Rodzaj inwestycji: Schronisko turystyczne w standardzie budynku pasywnego.

Inwestor: Austriacki Klub Turystyczny (ÖTK).

Projektant i wykonawca: Alpejskie schronisko zostało zaprojektowane przez pracownię architektoniczną Pos architekten, przy współpracy z biurem Treberspurg & Partner Architekten.

Lokalizacja: Schronisko „Schiestlhaus” znajduje się na zboczu góry Hochschwab w austriackich Alpach (w paśmie Północnych Alp Wapiennych), na wysokości 2154 m n.p.m.

Opis inwestycji: Nowoczesne schronisko zostało wybudowane w miejscu, w którym dotychczas funkcjonował obiekt prowadzony przez Austriacki Klub Turystyczny. Ponad 120 letni budynek był jednak w bardzo złym stanie, dlatego właściciel zdecydował się na wzniesienie nowego obiektu.

W oparciu o projekt badawczy prowadzony na Uniwersytecie Technicznym w Wiedniu przygotowano nowatorską koncepcję samowystarczalnego energetycznie schroniska górskiego. Otwarte w 2005 r. schronisko „Schiestlhaus” zapewnia 70 miejsc noclegowych. W budynku o powierzchni 626 m² przewidziano m.in. restaurację wraz z zapleczem kuchennym, pokoje gościnne oraz pomieszczenia techniczne.

Odporny na ekstremalne warunki pogodowe budynek górskiego schroniska (źródło: ÖTK)

Pasywne schronisko już na etapie projektu musiało spełniać skomplikowane wymagania stawiane obiektom zlokalizowanym w środowisku wysokogórskim. Położenie w terenie trudno dostępnym i wyjątkowo wrażliwym ekologicznie wymuszało na projektantach zastosowanie specjalistycznych rozwiązań. Budynek musiał być odporny na ekstremalne warunki pogodowe – silne podmuchy wiatru i opady śniegu. Do schroniska nie prowadzi żadna droga ani kolejka linowa, więc materiały budowlane dostarczano przy pomocy helikopterów. Brak wodociągu i kanalizacji oraz dostępu do sieci elektroenergetycznej wymagał zaś opracowania rozwiązań zapewniających samowystarczalność tego obiektu. Wysokogórskie położenie dało jednak doskonałe warunki do produkcji energii słonecznej. Szczególnym aspektem projektu była też dbałość o kwestie związane z pozbywaniem się odpadów i nieczystości. Ten obszar górski jest bowiem jednym z głównych źródeł zaopatrzenia w wodę dwóch bardzo dużych austriackich miast – Wiednia i Grazu, więc musi być wolny od wszelkiego typu zanieczyszczeń.

Zastosowane rozwiązania energooszczędne i technologie OZE: Od strony technicznej projekt spełnia standardy budownictwa pasywnego i został zaadaptowany do wysokogórskich warunków atmosferycznych i geologicznych. Z ekonomicznego punktu widzenia duże znaczenie miały zarówno logistyka, jak również waga materiałów budowlanych. Specjaliści pracujący nad projektem postawili na prostą konstrukcję z prefabrykowanych elementów, dzięki czemu budowa i montaż nie wymagały dużo czasu.

Na główny materiał konstrukcyjny wybrano drewno, które najlepiej spełnia wymagania budowy w warunkach wysokogórskich. Solidne fundamenty budynku zostały wykonane w technologii masywnej, betonowej. Ściany konstrukcyjne składają się ze specjalnych prefabrykowanych elementów drewnianych. Zgodnie ze standardami budynku pasywnego, wszystkie przegrody zewnętrzne ocieplono z wykorzystaniem najwyższej jakości materiałów, a połączenia pomiędzy poszczególnymi elementami dokładnie uszczelniono.

Lokalizacja na górze Hochschwab pozwoliła zwrócić budynek w kierunku południowym i maksymalnie wykorzystać promieniowanie słoneczne, które na tej wysokości jest wyjątkowo korzystne. Duże okna od strony południowej pozwalają ogrzać i doświetlić zaplanowane w tym miejscu pomieszczenia główne, czyli pokoje gościnne i restaurację. Od północy, wschodu i zachodu w ścianach znajdują się jedynie niewielkie przeszklenia, służące doświetleniu znajdujących się tam pomieszczeń technicznych i ciągów komunikacyjnych. W projekcie zastosowano szczelne trzyszybowe okna o współczynniku przenikania ciepła dla okna U_w = 0,8 W/m²K.

