Katarzyna Teodorczuk: Dlaczego Gdynia tak długo zwlekała z przystąpieniem do inicjatywy Porozumienie Burmistrzów? Pierwsi sygnatariusze podpisali porozumienie w 2009 roku, podczas gdy Gdynia zdecydowała się na ten krok dopiero 23 lutego 2011.

Marek Stępa, wiceprezydent Gdyni: Nie ująłbym tego w ten sposób. Jesteśmy ciągle jednymi z pierwszych, którzy podpisali Porozumienie Burmistrzów. Jak tylko dotarła do nas wiadomość o tej inicjatywie, podjęliśmy decyzję o przystąpieniu.

10 października 2011 powołaliśmy w Biurze Planowania Przestrzennego asystenta ds. energii, odpowiedzialnego za problemy związane z dostawami energii i jej oszczędzaniem. Został nim pan Łukasz Dąbrowski. Odpowiada on również za wypełnienie zobowiązań wynikających z przystąpienia do Porozumienia Burmistrzów.

Efekt był natychmiastowy, bo już w kwietniu 2012 Gdynia zajęła I miejsce w Konkursie Krajowej Agencji Poszanowania Energii na najbardziej efektywną energetycznie gminę w Polsce w kategorii miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Jak tego dokonaliście?

Zdecydowaliśmy się podejść kompleksowo do tego zagadnienia. Przedstawiliśmy działania podjęte w dwóch dużych sektorach, a są to budownictwo oraz transport publiczny. Równolegle do działań inwestycyjnych przeprowadziliśmy kampanię informacyjno-promocyjną energooszczędnych rozwiązań w celu wzmocnienia efektu działań inwestycyjnych.

Jakie kroki przedsięwzięto w budownictwie?

W latach 2010 - 2011 przeprowadziliśmy termomodernizację budynków oświatowych, która ma niebagatelny wpływ na zmniejszenie zużycia energii, a tym samym na redukcję emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych. W jej zakres wchodziło docieplenie ścian zewnętrznych i stropodachów, wymiana stolarki okiennej oraz drzwi wejściowych. W każdym budynku dokonano wymiany instalacji centralnego ogrzewania i regulacji systemu grzewczego.

Działania termomodernizacyjne przeprowadzono jak dotąd w 17 szkołach. Oznacza to poprawę efektywności energetycznej o 41% w każdej zmodernizowanej szkole. Dzięki tym działaniom zaoszczędziliśmy w 2011 roku 1 226 MWh i ograniczyliśmy emisję CO₂ o 482 tony. Dla budżetu, oznacza to oszczędność około 400 tys. zł.

Jakie rozwiązania zastosowano w transporcie publicznym?

Zakupiliśmy 25 nowych trolejbusów marki Solaris. Zbudowaliśmy 4 nowe podstacje i przeprowadziliśmy modernizację 5 już istniejących. Przebudowaliśmy 5 autobusów marki Mercedes na trolejbusy. Zarówno nowe trolejbusy jak i te przebudowane są autonomiczne, czyli nie potrzebują energii elektrycznej z trakcji na dystansie 5 km. Wprowadzenie nowoczesnych trolejbusów zmniejszyło zużycie energii z 2,63 kWh/km w PKT w 2009 do 2,21 kWh/km w 2011. Oznacza to zmniejszenie zużycia energii elektrycznej o 19,6%, co jest równe redukcji emisji CO₂ o 2300 ton.

Transport to nie tylko trolejbusy?

Zastąpienie autobusów zasilanych ON przez autobusy gazowe w okresie wrzesień 2007 – czerwiec 2011 przyniosło pokaźnie zmniejszenie emisji substancji toksycznych. Od 50% do 80% na rok zmniejszona została emisja NOx i o 20% CO₂, nie wspominając już o innych związkach jak aldehydy czy węglowodory aromatyczne, których emisja zmniejszyła się o 90% na rok. Praktycznie wyeliminowano emisję cząstek pyłu zawieszonego.

Zaoszczędziliśmy również na paliwie. Średnie koszty paliwa w autobusach zasilanych ON na 100 km w 2011 roku wyniosły 227,91 zł, natomiast w autobusach zasilanych gazem ziemnym – 145,11 zł. Zaoszczędziliśmy w ten sposób 82,80 zł na każdych 100 kilometrach.

Wspomniał Pan również o promocji energooszczędnych rozwiązań. Co dokładnie Gdynia promowała?

Uczestniczymy w programach Smart Eco, Segment, Trolley.

Co to za programy?

Celem programu Smart Eco jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii na terenie miasta oraz zmniejszenie kosztów ogrzewania ciepłej wody użytkowej o 60%. Program jest skierowany do mieszkańców indywidualnych oraz wspólnot mieszkaniowych, niepodłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej. W jego ramach mieszkańcy mogą uzyskać dofinansowanie do montażu kolektorów słonecznych w wysokości 70%: 45% z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz 25% z budżetu miasta. Program ten jest realizowany przez firmę Energa S.A., Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku oraz miasto Gdynię.

