Mając na względzie europejską politykę klimatyczną oraz postępujące zmiany klimatu, rząd federalny Niemiec ogłosił 17 grudnia 2008 roku niemiecką strategię adaptacji do zmian klimatu. Długoterminowym celem tej strategii jest poprawa zdolności przystosowania systemów przyrodniczych, społecznych i gospodarczych do zmian klimatu i obniżenie ich podatności na skutki tych zmian.

Działania adaptacyjne powinny być zatem skierowane na:
- identyfikację niebezpieczeństw i zagrożeń i niezwłoczne powiadamianie o nich społeczeństwa;
- uświadamianie i uwrażliwianie społeczeństwa na kwestie związane ze zmianami klimatu;
- umożliwienie poszczególnym organizacjom i jednostkom podejmowania niezbędnych środków bezpieczeństwa, oraz stopniowego włączania kwestii skutków zmian klimatu w planowanie i działania w sferze prywatnej, publicznej i biznesowej;
- wskazanie możliwych form działania, określenie i rozdzielenie odpowiedzialności, opracowanie i wprowadzanie w życie odpowiednich rozwiązań.

Powołując się na IV raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) autorzy strategii podają, że w zależności od globalnych trendów w antropogenicznych emisjach gazów cieplarnianych, średni wzrost temperatury w Niemczech wyniesie 0,5-1,5°C w latach 2012-2050 i 1,5-3,5°C w latach 2071-2100. Ocieplenie to będzie najbardziej zauważalne w miesiącach zimowych. Wysokość opadów w zimie może się zwiększyć średnio o 40%, a w niektórych częściach kraju nawet o 70%. Równocześnie, w okresie letnim, opady mają się zmniejszyć o 40%. Jednak poza spodziewanymi skutkami stopniowych zmian tego typu, należy też brać pod uwagę konsekwencje coraz częstszych ekstremalnych zjawisk pogodowych i coraz większej zmienności pogody.

Raport rządowy na temat strategii adaptacyjnej prezentuje możliwy wpływ zmian klimatycznych na 13 obszarów (rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, bioróżnorodność, budownictwo, zdrowie, transport, gospodarka wodna, turystyka, przemysł, energetyka i finanse) wraz z propozycjami działań adaptacyjnych. Szczegółowe analizy wskazują na szczególną wrażliwość na skutki zmian klimatu w następujących regionach:
- wschodnie Niemcy, równina północno-wschodnia oraz niecka południowo-wschodnia: narażone na ograniczony dostęp do wody;
- dolina Renu: zwiększenie opadów, fale upałów, zagrożenie powodziowe;
- region alpejski: zagrożenie dla bioróżnorodności, cofanie się lodowców, mniejsze opady śniegu, ryzyko zagrożeń naturalnych;
- strefa wybrzeży: zagrożenia wynikające z podnoszenia się poziomu morza, nasilające się burze i sztormy.

Zgodnie z założeniami strategii, do końca marca 2011 rząd Niemiec przedstawi plan działań, który ma obejmować następujące zagadnienia:
- cele, zasady ustalania priorytetów;
- instrumenty finansowania i ewaluacji;
- określenie zakresu odpowiedzialności rządu;
- przykłady działań;
- plan współpracy między rządem federalnym i krajami związkowymi;
- nacisk na dialog i komunikację między różnymi aktorami;
- podnoszenie poziomu świadomości, informowanie społeczeństwa.

W celu opracowania planu działania powołano Międzyrządową Grupę Działania ds. Adaptacji pod przywództwem Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Atomowego, której zadaniem jest także koordynacja działań wokół strategii adaptacji, jej aktualizacja i czuwanie nad wprowadzaniem jej w życie. Działania podejmowane są w oparciu o dane naukowe uzyskiwane z prowadzonych na bieżąco badań. Najważniejsze dziedziny to wiedza o klimacie, średnioterminowe prognozy klimatyczne, skutki zmian klimatu, podatność na zmiany klimatu, działania adaptacyjne i ich ewaluacja, monitoring skutków zmian klimatu oraz ocena strategii adaptacyjnych.

Aby podnieść skuteczność prowadzonych badań i usprawnić przepływ informacji utworzono szereg instrumentów (instytucji i programów), wspomagających rozwój strategii i działań, mających na celu przystosowanie zarówno regionów, jak i poszczególnych sektorów gospodarki do życia i działalności w warunkach zmieniającego się klimatu. Wśród nich znajdują się miedzy innymi:
KomPass (Centrum kompetencji ds. globalnego ocieplenia i adaptacji) przy Federalnej Agencji ds. Środowiska (UBA) – zestawianie informacji z różnych źródeł i prezentowanie ich na portalu internetowym;
Climate Service Centre (centrum usługowe ds. klimatu założone przez Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych) – szerzenie wiedzy i prowadzenie badań z zakresu modelowania klimatu i opracowywania scenariuszy klimatycznych;
Klimazwei (program pomocowy Federalnego Ministerstwa Edukacji i Nadań Naukowych) – wspieranie projektów mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz rozwój sieci badawczych opracowujących działania adaptacyjne;
KLIMZUG (program pomocowy Federalnego Ministerstwa Edukacji i Nadań Naukowych) – pomoc regionom w zakresie uwzględniania spodziewanych ekstremalnych zjawisk pogodowych w swoich planach i przystosowania do życia w warunkach zmieniającego się klimatu.


Agata Golec
na podstawie materiałów dostępnych na stronie internetowej niemieckiego Federalnego Ministerstwa Środowiska: www.bmu.de

Pełen tekst strategii dostępny jest pod adresem: www.bmu.de/english/climate/downloads/doc/42841.php