„Biała księga” Komisji Europejskiej z 2011 roku wskazuje, że „sektor transportu musi zużywać mniej energii w bardziej ekologiczny sposób, lepiej korzystać z nowoczesnej infrastruktury i ograniczać negatywny wpływ na środowisko oraz najważniejsze zasoby naturalne, takie jak wodę, ziemię i ekosystemy”.

Wyzwania postawione przed branżą transportową są istotne nie tylko ze względu na powodowane przez nią zanieczyszczenie środowiska (co jest oczywiście ogromnym problemem). Bardzo ważny jest także negatywny wpływ emisji na zdrowie ludzi oraz, o czym mówi się chyba najrzadziej, ryzyko „bańki węglowej”. Paliwa kopalne, z których branża transportowa póki co się nie wycofuje, są przecież zasobem, który wcześniej lub później się skończy, dostęp do nich będzie coraz trudniejszy, a nakłady finansowe na to przeznaczane coraz większe. Efektem tej pętli może być kryzys ekonomiczny o skutkach dalece wykraczających poza branżę wydobywczą.

We wspomnianym wyżej dokumencie Komisja Europejska opisuje założenia, które powinny stymulować rozwój sektora transportu, jeśli postawione przed nim cele środowiskowe miałyby być spełnione:

– Poprawa efektywności energetycznej pojazdów we wszystkich rodzajach transportu. Rozwój i wprowadzenie paliw i systemów napędowych zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju;

– Optymalizacja działania multimodalnych łańcuchów logistycznych, w tym poprzez powszechniejsze zastosowanie bardziej zasobooszczędnych środków w sytuacjach, gdy inne innowacje technologiczne mogą być niewystarczające (np. transport dalekobieżny);

– Bardziej wydajne wykorzystanie transportu i infrastruktury dzięki zastosowaniu lepszych systemów zarządzania ruchem i informacji oraz zaawansowanych środków logistycznych i rynkowych.

Czy firmy działające w Polsce świadome są wyzwań, jakie powinien spełniać transport zrównoważony? Spójrzmy na przykłady działań podejmowanych przez polski biznes. Dobrze obrazują one, na jakie rozwiązania prośrodowiskowe kładzie się w polskich firmach największy nacisk.

Rozwiązania w firmach przewozowych

Dla branży logistycznej transport jest sensem działalności gospodarczej, a jednocześnie świadczy ona usługi dla innych firm, zatem bardzo cenne w tym kontekście są działania mające na celu edukację rynku w zakresie kwestii ekologicznych w transporcie.

Grupa Raben stworzyła kalkulator CO₂, dzięki któremu klienci mają dostęp do rzetelnych danych określających realną, a nie szacunkową, emisję CO₂. Kalkulator uwzględnia nie tylko emisję wynikającą z transportu, ale również generowaną podczas przeładunku przesyłek w magazynach, np. wynikającą ze zużycia mediów. Realne dane dotyczące emisji CO₂ ułatwiają ustalenie celu dotyczącego obniżenia emisji oraz ewentualnego offsetu.

Narzędzie umożliwiające monitorowanie wpływu na środowisko w trakcie transportu towarów otrzymują również klienci DB Schenker Logistics. Mogą oni tworzyć raport emisji podstawowych zanieczyszczeń środowiska wyemitowanych w trakcie przewozu przesyłek w określonym czasie i w dowolnych kierunkach w Europie: dwutlenku węgla, tlenku węgla, tlenków azotu, węglowodorów, dwutlenku siarki i zanieczyszczeń pyłowych. Program podaje również zużycie energii w kWh i zużycie paliwa w litrach.

Doskonalenie procesów logistycznych

Dla wielu firm, szczególnie produkcyjnych, efektywna organizacja transportu stanowi jedną z podstaw powodzenia w biznesie. Motywacja przedsiębiorstw jest tutaj podwójna, gdyż efektywność ekologiczna idzie w parze z efektywnością finansową.

