Warszawa, 10 stycznia 2014 r.

Po zapoznaniu się z projektem ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji z dnia 10 grudnia 2013 r. (dalej: "Projekt"), Koalicja Klimatyczna przedstawia poniżej swoje uwagi do Projektu.

I. Ogólna ocena Projektu

Przedmiotowy Projekt w nieprawidłowy sposób transponuje do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE¹ w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, co naraża nasz kraj na sankcje finansowe ze strony Unii Europejskiej.

Ponadto, przedmiotowy projekt zawiera postanowienia, które sprawią, że wspólnotowy system handlu gazami cieplarnianymi na terytorium Polski nie będzie w skuteczny sposób prowadził do redukcji gazów cieplarnianych ani wspierał efektywności energetycznej.

Do podstawowych wad projektu zaliczamy:

1. Brak uwzględnienia w Projekcie art. 24 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/WE (dalej: „Dyrektywa ETS") oraz niepełną transpozycję definicji „nowej instalacji" przez art. 3 pkt. 6) Projektu;
2. Brak transpozycji art. 10a ust. 11 dyrektywy ETS;
3. Brak zapewnienia udziału społeczeństwa w przygotowaniu zmian wykazów instalacji, którym są przydzielanie bezpłatne uprawnienia do emisji;
4. Zbyt duża elastyczność w zakresie dokonywania przesunięć nadwyżki kosztów inwestycyjnych lub uprawnień do emisji na kolejne lata, w celu zbilansowania tych wartości;
5. Brak obowiązku nabywania uprawnień do emisji na aukcjach oraz niewłaściwa transpozycja art. 10 ust. 3 dyrektywy ETS, wymagającego przeznaczenia 50% dochodów z aukcji uprawnień do emisji na cele klimatyczne;
6. Nieprecyzyjna definicja instalacji rezerwowej albo sezonowej w art. 70 ust. 9 Projektu;
7. Brak definicji nieistotnych nieprawidłowości;
8. Brak nieuchronności kary za eksploatację instalacji bez zezwolenia;
9. Nieuzasadnione zwolnienie z opłaty za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza;
10. Zaniżona cena uprawnień do emisji przedstawiona w ocenie skutków regulacji.

II. Uwagi szczegółowe

1. Brak uwzględnienia w Projekcie art. 24 dyrektywy ETS oraz niepełna transpozycja definicji „nowej instalacji" przez art. 3 pkt. 6) Projektu

Należy zwrócić uwagę, że zaproponowana w Projekcie definicja „instalacji nowej" w pewnym stopniu odbiega od definicji zawartej w art. 3 lit. h) dyrektywy ETS, po zmianie wprowadzonej Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r.² (dalej: dyrektywa 2009/29/WE). Definicja zaproponowana w Projekcie, w odróżnieniu od definicji w dyrektywie ETS, nie obejmuje bowiem instalacji prowadzącej po raz pierwszy działanie włączone do systemu wspólnotowego na mocy art. 24 ust. 1 lub ust. 2 dyrektywy ETS. Art. 24 ust. 1 i 2 dyrektywy ETS dotyczy opcjonalnego włączenia do systemu handlu uprawnienia do emisji dodatkowych działań oraz gazów (niewymienionych w załączniku I do dyrektywy ETS). Bez względu na okoliczność, że włączenie dodatkowych działań i gazów do systemu handlu uprawnieniami do emisji jest opcjonalne, ustawa implementująca dyrektywę ETS, w tym także definicja „nowej instalacji", powinna tę opcję uwzględniać. Z tego też względu, w celu prawidłowej transpozycji dyrektywy ETS do polskiego dorządku prawnego, Projekt powinien odnieść się do możliwości określonej w art. 24 dyrektywy ETS oraz zawierać definicje nowej instalacji zgodną z art. 3 lit. h) dyrektywy ETS, tj. obejmującą także instalację prowadzącą po raz pierwszy działanie włączone do systemu wspólnotowego na mocy art. 24 ust. 1 lub ust. 2 dyrektywy ETS. W związku z powyższym proponujemy dodanie w projekcie zdania: "System może zostać rozszerzony na gazy i działania nieuwzględnione w załączniku nr 1 do ustawy" oraz dodanie do zawartej w Projekcie definicji instalacji nowej "instalacji prowadzącej po raz pierwszy działanie włączone do systemu, w wyniku rozszerzenia tego systemu na gazy i działania nieuwzględnione w załączniku 1 do ustawy."

