Wiceminister gospodarki po spotkaniu powiedział: „Przyjęliśmy konkluzje dotyczące efektywności energetycznej Unii. Kolejnym etapem będzie opublikowanie w nadchodzących tygodniach projektu dyrektywy w sprawie usług energetycznych i oszczędności energii. Liczymy, że pomogą one osiągnąć zamierzone cele energetyczne Wspólnoty do 2020 r.”².

Co zawierają konkluzje rady na temat przyjętego w marcu 2011 roku planu na rzecz efektywności energetycznej?

Przede wszystkim przypominają, że poprawa efektywności energetycznej przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności unijnej gospodarki, efektywniejszego użytkowania zasobów naturalnych i poprawy bezpieczeństwa energetycznego. Wzywają, aby efektywność energetyczna była traktowana przekrojowo i znalazła odzwierciedlenie w polityce rozwoju regionalnego i polityce przestrzennej / budownictwie, polityce transportowej, rolnej, przemysłowej, stosunkach międzynarodowych oraz w edukacji i szkoleniach³.

Rada apeluje w nich o wypracowanie wspólnej, prostej i efektywnej kosztowo metodologii, która pozwoli monitorować oszczędności energii. Kwestie związane z monitoringiem oszczędzania energii powinny być też, w miarę możliwości, ujmowane we wszystkich finansowych systemach wsparcia dla efektywności energetycznej. Zdaniem rady, działania w zakresie efektywności energetycznej powinny być skorelowane z krajowymi planami działania na rzecz efektywności energetycznej, które z kolei powinny pozwolić na oszacowanie, na podstawie dostępnych danych statystycznych i bez konieczności tworzenia dodatkowych obciążeń administracyjnych, wysiłków krajów członkowskich w zakresie efektywności energetycznej.

Jak ujęto w konkluzjach, efektywność energetyczna stanowi przyczynek do poprawy innowacyjności unijnej gospodarki i tworzenia nowych miejsc pracy, dlatego ważne jest wspieranie badań i rozwój nowych technologii poprawiających efektywność energetyczną. Upowszechnienie usług z zakresu efektywności energetycznej na rynku europejskim nie nastąpi jednak bez wzmocnienia roli firm typu ESCO⁴. Komisja Europejska powinna w związku z tym popierać ideę tworzenia baz danych informacji o certyfikowanych firmach ESCO, udostępniać modelowe kontrakty na ich usługi jak również najlepsze praktyki, w tym odnośnie sposobów finansowania inwestycji z zakresu efektywności energetycznej. Jeśli pozwala na to krajowe ustawodawstwo, inwestycje w poprawę efektywności energetycznej budynków powinny być finansowane np. dzięki niższym rachunkom za media i mniejszym kosztom utrzymania (które można uzyskać za pomocą specjalnych kontraktów i umów na poprawę efektywności energetycznej).

Wśród priorytetowych dla efektywności energetycznej sektorów, które opisano w konkluzjach ze spotkania Rady Transportu, Telekomunikacji i Energii UE, znalazły się sektor publiczny, przemysł, energetyka, budownictwo oraz transport. Sektor publiczny w przetargach na zakup dóbr i usług (np. prac remontowych, sprzętu komputerowego) powinien, gdzie tylko to możliwe, uwzględniać kryterium efektywności energetycznej. Kryterium to zaleca się również stosować dla parku maszyn i jego wykorzystania. Zachęca się przy tym do korzystania z aut o napędzie elektrycznym lub hybrydowym. Dobrze by było także, aby kraje członkowskie szkoliły urzędników w zakresie efektywności energetycznej.

Administracja publiczna powinna pełnić wzorcową rolę w szczególności w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków, z których korzysta. W tym celu 3% budynków publicznych rocznie powinno być poddawanych termomodernizacji. Najwyższe kryteria efektywności energetycznej powinny być także stosowane na rynku sprzedaży i wynajmu  budynków.

