Nowy zestaw 32 map pokazuje miejsca, w których uwalniane są pewne substancje zanieczyszczające, takie jak tlenki azotu czy pył zawieszony. Stanowią one uzupełnienie danych dotyczących emisji z poszczególnych instalacji przemysłowych zawartych w Europejskim Rejestrze Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (E-PRTR).

Unijny komisarz ds. środowiska Janez Potočnik podkreślił: „Wiedza ma podstawowe znaczenie dla uznania wiarygodności podejmowanych przez nas działań. Ponadto, w ten sposób nasi obywatele uzyskują dostęp do ważnych informacji. Te mapy stanowią dowód na to, że jesteśmy naprawdę zaangażowani w rozpowszechnianie wiedzy na temat źródeł zanieczyszczenia wśród wszystkich obywateli”.

Profesor Jacqueline McGlade, dyrektor wykonawczy Europejskiej Agencji ds. Środowiska, dodała: „Zanieczyszczenie powietrza stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza u grup szczególnie narażonych, takich jak dzieci i osoby cierpiące na choroby układu oddechowego. Obywatele, którzy za pomocą tych map uzyskali dostęp do informacji na temat znajdujących się w pobliżu ich miejsca zamieszkania źródeł zanieczyszczenia powietrza takich jak transport, gospodarstwa domowe i inne, mogą podejmować działania i żądać od władz poprawy sytuacji”.

Zainicjowany w 2009 r. E-PRTR, mający dać lepszy dostęp do informacji dotyczących środowiska, zawiera dane przekazywane przez poszczególne instalacje przemysłowe (źródła punktowe) oraz od dzisiaj, informacje na temat emisji z transportu drogowego, żeglugi, lotnictwa, ogrzewania budynków, rolnictwa i z małych przedsiębiorstw (źródła rozproszone).

Rozproszone źródła zanieczyszczenia znajdują się na dużej powierzchni lub są skoncentrowane na gęsto zaludnionych terenach. Duża ilość niewielkich emisji z poszczególnych domostw lub pojazdów tworzy jedno duże rozproszone źródło zanieczyszczenia, w szczególności na terenie miast.

Nowy, kompleksowy zestaw 32 map umożliwia Europejczykom ogląd w skali 5x5 km miejsc, z których uwalniane są emisje. Mapy te zawierają informacje na temat emisji tlenków azotu (NO_X), tlenków siarki (SO_X), tlenku węgla (CO), amoniaku (NH₃) i pyłu zawieszonego(PM10).

Co można znaleźć na mapach?

Pomimo że dane dotyczące jakości powietrza są udostępniane publicznie zarówno przez krajowych, jak i europejskich dostawców danych¹, to jednak nie zawierają one informacji dotyczących różnych źródeł zanieczyszczenia. Nowe mapy w większym stopniu informują o lokalnych źródłach zanieczyszczenia powietrza oraz umożliwiają obywatelom uzyskanie powiększonego obrazu ich sąsiedztwa. Ponadto eksperci od jakości powietrza mogą wykorzystywać te dane dla celów modelowania, a tym samym do oceny skutków lokalnych emisji dla środowiska.

Dzięki mapom przedstawiającym rozmieszczenie przestrzenne źródeł emisji można się przekonać, że poważnym źródłem emisji amoniaku (NH₃) jest rolnictwo w dolinie Padu we Włoszech, w Bretanii we Francji i w krajach Beneluksu. Wysoki poziom emisji amoniaku szkodzi środowisku, ponieważ zwiększa stopień zakwaszenia gleby i wody słodkiej, i przyczynia się do ich eutrofizacji.

Mapy pokazują również zasięg występowania emisji NO_X i PM10 pochodzących z transportu drogowego w dużych ośrodkach miejskich i wzdłuż głównych dróg. Szczególnie w miastach transport drogowy znacznie podnosi poziom PM10 we wdychanym przez nas powietrzu.

Mapy dostępne są na stronie: prtr.ec.europa.eu/DiffuseSourcesAir.aspx
 

W 2003 r. strony konwencji z Aarhus – w tym UE – przyjęły Protokół w sprawie rejestrów uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR), który wszedł w życie 8 października 2009 r. UE wyszła poza zobowiązania podjęte w ramach protokołu PRTR, nakładając na państwa członkowskie wymóg przedstawiania informacji na temat pięciu dodatkowych substancji zanieczyszczających, zamiast 85 uwzględnionych w wykazie, i nakładając bardziej surowe wymogi w zakresie sprawozdawczości dotyczącej kolejnych sześciu substancji.

Informacje zebrane w E-PRTR są aktualizowane co roku w maju. Oprócz danych pochodzących z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej, obejmuje on również dane ze Szwajcarii, z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii. Od 2011 r. swoje dane do E-PRTR przekazuje również Serbia. Na stronie internetowej można teraz znaleźć nowe informacje na temat emisji do powietrza głównych substancji zanieczyszczających ze źródeł rozproszonych za 2008 r. W nadchodzących latach w rejestrze znajdą się informacje dotyczące emisji ze źródeł rozproszonych do wody i gleby.

Przypisy:
1. Np. strona internetowa Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) pokazująca zanieczyszczenie powietrza ozonem: www.eea.europa.eu/maps/ozone/map oraz wykaz lokalnych i krajowych danych dotyczących jakości powietrza w czasie niemal rzeczywistym: www.eea.europa.eu/maps/ozone/resources/about-the-data