2. Brak transpozycji art. 10a ust. 11 dyrektywy ETS

Projekt, w artykułach 20–26, zawiera szczegółowe regulacje dotyczące opracowania wykazu instalacji, którym zostaną przydzielone uprawnienia do emisji, dla produkcji innej niż produkcja energii elektrycznej. Projekt nie określa jednak ogólnych zasad, jakimi państwa członkowskie powinny się kierować przygotowując ten wykaz, zwłaszcza zasad dotyczących ilości przyznanych bezpłatnie uprawnień do emisji i jej stopniowego zmniejszania. Do krajowego porządku prawnego powinien zostać w szczególności transponowany art. 10a ust. 11 dyrektywy ETS stanowiący, że w roku 2013 liczba bezpłatnych uprawnień przydzielonych na mocy ust. 4 do 7 artykułu 10a dyrektywy ETS wynosi 80 % liczby uprawnień określonej zgodnie z przepisami, o których mowa w ust. 1 Dyrektywy ETS. Następnie liczba bezpłatnych uprawnień jest corocznie zmniejszana o taką samą wielkość aż do osiągnięcia poziomu 30 % w roku 2020, w celu osiągnięcia całkowitej likwidacji przydziałów bezpłatnych uprawnień w roku 2027. Niezależnie od istotnej roli wykazu instalacji, którym zostały przyznane bezpłatne uprawnienia do emisji, wykaz ten oraz przyznane poszczególnym instalacjom ilości emisji powinny mieć umocowanie w krajowym akcie prawnym rangi ustawowej. W Projekcie powinno zatem znaleźć się w szczególności stwierdzenie, że liczba bezpłatnych uprawnień do emisji przydzielonych instalacjom dla produkcji innej niż produkcja energii elektrycznej w roku 2013 wynosi 80% liczby uprawnień określonej zgodnie z unijnymi przepisami wykonawczymi dotyczącymi przydziału uprawnień, a następnie jest corocznie zmniejszana o taką samą wielkość, aż do osiągnięcia poziomu 30% w roku 2020, w celu osiągnięcia całkowitej likwidacji przydziałów bezpłatnych uprawnień w 2027 r. Zawarcie takiej regulacji w ustawie transponującej zmienioną Dyrektywę ETS jest istotne, ponieważ wskazuje wyznaczony na poziomie unijnym kierunek, w jakim ma zmierzać polska polityka klimatyczno-energetyczna.

3. Konieczność zapewnienia udziału społeczeństwa w przygotowaniu zmian wykazów instalacji, którym są przydzielanie bezpłatne uprawnienia do emisji

Należy zapewnić udział społeczeństwa nie tylko w przygotowaniu pierwszych wersji wykazów instalacji, którym zostaną przydzielone bezpłatne uprawnienia do emisji, o których mowa w art. 23 i art. 32 Projektu, ale także w przygotowaniu kolejnych wersji i zmian tych wykazów. Bez tego udział społeczeństwa w przygotowaniu wyżej wymienionych wykazów jest niepełny i nie prowadzi do pełnej realizacji zasady wyrażonej w punkcie (13) preambuły Dyrektywy ETS, zgodnie z którą, w celu zapewnienia przejrzystości społeczeństwo powinno mieć dostęp do informacji odnoszących się do rozdzielania przydziałów oraz wyników monitorowania emisji.

4. Zbyt duża elastyczność w zakresie dokonywania przesunięć nadwyżki kosztów inwestycyjnych lub uprawnień do emisji na kolejne lata, w celu zbilansowania tych wartości

