Żółwie malowane (Chrysemys picta), żyją w jeziorach i strumieniach o spokojnym nurcie w całej Ameryce Północnej i są jednym z najliczniejszych gatunków żółwi w Stanach Zjednoczonych. Ich płeć, tak jak u niektórych krokodyli i jaszczurek, warunkuje temperatura otoczenia jaj. W cieplejszych gniazdach lęgną się samice, natomiast w chłodniejszych samce. Nie jest jeszcze do końca wiadomo, dlaczego tak się dzieje.

Ze względu na specyficzne cechy rozrodcze gady te mogą być wybitnie zagrożone ociepleniem klimatu. Przez ponad 25 lat Fredric Janzen z Uniwersytetu w Iowa zbierał dane o liczbie gniazd i stosunku obu płci u żółwi malowanych, zamieszkujących małą wyspę na rzece Missisipi w Carroll County w Illinois. Naukowiec odkrył, że w zależności od panujących temperatur samice mogą przesunąć datę gniazdowania nawet o 10 dni, aby zapewnić odpowiednią relację płci w lęgu.

Janzen oraz jego kolega z uczelni, Rory Telemeco, wspólnie opracowali matematyczny model, który mógłby przewidzieć zmiany w lęgach żółwi wraz z zachodzącym ocieplaniem klimatu. Rezultaty modelowania nie są korzystne dla żółwi z Missisipi. Jak wynika z badań, wystarczy wzrost średniej temperatury tylko o jeden stopień, aby z jaj Chrysemys picta zaczęły wykluwać się same samice. "To ostateczna zagłada" – mówi Telemeco.

Richard Shine, biolog ewolucyjny z Uniwersytetu w Sidney w Australii twierdzi, że wyniki można odnieść do wielu innych gatunków, u których również występuje zależność płci od temperatury. "Złożenie jaj kilka tygodni wcześniej nie wystarczy, aby zniwelować skutki ocieplenia" – uważa. Dodaje jednak, że zwierzęta mogą dostosować się do nowych warunków na przykład poprzez złożenie jaj w bardziej zacienionych miejscach. Telemeco nie jest takim optymistą. "Problemem jest to, że zmiany klimatu zachodzą szybciej niż ewolucyjna odpowiedź, zwłaszcza u organizmów długo żyjących".

W kwietniu tego roku udało się zsekwencjonować genom żółwi malowanych. Naukowcy mają nadzieję, że poznanie zmian w ekspresji genów w zależności od temperatury pozwoli im lepiej zrozumieć zdolności adaptacyjne żółwi. Rory Telemeco zaznacza, że wyniki ich badań i prognozy dotyczą jedynie populacji zamieszkującej wyspę i jest jeszcze za wcześnie, aby przekładać je na globalną skalę.

Wyniki badań Janzena dostępne są na stronie: www.jstor.org/discover/10.1086/590220?uid=3738840&uid=2&uid=4&sid=21102551791777.
 

Olga Bakanowska, ChronmyKlimat.pl
na podstawie: www.newscientist.com, www.weather.com, fot. Aka, Wikimedia Commons 2.5