Zaleca się promocję i stosowanie scentralizowanych systemów zarządzania ciepłem i chłodem, systemów skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła (tzw. kogeneracji) oraz wtórnego wykorzystania ciepła odpadowego z procesów przemysłowych. Zdaniem rady powinno się ułatwić wprowadzanie do sieci energii produkowanej w kogeneracji. Być może warto w związku z tym rozważyć nałożenie odpowiednich obowiązków na dystrybutorów energii.

W segmencie transportu z kolei Rada zaleca zmniejszenie zależności od paliw, wzrost efektywności energetycznej systemu transportowego i promuje inteligentną mobilność oraz tzw. intermodalne rozwiązania transportowe (wykorzystanie więcej niż jednej gałęzi transportu). Aby wspierać pro-efektywnościowe wybory konsumenckie, zaleca się dostarczać konsumentowi jasnych, obiektywnych, przejrzystych i bardziej zrozumiałych informacji na temat zużycia energii przez urządzenia (etykietowanie) i poszerzać jego wiedzę w zakresie jego praw.

Na 22 czerwca br. Komisja Europejska zapowiada prezentację projektu nowej dyrektywy w sprawie usług energetycznych i oszczędności energii. Zapewne doprecyzuje ona kwestie ujęte w konkluzjach ze spotkania rady w dniu 10 czerwca. Mamy też nadzieję, że przybliży Unię do osiągnięcia celów przewidzianych w pakiecie klimatyczno-energetycznym.

Jak na tym tle wygląda Polska?

Ustawa o efektywności energetycznej, która wejdzie w życie 11 sierpnia 2011 roku, w sposób ogólny opisuje wzorcową rolę sektora publicznego w poprawianiu tej efektywności. Nie zawiera jednak żadnych wytycznych odnośnie procentowego jej zwiększenia w skali roku (np. 1%, o który apelowała Koalicja Klimatyczna i inne podmioty), łatwo będzie zatem wykazać, że działania ujęte w ustawie zostały przez administrację podjęte. Ich rezultaty, z punktu widzenia efektywności energetycznej, mogą być natomiast mizerne.

Drugi krajowy program działania na rzecz efektywności energetycznej ciągle nie ujrzał światła dziennego i zapewne nie prędko się to stanie, choć oficjalnie powinien zostać przesłany Komisji Europejskiej do 30 czerwca br. Wielka szkoda, że nie poddano go szerszej konsultacji, ale ciągle liczymy, że jeszcze to się odbędzie. Być może rząd czeka na prezentację projektu nowej dyrektywy o efektywności energetycznej, żeby dostosować drugi program działania do nowych wytycznych, co nie byłoby bezzasadne, ale nie jest to zapewne główny powód opóźnień.

Z nadzieją przyjęliśmy informację, że Bank Światowy przyznał Polsce pożyczkę w wysokości 750 mln euro, które mają być przeznaczone na zwiększenie efektywności energetycznej oraz rozwój produkcji energii odnawialnej⁵. Za właściwe wykorzystanie funduszy odpowiadać będzie Departament Energetyki Ministerstwa Gospodarki. Oby zostały one wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem i pomogły w realizacji naszych proefektywnościowych ambicji, a nie łatały dziurę budżetową. 


Przypisy:
1. www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/trans/122641.pdf
2. www.mg.gov.pl/node/13652
3. www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/trans/122519.pdf
4. Firmy ESCO (tzw. Energy Saving Company) to instytucje finansujące inwestycje w zakresie oszczędności energii. Przychody z tytułu oszczędności energii stanowią bezpośredni zysk firm typu ESCO. Więcej o ich funkcjonowaniu w wywiadzie z Johnem Thorpem ESCO – na czym to polega?
5. Więcej na ten temat w artykule Bank Światowy pożyczy Polsce na zieloną energię.


Agnieszka Tomaszewska, Instytut na rzecz Ekorozwoju
dla ChronmyKlimat.pl