie już tylko ciekawiej!

Przeczytaj więcej

Więcej o debatach klimatycznych możesz przeczytać w jednym z biuletynów projektu "Dobry klimat dla powiatów", a także w innych artykułach na stronie chronmyklimat.pl: 

http://www.chronmyklimat.pl/projekty/dobry-klimat-dla-powiatow/aktualnosci/sam-ocen

http://www.chronmyklimat.pl/projekty/dobry-klimat-dla-powiatow/aktualnosci/debaty-czynnik-zmiany

http://www.chronmyklimat.pl/projekty/dobry-klimat-dla-powiatow/aktualnosci/co-po-debacie

http://www.chronmyklimat.pl/projekty/dobry-klimat-dla-powiatow/aktualnosci/debaty-jak

Warszawski Panel Klimatyczny zaprasza na swoją stronę internetową: https://zielona.um.warszawa.pl/aktualnosci

Źródło: Opracowanie własne