W Polsce są ok. 3 miliony lamp ulicznych. Jedna trzecia to stare, ponadtrzydziestoletnie urządzenia, które wymagają wymiany. Jednocześnie oświetlenie ulic pochłania znaczną część energii i kosztów gmin. Rozwiązaniem mogą być inteligentne systemy sterowania oświetleniem, pozwalające na oszczędności sięgające nawet 50 proc. – bez konieczności wyłączania lamp. Inne rozwiązanie to wymiana starych lamp na nowe, ekologiczne. Także autobusy miejskie mogą być bardziej ekologiczne: spalać mniej paliwa, emitować mniej zanieczyszczeń do powietrza i być ciche – przyczyniając się do poprawy standardu życia mieszkańców i środowiska.

To właśnie na ekologiczny transport i ekologiczne oświetlenie miejskie przeznaczone będą pieniądze z umowy podpisanej dziś w Warszawie. Polska sprzedała Hiszpanii tzw. jednostki przyznanej emisji gazów cieplarnianych w globalnym systemie rozliczeń (tzw. jednostki AAU). Polska ma nadwyżkę tych uprawnień, ponieważ aż o 30 proc., w porównaniu z wymaganymi 6 proc., zmniejszyła emisję gazów cieplarniach w ramach zobowiązań z protokołu z Kioto, międzynarodowego zobowiązania klimatycznego. Nasze nadwyżki sprzedajemy z powodzeniem od 3 lat, generując w ten sposób przychody do specjalnego programu inwestycyjnego, tzw. systemu zielonych inwestycji. W ramach tego programu środki ze sprzedaży redukcji emisji są przeznaczane na finansowanie projektów proekologicznych w Polsce. Tym samym jedne działania prośrodowiskowe generują pieniądze na kolejne. Nazywamy to zazielenianiem Polski.

To już ósma transakcja "zazieleniania" przeprowadzona przez Polskę i jednocześnie największa pod względem wartości i liczby sprzedawanych jednostek, jaką do tej pory zawarła Polska. Hiszpanie sfinansują w ten sposób w Polsce "zazielenianie" za ponad 160 mln zł (40 mln euro). Przed dzisiejszą transakcją, zawierając siedem innych umów Polska zarobiła na handlu AAU ponad 530 mln zł (prawie 130 mln euro), z czego może być finansowanych w sumie ponad 200 projektów. Po dzisiejszej umowie, łączna kwota jaką Polska zarobiła na zazielenianie to blisko 700 mln zł (170 mln euro).

Do 2015 r. w Polsce dzięki tej umowie z Hiszpanią będzie można sfinansować m.in. obniżanie zużycia energii i paliw w transporcie publicznym, to znaczy kupować nowe, ekologiczne autobusy lub dostosowywać stare, np. przez dodanie instalacji gazowej, inwestować w tramwaje lub systemy sterowania ruchem, wymieniać żarówki w latarniach czy wręcz całe systemy zarządzania energią potrzebną do oświetlania miast.

Dla ministra Marcina Korolca podpisanie umowy to dowód, że Polacy mogą korzystać na ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych:

"Ekologiczne autobusy i oświetlenie uliczne mogą się stać ekologiczną wizytówką miast, dbających o środowisko i zdrowie mieszkańców. To kolejny etap zazieleniania Polski i przykład przyjaznej ludziom ochrony klimatu. Mniej spalin, mniejsze zużycie energii – to jednocześnie lepszy standard życia Polaków, oszczędność zasobów i ochrona klimatu. Na dodatek możemy te inwestycje finansować dzięki temu, że wywiązaliśmy się ze sporą nadwyżką z dotychczasowych globalnych zobowiązań klimatycznych. Nadwyżką, którą można spieniężyć z pożytkiem dla ludzi i gospodarki. Dzięki temu na ekologiczne, zazieleniające Polskę inwestycje pozyskaliśmy już w sumie 170 mln euro i mamy pierwsze ukończone inwestycje, np. ocieplone szkoły, przedszkola i szpitale. Wkrótce będziemy widzieć w kraju coraz więcej zazielenionych inwestycji i przedsięwzięć. Jestem też pewien, że te projekty udowodnią, że racjonalne korzystanie ze środowiska się opłaca i wkrótce pozwoli nam to osiągnąć efekt zielonej śniegowej kuli inwestycyjnej".

