Wśród głównych wniosków płynących ze sprawozdania należy odnotować informację o tym, że ponad połowa wszystkich światowych upraw jest obecnie przeznaczana na pasze dla zwierząt, oraz że podwojenie dobrobytu prowadzi zazwyczaj do zwiększenia presji na środowisko o 60 do 80 proc. Zawierające 149 stron sprawozdanie, opracowane przez międzynarodowy panel ds. zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych, wskazuje, że prawodawcy i decydenci polityczni pragnący oddziaływać w korzystny sposób na stan naszej planety powinni stosować podatki i inne tego rodzaju bodźce finansowe, aby stymulować bardziej ekologiczne praktyki rolnicze oraz ograniczyć wykorzystanie paliw kopalnych.

Europejski komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik, stwierdził: „W sprawozdaniu podkreślono pilną konieczność przejścia na efektywnie wykorzystującą zasoby gospodarkę. Oznacza to przeogromny wysiłek, który ma jednak zasadnicze znaczenie dla dobrobytu i jakości życia w przyszłości. Jeśli rzeczywiście chcemy zmienić sposób wykorzystywania przez nas zasobów, zmiana sygnałów cenowych w formie opodatkowania jest jednym z najskuteczniejszych rozwiązań”.

„Można osiągnąć jednocześnie zrównoważony rozwój gospodarczy i dobry stan środowiska naturalnego”, powiedziała Angela Cropper, zastępca dyrektora wykonawczego UNEP. „Pierwszym krokiem jest wspieranie przede wszystkim tych starań, które są najbardziej korzystne dla ograniczenia niekorzystnego oddziaływania działań człowieka na ekosystemy. W tym względzie sprawozdanie stanowi poważny wkład w debatę prowadzoną przez decydentów politycznych. W sprawozdaniu przypomina się podstawowe zalecenia dla każdego obywatela: jedz mniej mięsa, gaś światło, zaizoluj dom, obniż temperaturę w mieszkaniu, ogranicz klimatyzację, unikaj podróżowania samolotem, zostawiaj samochód w garażu, kiedy tylko jest to możliwe – tego rodzaju działania odnoszą największy skutek i są najbardziej odczuwalne przez naszą planetę”.

Główni winowajcy

Sprawozdanie zatytułowane „Skutki produkcji i konsumpcji dla środowiska naturalnego: produkty priorytetowe i materiały” jest ostatnim z serii sprawozdań przygotowywanych przez międzynarodowy panel ds. zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych. Wykorzystując analizy cyklu życia, w sprawozdaniu uszeregowano materiały i energie niezbędne do produkcji, konsumpcji i unieszkodliwiania odpadów oraz zidentyfikowano procesy, produkty i materiały najbardziej szkodliwe dla środowiska na całym świecie. Pierwsze miejsce zajmują tu produkty rolne, w szczególności produkty pochodzenia zwierzęcego, które pochłaniają ponad połowę wszystkich światowych zbiorów. W ogniu krytyki znaleźli się również użytkownicy paliw kopalnych, wykorzystywanych w szczególności na potrzeby urządzeń elektrycznych i innego sprzętu, a także przemysłu energochłonnego, ogrzewania domów i transportu. Materiały najbardziej szkodliwe ze względu na ich cykl życia to plastik, żelazo, stal i aluminium.

Międzynarodowy panel wymienia następujące presje wywierane na środowisko, które jako pierwsze powinny zostać poddane ograniczeniu: zmiana klimatu, zmiany w siedlisku, zanieczyszczenie azotem i fosforem, nadmierna eksploatacja łowisk, lasów i innych zasobów naturalnych, gatunki inwazyjne, brak bezpiecznej wody pitnej, brak bezpieczeństwa sanitarnego, wykorzystywanie paliw stałych w gospodarstwach domowych, narażenie na kontakt z ołowiem, zanieczyszczenie atmosferyczne w miastach, narażenie na zanieczyszczenie pyłem zawieszonym w miejscu pracy.

Niebezpieczeństwa związane z dobrobytem

Co niepokojące, wspomniany panel ekspertów przedstawia serię dowodów potwierdzających, że dobrobyt jest nierozłącznie związany z coraz większym oddziaływaniem człowieka na środowisko, co przeczy ogólnie przyjętemu przekonaniu o tym, że większy dobrobyt powoduje mniej szkód dla środowiska.

W sprawozdaniu stwierdzono, że o ile wzrost dobrobytu może spowodować relatywnie proste zmiany oraz wprowadzenie mechanizmów kontrolnych zanieczyszczenia powietrza i wody pochodzącego z klasycznych źródeł, o tyle rodzi on również problemy na szerszą skalę, takie jak zużycie energii i emisja gazów cieplarnianych. Jeśli zaś chodzi o zanieczyszczenie CO_², to zgodnie ze sprawozdaniem „podwojenie dobrobytu prowadzi do zwiększenia presji na środowisko o 60 do 80 proc., a czasami nawet w jeszcze większym stopniu w przypadku gospodarek rozwijających się”.

Kontekst: Międzynarodowy panel ds. zrównoważonego wykorzystywania zasobów naturalnych

Międzynarodowy panel został powołany w celu dostarczania niezależnych opinii naukowych na temat zużycia zasobów naturalnych i ich oddziaływania na środowisko, tak aby możliwe było uniezależnienie wzrostu gospodarczego od zanieczyszczenia środowiska. Jego prace opierają się na opiniach ekspertów ds. środowiska z całego świata. Panelowi współprzewodniczą: Ashok Khosla – przewodniczący IUCN oraz profesor Ernst Ulrich von Weizsäcker – były przewodniczący komitetu ds. środowiska w Bundestagu.

Pełne sprawozdanie można znaleźć na stronie: www.unep.fr/scp/rpanel/producsandmaterials.htm