Firmie Unilever Polska udało się obniżyć emisję CO₂ o 9% dzięki zwiększeniu efektywności sieci logistycznej. Centrum logistyczne firmy w Katowicach maksymalizuje wydajność ładunkową wykorzystywanych ciężarówek. Pojazdy nie tylko opuszczają centra dystrybucji pełne towaru, ale też są wykorzystywane w drodze powrotnej, transportując surowce i opakowania. Umożliwia to firmie poprawienie średniego wypełnienia ciężarówki, a także znaczącą redukcję faktycznych kursów ciężarówek i kosztów związanych z przejazdami.

Kompania Piwowarska ograniczyła emisję CO₂ przez zastosowanie jednolitego sposobu pomiaru zużycia paliwa i zasad kontroli, a także wymianę najbardziej uciążliwych dla środowiska pojazdów oraz wprowadzenie telematyki do całej floty pojazdów ciężarowych. Zastąpienie funkcjonującej do tej pory w ciężarówkach i przyczepach zabudowy metalowej lżejszą o mniej więcej 800 kg konstrukcją plandekową z mikrokłonicami powoduje zmniejszenie zużycia paliwa i opon. Wprowadzenie telematyki pozwala podnieść poziom kontroli nad pracą floty. Jednym z rozwiązań jest podłączenie modułu GPS do szyny CAN pojazdu, co pozwala na uzyskanie pełnych informacji o zużyciu paliwa, technice jazdy kierowcy, awaryjnym hamowaniu, zakresie prędkości obrotowych silnika i wielu innych danych. Te informacje wykorzystywane są do oceny pracy kierowców i rozwijania ich kompetencji w zakresie ecodrivingu.

Popularyzacja ekologicznych środków transportu

Firmy w Polsce angażują się także w popularyzację alternatywnych, bardziej ekologicznych środków transportu. Oprócz projektów edukacyjnych skierowanych do swoich konsumentów, wprowadzają rozwiązania sprzyjające pracownikom, którym zależy na mniej szkodliwych dla środowiska dojazdach do pracy.

Firma Orange projektując swoją nową warszawską siedzibę, tzw. Miasteczko Orange, wzięła pod uwagę potrzeby osób dojeżdżających rowerami do pracy. Zbudowano 120 wygodnych miejsc parkingowych dla rowerów, z możliwością ich bezpiecznego przypięcia i monitorowanym parkingiem, prysznicami i szatniami. Stworzono dodatkowe 53 miejsca parkingowe dla pracowników dojeżdżających do pracy samochodami w grupach minimum 2-osobowych. W pobliżu głównego wejścia do Miasteczka działa także jedna z największych stacji rowerowych Veturilo w Warszawie.

Polpharma popularyzuje regularne dojazdy rowerem do pracy, m.in. przez zbudowanie 100 zadaszonych miejsc parkingowych na terenie zakładu w Starogardzie. Aby zapewnić bezpieczeństwo rowerzystom, zmniejszono dopuszczalną prędkość dla ruchu samochodów na terenie firmy do 20 km/h. Dodatkowo wprowadzono motywacyjny system nagród dla osób regularnie dojeżdżających do pracy rowerem.

Powyższe dobre praktyki to tylko przykłady zaangażowania firm na rzecz zrównoważonego transportu – typowe dla polskiego rynku, choć na pewno niewyczerpujące całej gamy możliwości. Wydaje się jednak, że przedsiębiorcy w Polsce są dopiero na początku drogi do zrównoważenia transportu, z którego korzystają, a jej finał zależeć będzie zarówno od działań podjętych przez nich, jak i przez otoczenie, w którym funkcjonują – konsumentów, administrację publiczną, konkurencję i partnerów biznesowych.

Marcin Grzybek, koordynator projektów, Forum Odpowiedzialnego Biznesu
dla ChronmyKlimat.pl