Czy wdrażacie programy mające zmotywować ludzi do korzystania z mniej energochłonnych środków transportu?

Tak, przykładem jest tu program Segment. To trzyletni projekt realizowany przez 7 miast (Londyn, Utrecht, Sofia, Almada, Ateny, Gdynia). W zakres projektu wchodzi sprawdzenie marketingowej segmentacji rynku. Projekt ten ma zbudować fundamenty do wdrażania skutecznych kampanii marketingowych kształtujących pożądane efekty transportowe w całej Europie.

Co z dostępnością transportu miejskiego?

Jesteśmy w trakcie realizacji programu Trolley. Jego głównym celem jest promocja trolejbusów czyli najczystszej i najbardziej ekonomicznej formy transportu dla zrównoważonych miast i regionów w Europie Środkowej. Projekt dąży do podniesienia jakości, bezpieczeństwa i atrakcyjności transportu publicznego, przyczyniając się również do złagodzenia negatywnych skutków środowiskowych transportu.

Gdynia realizuje także program dofinansowania wymiany źródeł ciepła...

Tak. Ma on na celu ograniczenie niskiej emisji na terenie miasta. Program jest skierowany zarówno do mieszkańców indywidualnych, jak i wspólnot mieszkaniowych. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 2 tys. zł i można ją uzyskać przyłączając budynek do miejskiej sieci ciepłowniczej lub wymieniając piec węglowy na elektryczny lub gazowy. Wydział Środowiska dofinansowuje również zakup i montaż odnawialnego źródła energii, np. kolektora słonecznego lub pompy ciepła. Mieszkańcy indywidualni oraz wspólnoty mogą ubiegać się o dotacje w wysokości 25%, jednakże kwota ta nie może przekroczyć 3 tys. zł.

Z dużym zainteresowaniem spotkała się inicjatywa Modelowego Domu Energetycznego...

Do końca czerwca Modelowy Dom Energetyczny odwiedziło tysiąc osób. Na miejscu można zapoznać się z mechanizmami pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł oraz możliwościami wykorzystania instalacji w realizacji różnego typu inwestycji, od instalacji w domkach jednorodzinnych po obiekty przemysłowe. Modelowy dom wyposażony jest m.in. w układ rekuperacji, pozwalający odzyskiwać ciepło z powietrza wywiewanego. Zainstalowana nagrzewnica wodna pozwala dogrzewać budynek powietrzem nawiewnym z wykorzystaniem kolektora słonecznego i pompy ciepła, jako źródeł ciepła. Na dachu zainstalowany jest generator wiatrowy, podpięty do inwertera. Mieszkańcy mają szansę zobaczyć jak dane instalacje pracują w warunkach rzeczywistych i mogą na własne oczy przekonać się w jak prosty sposób z konsumenta energii stać się jej producentem. Projekt powstał we współpracy Fundacji Rozwiązań Ekoenergetycznych z firmą ENERGA S.A., a współfinansowany jest przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Kto wspiera Gdynię jako miasto sygnatariusza Porozumienia Burmistrzów? Jakie Gdynia ma z tego tytułu korzyści?

Przy wdrażaniu zapisów Porozumienia Burmistrzów Miasto Gdynia jako sygnatariusz uzyskało wsparcie Polskiej Sieci Energie Cités (PNEC). Dodatkowo możemy uczestniczyć w projektach realizowanych przez Polską Sieć Energie Cités, a jednym z takich projektów jest „Apetyt na klimat – ekologiczne menu polskich miast".

Jakie są plany rozwoju na następny rok i do 2020 roku?

Zmierzamy kontynuować program termomodernizacji w budynkach oświatowych. Będziemy również kontynuować proces modernizacji taboru trolejbusowego oraz autobusowego. Do 2016 chcemy zwiększyć liczbę autobusów napędzanych CNG do 42, dzięki czemu 50% transportu publicznego będzie napędzanych ekologicznym paliwem. Następnym krokiem będzie przejście z autobusów na CNG do autobusów napędzanych BioCNG. Będziemy starali się zwiększyć ilość odnawialnych źródeł energii na terenie miasta, aby osiągnąć cele 3x20 w roku 2020.

Czy dziś uznałby Pan, że przystąpienie do Porozumienia Burmistrzów było właściwym krokiem? Co powiedziałby Pan miastom, które jeszcze zwlekają z podpisaniem inicjatywy?

Przystąpienie do Porozumienia Burmistrzów było właściwym krokiem, ponieważ pozwoliło uporządkować zarządzanie energią w mieście. Przeprowadziliśmy kompleksową inwentaryzację zużycia energii na terenie miasta we wszystkich sektorach. Wiemy dzięki temu, jakie sektory wymagają działań poprawiających efektywność energetyczną. Zyskuje na tym zarówno środowisko naturalne, jak i miejski budżet. Przystąpienie do Porozumienia Burmistrzów stwarza szanse wzięcia udziału w większej ilości projektów w nowej perspektywie budżetowej UE.

Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.