Warto być przygotowanym na wzrost kosztów paliw i energii. Jeśli zainwestujemy w budynek o niskich parametrach, skutkujących wysokim zużyciem energii na cele ogrzewania, podwyżki cen mediów mogą być dla nas zabójcze, zwłaszcza w połączeniu np. ze spłatą rat kredytu inwestycyjnego.

Posiadacz domu energooszczędnego jest niejako "zabezpieczony" przed skutkami podwyżek cen paliw i energii.

Jednak nie należy zapominać o kosztach związanych ze sfinansowaniem domu energooszczędnego lub pasywnego, które obecnie wciąż są wyższe od kosztów domu zbudowanego w technologii tradycyjnej. Dopiero biorąc to wszystko pod uwagę, możemy dokonać świadomego wyboru, na co nas stać i na czym nam zależy. Być może, przez wzgląd na korzyści środowiskowe i przyszłe mniejsze wydatki na energię, będziemy skłonni zapłacić więcej za dom energooszczędny lub pasywny.

Sprawdźmy, jakie koszty inwestycyjne będziemy musieli ponieść w przypadku wyboru poszczególnych domów, o różnym standardzie energooszczędności. (Koszty eksploatacyjne natomiast omówimy szczegółowo w kolejnym odcinku poradnika).

W definicji standardów energetycznych ograniczymy się jedynie do zużycia ciepła na ogrzewanie budynku, które w bilansie energetycznym typowego polskiego domu stanowi około 70% całkowitego zużycia energii, i jest w dużym stopniu determinowane przez technologię wykonania budynku oraz zastosowane rozwiązania. Oświetlenie, gotowanie, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz zasilanie energią elektryczną wszelkich urządzeń domowych pochłania pozostałe 30% energii dostarczanej do domu i zależy od liczby osób mieszkających w budynku oraz jego wyposażenia w urządzenia RTV, AGD i IT czy oświetlenia.

Biorąc pod uwagę przyjęte powyżej założenie, definiujemy trzy następujące standardy energetyczne domów jednorodzinnych:

Budynek standardowy – wybudowany według obowiązujących przepisów budowlanych z grawitacyjną wentylacją (powszechną w warunkach polskich), o zapotrzebowaniu na energię cieplną do ogrzewania w ciągu roku na poziomie 120 kWh/m² powierzchni użytkowej, czyli w którym zapotrzebowanie na energię odpowiada spalaniu 12 m³ gazu ziemnego na m² powierzchni użytkowej w ciągu roku.

Budynek energooszczędny – w którym, w porównaniu do budynku standardowego, zwiększono grubość izolacji cieplnej ścian zewnętrznych, dachu i podłogi na parterze, zastosowano dobrej jakości okna i drzwi oraz wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. W efekcie zmniejszono zapotrzebowanie na energię cieplną do ogrzewania w ciągu roku do poziomu 50 kWh/m² powierzchni użytkowej na rok, czyli zużywa się w nim energię odpowiadającą 5 m³ gazu ziemnego na m³ powierzchni użytkowej na rok.

Budynek pasywny – w którym znacznie zwiększono grubość izolacji cieplnej ścian zewnętrznych, dachu i podłogi na parterze, zapewniono dużą szczelność budynku, zastosowano specjalnie wyprodukowane dla tego standardu okna i drzwi oraz wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła o bardzo dużej sprawności (około 90%). Budynek taki nie wymaga typowego systemu grzewczego, wystarczy jedynie podgrzanie powietrza wentylacyjnego. W efekcie zmniejszono zapotrzebowanie na energię cieplną do ogrzewania w ciągu roku do poziomu 15 kWh/m² powierzchni użytkowej, co odpowiada zużyciu energii na poziomie 1,5 m³ gazu ziemnego na ogrzanie m2 powierzchni użytkowej na rok.

Aby pokazać wpływ kształtu i wielkości budynku na koszty inwestycyjne obiektu o określonym standardzie energetycznym, poddamy analizie kosztów następujące trzy typy domów mieszkalnych:

• segment jednorodzinny budynku mieszkalnego szeregowego (środkowy) o powierzchni 123,90 m² (w dalszej części oznaczony jako Bud 1)
• budynek mieszkalny jednorodzinny, parterowy z użytkowym poddaszem o powierzchni użytkowej 213,50 m² (w dalszej części – Bud 2)
• budynek mieszkalny jednorodzinny, parterowy z wiatą na samochód o powierzchni użytkowej 80,89 m² (w dalszej części – Bud 3)

Natomiast w tabeli 2. przedstawiono zestawienie średnich krajowych kosztów budowy analizowanych budynków w zależności od przyjętego standardu energetycznego. Wszelkie dane dotyczące budynków standardowych zaczerpnięto z "Biuletynu cen obiektów budowlanych" wydawnictwa Sekocenbud (I kwartał 2013 r.). Koszty inwestycyjne w budynkach o standardzie energooszczędnym i pasywnym zostały oszacowane przez ekspertów na podstawie katalogów cen robót i materiałów budowlanych w I kwartale 2013 roku, opublikowanych również przez wydawnictwo Sekocenbud. W budynkach "standardowym" oraz energooszczędnym jako źródło ciepła przewidziano kotły gazowe, natomiast zakłada się, że budynek pasywny będzie wyposażony jedynie w powietrzną pompę ciepła.