Przeszklenia od strony południowej (źródło: Pos architekten)

Bardzo ważnym elementem projektu było opracowanie koncepcji zaopatrywania budynku w energię elektryczną i cieplną. Ogrzewanie budynku postanowiono zapewnić głównie poprzez odzysk ciepła z wentylacji (wyposażonej w wymienniki ciepła o sprawności 85%). Dzięki doskonałej izolacji termicznej przegród zewnętrznych oraz kontrolowanej wentylacji z odzyskiem ciepła, pomieszczenia wspólne ogrzewane są podgrzanym powietrzem z zewnątrz. Specjalny obrotowy wymiennik ciepła przekazuje większość ciepła i wilgoci z powietrza zużytego do powietrza nawiewanego. Dodatkowe grzejniki, zasilane ciepłem z kolektorów słonecznych, zaplanowano w pralni i suszarni. Przewidywana temperatura dla głównych pomieszczeń wspólnych została określona na podstawie ogólnie przyjętych wymagań dla komfortu cieplnego w granicach 20-26°C. Minimalna temperatura w sypialniach, korytarzach i toaletach to 15°C, w suszarniach 20°C. W położonych w piwnicy magazynach temperatura nie powinna spadać poniżej zera ani przekraczać 10°C. Poza sezonem (kiedy schronisko nie funkcjonuje) w całym budynku powinny się utrzymywać temperatury dodatnie.

Zapotrzebowanie na ciepło pokrywają też trzy zbiorniki buforowe o łącznej pojemności 2 tys. litrów, zasilane w większości z kolektorów słonecznych o powierzchni 46 m². Kolektory, zintegrowane z południową fasadą budynku, zapewniają 80% energii cieplnej wykorzystywanej w schronisku na różne cele: głównie przygotowanie cieplej wody użytkowej, w mniejszym stopniu m.in. na dogrzanie obiektu. Ponadto w kuchni wymiennik ciepła połączono z dodatkowym kotłem zasilanym drewnem. Uzyskane w ten sposób ciepło służy do gotowania i zasilania zbiornika buforowego.

Z uwagi na to, że większa część południowej fasady została przeznaczona na kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne o łącznej powierzchni 68 m² umieszczono na froncie tarasu (u podnóża budynku). Ta instalacja fotowoltaiczna o mocy 7,5 kWp pokrywa 60% całkowitego zapotrzebowania budynku na energię elektryczną. Jako uzupełnienie zastosowano zasilany olejem rzepakowym agregat kogeneracyjny, który pokrywa pozostałą część zapotrzebowania na energię elektryczną (40%). Urządzenie to pełni także rolę awaryjnego źródła energii elektrycznej oraz ciepła.

Kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne zamontowane na budynku (źródło: Pos architekten)

Ponieważ w pobliżu schroniska brak jest źródeł wody pitnej, obiekt korzysta w całości z wody opadowej magazynowanej w cysternie. Zbiornik o pojemności 34 m² znajduje się w zachodniej części piwnicy. Deszczówka po wstępnym oczyszczeniu trafia do zbiornika na wodę pitną, a następnie jest przepuszczana przez szereg filtrów, poddawana sterylizacji w promieniach UV i w efekcie nadaje się do spożycia.

W związku z utrudnioną utylizacją odpadów, specjaliści zaangażowani w projekt opracowali specjalny system postępowania ze ściekami i odpadami. Ze względu na ograniczone zasoby wody oraz potrzebę minimalizowania ilości produkowanych ścieków, w obiekcie funkcjonują jedynie suche toalety. We wschodniej części piwnicy znajduje się wielostopniowa, w pełni biologiczna oczyszczalnia ścieków ze sterylizacją UV. Odpady gospodarcze usuwane są z tego terenu podczas regularnych lotów zaopatrzeniowych i utylizowane w innym miejscu.

Opisane wyżej rozwiązania pozwoliły ograniczyć zapotrzebowanie budynku na energię do ogrzewania do poziomu 12,9 kWh/m²/rok.

Koszty wykonania, koszty eksploatacji oraz przewidywany okres zwrotu inwestycji: Inwestycja została zrealizowana w ramach projektu „Haus der Zukunft” (Dom przyszłości) przy wsparciu austriackiego Federalnego Ministerstwa Transportu, Innowacji i Technologii. Koszt inwestycji wraz z rozbiórką dawnego budynku to ok. 1,67 mln euro.

Przeszkody w realizacji inwestycji i problemy podczas budowy: Główne problemy związane z realizacją inwestycji wynikały z położenia w trudno dostępnym terenie górskim. Utrudniony był już sam transport materiałów budowlanych, które na miejsce budowy musiały zostać dostarczone za pomocą helikopterów.

ChronmyKlimat.pl
Energooszczędne 4 kąty