Federico Ramos, sekretarz stanu z Ministerstwa Rolnictwa, Żywności i Środowiska Królestwa Hiszpanii komentował:

"Jesteśmy zadowoleni z zawarcia tej umowy, dzięki której jesteśmy bliżej wypełnienia naszych najważniejszych zobowiązań wynikających z Protokołu z Kioto, jednocześnie wzmacniając współpracę z Polską w dziedzinie zielonych inwestycji. Ta umowa niesie korzyści dla obu stron. Pozwala nam na wypełnienie obowiązków wynikających z protokołu, a Polsce daje pieniądze na inwestycje w przedsięwzięcia przyczyniające się do redukcji emisji. Spodziewamy się, że te fundusze mogą przyciągać hiszpańskie prywatne inwestycje w niskowęglowe technologie, jak miało to miejsce w przypadku poprzednich podobnych transakcji".

To już trzecia transakcja pomiędzy Polską a Hiszpanią w zakresie zazielenienia. Poprzednie dwie były zawarte z pośrednictwem Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju i Banku Światowego.

Zazielenienie to finansowanie ekologicznych inwestycji w Polsce za pieniądze z ochrony klimatu. To działania i inwestycje w Polsce, które wspierają rozwój zielonej gospodarki i zmniejszają emisję gazów cieplarnianych. Zazielenienie dotyczy takich przedsięwzięć jak: ocieplanie budynków i oszczędzanie energii w budynkach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, przedszkola i szpitale; wspierania produkcji czystej energii z odnawialnych źródeł (w biogazowniach rolniczych, przez budowę elektrociepłowni i ciepłowni na biomasę czy przyłączanie wiatraków do sieci elektroenergetycznej).

W ramach "zazieleniania" zostały już sfinansowane  m.in.: projekty w zakresie termomodernizacji Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie (dysponującego największą sceną operową świata), Łazienek Królewskich i Biblioteki Narodowej, ale przede wszystkim licznych szkół, przedszkoli, przychodni i szpitali w całej Polsce. Projekty takie obejmują nie tylko ocieplenie budynków i wymianę okien, ale najczęściej również modernizację instalacji grzewczej, kotłowni oraz instalację odnawialnych źródeł energii i systemów energooszczędnego oświetlenia.

Zazielenianie w Polsce

• Zazielenienie to finansowanie ekologicznych inwestycji w Polsce za pieniądze z klimatu. W globalnym systemie ochrony klimatu ONZ, najważniejszym międzynarodowym traktatem regulującym obowiązki związane z ochroną klimatu jest protokół z Kioto. Polska zobowiązała się w protokole do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych o 6 proc., a osiągnęła 30 proc. redukcji – stąd nadwyżka jednostek, które teraz można sprzedać krajom, którym ich brakuje (tzw. jednostki AAU). Polska stworzyła prawo i strukturę organizacyjną Systemu Zielonych Inwestycji, czyli zazieleniania. Warunkiem jest, że całości przychodów ze sprzedaży jednostek będzie przeznaczona na dofinansowanie przedsięwzięć związanych z ochroną klimatu i środowiska. To gwarantuje polskie prawo.
• Polska prowadzi zazielenianie od 2009 r. Pieniędzmi zarządza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji, największa instytucja finansowa w ochronie środowiska w Polsce i jedyna tak w Europie. Przychody ze sprzedaży jednostek AAU trafiają do NFOŚiGW na specjalny rachunek klimatyczny.
• Podstawa prawna zazielenienia to: globalnie: Protokół z Kioto; w Polsce: "Ustawa o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji" z 17 lipca 2009 i rozporządzenie Rady Ministrów (przyjęte przez RM 20 października 2009), które doprecyzowuje rodzaje zielonych inwestycji.
• Dotąd zostało podpisanych 7 umów na zazielenienie: na łączną kwotę ok. 130 mln euro w tym: dwie z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) działającym na rzecz Hiszpanii oraz Irlandii, dwie z prywatnymi podmiotami japońskimi, jedna z japońską organizacją rządową NEDO oraz dwie z Bankiem Światowym.

Jak zdobyć pieniądze na zazielenienie? Zapowiedź konkursów na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: www.nfosigw.gov.pl/gis