Porównując zestawione w tabeli 2 koszty inwestycyjne, możemy dojść do następujących wniosków:

• koszty budowy domów energooszczędnych są od 10% (Bud 1) do 15% (Bud 2, Bud 3) wyższe od kosztów budowy domów standardowych,
• koszty budowy domów pasywnych są od 25% (Bud 1) do 30% (Bud 2, Bud 3) wyższe od kosztów budowy domów standardowych.

Wzrost kosztów inwestycyjnych spowodowany jest głównie koniecznością zakupu wciąż jeszcze mało popularnych w Polsce systemów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (około 20 tys. zł na dom jednorodzinny) oraz specjalnych okien. Mniej kosztowne jest zwiększenie grubości izolacji termicznej. Klasyczne materiały izolacyjne w budynkach pasywnych osiągają nawet 35–40 cm. Wymaga to zastosowania nietypowych technologii izolacyjnych. W domach pasywnych szczególną trudność wykonawcom sprawia osiągnięcie odpowiedniej, wymaganej szczelności powietrznej.

Zastanówmy się więc, czy to wszystko się opłaca inwestorowi.

Jeśli zestawimy nakłady inwestycyjne, odsetki kredytu i koszty eksploatacji w perspektywie długoterminowej, okazuje się, że nawet przy bardzo konserwatywnych założeniach odnośnie wzrostu cen energii na poziomie 4–6% ponad poziom inflacji, suma summarum posiadanie domu energooszczędnego lub pasywnego opłaca się bardziej niż nowego budynku spełniającego obowiązujące obecnie standardy.

Niebagatelne znaczenie ma fakt, że posiadając dom energooszczędny lub pasywny, podnosimy swój prestiż społeczny, bo nie da się ukryć, że na co dzień i w życiu prywatnym dbamy o środowisko naturalne. Taki dom jest wyznacznikiem przynależności do świadomej i aktywnej części społeczeństwa (podobnie jak np. użytkowanie samochodu hybrydowego).

Ze względu na swoją wysokość nakłady inwestycyjne stanowią istotną barierę przy podejmowaniu decyzji o budowie lub zakupie domu. Aby obniżyć tę barierę, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej uruchomił program wsparcia budownictwa energooszczędnego o nazwie "Efektywne wykorzystanie energii – Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych". Zgodnie z jego założeniami w latach 2013-2018 NFOŚiGW wesprze indywidualnych inwestorów łączną kwotą 300 mln zł, dofinansowując budowę lub zakup planowanych 12 tysięcy domów i mieszkań o niskim rocznym zapotrzebowaniu na ciepło do ogrzewania:

• nieprzekraczających 40 kWh/m²/rok i spełniających tzw. standard NF40 (dom energooszczędny) – dopłata 30 tys. zł,
• nieprzekraczających 15 kWh/m²/rok, spełniających tzw. standard NF15 (dom pasywny) – dopłata 50 tys. zł.

Natomiast dofinansowanie do zakupu mieszkań w wielorodzinnych budynkach pasywnych to 16 tys. zł, a w wielorodzinnych budynkach energooszczędnych – 11 tys. zł brutto.

O dofinansowanie w ramach tego programu mogą ubiegać się osoby:

• dysponujące pozwoleniem na budowę oraz posiadające prawo do dysponowania nieruchomością, na której będą budowały budynek mieszkalny,
• dysponujące uprawnieniem do przeniesienia przez dewelopera na swoją rzecz: prawa własności nieruchomości wraz z domem jednorodzinnym, który deweloper na niej wybuduje albo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej i własności domu jednorodzinnego, który będzie na niej posadowiony i stanowić będzie odrębną nieruchomość albo własności lokalu mieszkalnego.

Na takie wsparcie mogą również liczyć inwestorzy budujący domy w tzw. systemie gospodarczym.

Jednorazowe dofinansowanie zostanie wypłacone inwestorom po zakończeniu budowy oraz potwierdzeniu osiągnięcia zakładanych w projekcie oszczędności energii.

Aby uzyskać dofinansowanie, wystarczy zgłosić się do jednego z banków, które współpracują z NFOŚiGW. Są to:

• Bank Ochrony Środowiska SA,
• Bank Polskiej Spółdzielczości SA,
• Deutsche Bank PBC SA,
• Getin Noble Bank SA,
• SGB-Bank SA,
• Bank Zachodni WBK SA,
• Nordea Bank Polska SA.

Wsparcie finansowe będzie przeznaczone na częściową spłatę kapitału kredytu hipotecznego.

Więcej informacji na temat programu wsparcia budownictwa energooszczędnego znajdą Państwo na stronie: www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/doplaty-do-kredytow/doplaty-do--kredytow-na-domy-energooszczedne/informacje-o-programie/