Pakiet dotyczący czystego powietrza aktualizuje istniejące przepisy i dalej redukuje szkodliwe emisje z przemysłu, ruchu drogowego, elektrowni i rolnictwa w celu ograniczenia ich wpływu na zdrowie ludzi oraz środowisko.

Niska jakość powietrza jest najczęstszą związaną ze środowiskiem przyczyną przedwczesnych zgonów w UE. Zanieczyszczenie powietrza jest również przyczyną straty dni roboczych oraz wysokich kosztów opieki zdrowotnej, a problem ten najbardziej dotyka grup szczególnie wrażliwych, takich jak dzieci, osoby chore na astmę i osoby starsze. Niszczy również ekosystemy ze względu na zanieczyszczenie azotem (eutrofizację) i kwaśne deszcze. Bezpośrednie koszty zanieczyszczenia powietrza dla społeczeństwa, w tym szkody dotykające upraw i budynków, wynoszą około 23 mld euro rocznie. Korzyści dla zdrowia ludzi z wdrożenia pakietu wyniosą około 40 mld euro rocznie, ponad 12 razy więcej niż koszty redukcji zanieczyszczeń; które szacuje się na 3,4 mld euro rocznie w roku 2030.

Komisarz ds. środowiska Janez Potočnik stwierdził: "Powietrze, którym dziś oddychamy, jest znacznie czystsze niż w ostatnich dziesięcioleciach. Zanieczyszczenie powietrza jest jednak wciąż »niewidzialnym zabójcą« i uniemożliwia wielu ludziom prowadzenie normalnego aktywnego życia. Działania, które proponujemy zmniejszą o połowę liczbę przedwczesnych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza, zwiększą ochronę wrażliwych grup, które najbardziej jej potrzebują i poprawą jakość życia nas wszystkich. Korzyści odniesie również przyroda i wrażliwe ekosystemy, a przemysł czystych technologii — ważny rozwojowy sektor w Europie – uzyska bodziec do wzrostu".

Unijny komisarz ds. zdrowia Tonio Borg dodał: "Ogromnie się cieszę z przyjęcia pakietu dotyczącego czystego powietrza, dzięki któremu Europa znajdzie się na właściwej drodze do zagwarantowania wszystkim czystego powietrza w perspektywie długoterminowej. Dzięki tej nowej polityce Europejczycy będą żyli zdrowiej i dłużej: mniej dzieci będzie chorować na astmę i inne choroby układu oddechowego, mniej osób będzie chorować na raka, chroniczne choroby układu oddechowego lub układu krążenia, a co za tym idzie mniej ludzi będzie umierać z powodu skutków zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza".

Przyjęty 18 grudnia br. pakiet składa się z kilku elementów. Należą do nich:

• nowy program "Czyste powietrze dla Europy", zawierający środki mające na celu zagwarantowanie osiągnięcia obecnych celów w perspektywie krótkoterminowej i nowe cele w zakresie jakości powietrza w okresie do roku 2030. Pakiet zawiera również środki uzupełniające mające na celu ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, z naciskiem na poprawę jakości powietrza w miastach, wspieranie badań i innowacji, a także promowanie współpracy międzynarodowej;
• zmienioną dyrektywę w sprawie krajowych poziomów emisji z bardziej restrykcyjnymi krajowymi poziomami emisji dla sześciu głównych zanieczyszczeń oraz
• wniosek dotyczący nowej dyrektywy mającej na celu ograniczenie zanieczyszczeń powodowanych przez średniej wielkości instalacje energetycznego spalania, takie jak indywidualne kotłownie dla bloków mieszkalnych lub dużych budynków i małych zakładów przemysłowych.

Szacuje się, że do 2030 r., w porównaniu z dotychczasowym scenariuszem postępowania, pakiet dotyczący czystego powietrza:

• pozwoli na uniknięcie 58 000 przedwczesnych zgonów,
• uchroni 123 000 km² ekostystemów przed zanieczyszczeniem azotem (ponad połowa terytorium Rumunii),
• uchroni 56 000 km² obszarów chronionych Natura 2000 (więcej niż całe terytorium Chorwacji) przed zanieczyszczeniem azotem,
• uchroni 19 000 km² ekostystemów leśnych przed zakwaszeniem.

Same korzyści zdrowotne dla społeczeństwa spowodują zaoszczędzenie około 40-140 mld euro kosztów zewnętrznych i około 3 mld euro kosztów bezpośrednich ze względu na większą wydajność siły roboczej, niższe koszty opieki zdrowotnej, wyższe plony oraz mniejsze zniszczenia budynków. Wniosek spowoduje także odniesienie korzyści odpowiadających 100 000 dodatkowych miejsc pracy dzięki zwiększeniu wydajności i konkurencyjności z powodu straty mniejszej liczby dni roboczych. Szacuje się, że będzie on miał pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy.

Wniosek został przygotowany w oparciu o konkluzje szeroko zakrojonego przeglądu istniejącej polityki UE w zakresie jakości powietrza. Jest wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji, które pokazały powszechne poparcie dla działania na szczeblu UE w tej dziedzinie.

Kontekst:

Wiele państw członkowskich UE wciąż nie spełnia uzgodnionych unijnych norm w zakresie jakości powietrza, a wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia ONZ dotyczące zanieczyszczenia powietrza na ogół nie są przestrzegane.

Chociaż polityka UE w zakresie jakości powietrza spowodowała znaczne ograniczenie stężeń szkodliwych zanieczyszczeń, takich jak cząstki stałe, dwutlenek siarki (główna przyczyna kwaśnego deszczu), ołów, tlenki azotu, tlenek węgla i benzen, wiele poważnych problemów nadal wymaga rozwiązania. W szczególności drobne cząstki pyłu zawieszonego i ozon nadal powodują znaczące zagrożenia dla zdrowia, a granice bezpieczne dla zdrowia są regularnie przekraczane. Unijne normy i cele dotyczące jakości powietrza są przekraczane w wielu regionach i miastach, powodując zagrożenie dla zdrowia publicznego i wzrost kosztów opieki zdrowotnej oraz koszty dla gospodarki. Szacuje się, że całkowite zewnętrzne związane ze zdrowiem koszty dla społeczeństwa wynikające z zanieczyszczenia powietrza sytuują się w przedziale 330-940 mld euro rocznie. Sytuacja jest szczególnie poważna w obszarach miejskich, w których mieszka obecnie większość Europejczyków.

Przyjęty pakiet jest wynikiem zakończenia przeglądu polityki w zakresie jakości powietrza, który rozpoczął się na początku 2011 r.

Więcej informacji:

Link do projektu wniosku oraz badania (wraz z danymi liczbowymi dla państw członkowskich, jak wspomniano powyżej): ec.europa.eu/environment/air/clean_air_policy.htm.

źródło: © Unia Europejska, 1995-2013
ec.europa.eu
fot. fl85 Creative Commons BY-NC-ND

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.