W odniesieniu do przydziału uprawnień do emisji w okresie rozliczeniowym 2013 – 2020 dla instalacji wytwarzających energię elektryczną, Projekt przewiduje w art. 39, że uprawnienia te są wydawane podmiotom, którym zostały przedzielone w liczbie stanowiącej równowartość poświadczonej w sprawozdaniu rzeczowo-finansowym wysokości poniesionych kosztów inwestycyjnych kwalifikowanych do zbilansowania z wartością uprawnień do emisji, jednak nie większej niż liczba uprawnień do emisji planowanych do przydzielenia danej instalacji na dany rok w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 Projektu. Jednocześnie, zgodnie z art. 39 ust. 4 Projektu, w przypadku gdy poświadczona w sprawozdaniu rzeczowo-finansowym wysokość poniesionych kosztów inwestycyjnych, kwalifikowanych do zbilansowania z wartością uprawnień do emisji, jest wyższa niż wartość uprawnień do emisji planowanych do przydzielenia instalacji na dany rok w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 Projektu, nadwyżka kosztów inwestycyjnych może zostać wykorzystana do zbilansowania z wartością uprawnień do emisji w następnych latach okresu rozliczeniowego, jednak nie później niż do dnia 28 lutego 2020 r. Ponadto, zgodnie z art. 39 ust. 5 Projektu, w przypadku gdy poświadczona w sprawozdaniu rzeczowo-finansowym wysokość poniesionych kosztów inwestycyjnych kwalifikowanych do zbilansowania z wartością uprawnień do emisji, jest niższa niż wartość uprawnień do emisji planowanych do przydzielenia instalacji na dany rok w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 Projektu, uprawnienia do emisji, w liczbie która stanowi różnicę pomiędzy liczbą uprawnień do emisji planowaną do przydzielenia na dany rok i liczbą uprawnień do emisji wydanych w tym roku instalacji, przenosi się na następne lata, nie dłużej jednak niż na 4 lata i nie później niż do dnia 28 lutego 2020 r. W naszej opinii tak duża elastyczność w dokonywaniu przesunięć uprawnień do emisji lub kosztów inwestycyjnych kwalifikowanych, w celu umożliwienia ich zbilansowania, wypacza cel w prowadzenia wymogu realizacji przez podmioty, którym zostały przydzielone bezpłatne uprawnienia do emisji, inwestycji w zakresie modernizacji i poprawy infrastruktury, czystych technologii oraz dywersyfikacji struktury energetycznej i źródeł dostaw, w zamian za przyznane bezpłatnie uprawnienia do emisji. Tak duża elastyczność spowoduje, że podmioty, którym przyznano bezpłatne uprawnienia do emisji, nie będą miały wystarczającej motywacji do szybkiej realizacji zaplanowanych inwestycji. Naszym zdaniem przesunięcia nadwyżki kosztów inwestycyjnych lub uprawnień do emisji, w celu zbilansowania tych wartości, powinny móc być dokonywane najwyżej o dwa lata.

Ponadto, należy zwrócić uwagę, że Projekt, który w art. 27 - 43 określa zasady przygotowania wykazu instalacji wytwarzających energię elektryczną, którym zostaną przydzielone uprawnienia do emisji w okresie rozliczeniowym 2013 – 2020, nie przywołuje jednak ogólnych zasad, jakimi Państwa Członkowskie powinny się kierować przygotowując ten wykaz, zwłaszcza zasad dotyczących ilości przyznanych bezpłatnie uprawnień do emisji i jej stopniowego zmniejszania. Do krajowego porządku prawnego powinien zostać w szczególności transponowany art. 10c ust. 2 Dyrektywy ETS, zgodnie z którym przydzielone przejściowo bezpłatne uprawnienia są odejmowane od liczby uprawnień, jakie dane państwo członkowskie mogłoby w zamian sprzedać na aukcji., oraz że w 2013 r. całkowita liczba przydzielonych przejściowo bezpłatnych uprawnień nie przekroczy 70% średniej rocznej ilości zweryfikowanych emisji za lata 2005 – 2007 wytwórców energii elektrycznej dla wielkości odpowiadającej ostatecznej wielkości krajowego zużycia brutto danego państwa członkowskiego, a następnie jest on stopniowo zmniejszany aż do całkowitej likwidacji przydziałów bezpłatnych uprawnień w roku 2020. Niezależnie od istotnej roli wykazu instalacji wytwarzających energię elektryczną, którym zostały przyznane bezpłatne uprawnienia do emisji, wykaz ten oraz przyznane poszczególnym instalacjom ilości emisji powinny mieć umocowanie w krajowym akcie prawnym rangi ustawowej. Zawarcie takiej regulacji w ustawie transponującej zmienioną Dyrektywę ETS jest istotne, ponieważ wskazuje wyznaczony na poziomie unijnym kierunek, w jakim ma zmierzać polska polityka klimatyczno-energetyczna.

W Projekcie powinno się także znaleźć stwierdzenie, że przydział bezpłatnych uprawnień do emisji w okresie rozliczeniowym 2013 – 2020 dla instalacji wytwarzających energię elektryczną jest wyjątkiem od zasady nabywania uprawnień do emisji na aukcjach. W Wytycznych w zakresie nieobowiązkowego stosowania art. 10c dyrektywy 2003/87/WE (2011/C 99/03)³ podkreślono, że artykuł 10c dyrektywy 2003/87/WE stanowi wyjątek od najważniejszych zasad tej dyrektywy oraz że należy zapewnić interpretację oraz stosowanie tego wyjątku w sposób niepodważający ogólnych celów dyrektywy.

5. Brak obowiązku nabywania uprawnień do emisji na aukcjach oraz niewłaściwa transpozycja art. 10 ust. 3 Dyrektywy ETS, wymagającego przeznaczenia 50% dochodów z aukcji uprawnień do emisji na cele klimatyczne

Należy zauważyć, że w Projekcie brakuje przepisu stwierdzającego wprost, że podmioty objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji, są zobowiązane do nabycia uprawnień do emisji na aukcjach. Projekt zawiera jednak przepisy stwierdzające wprost, że pewnym określonym instalacjom zostają przydzielone bezpłatne uprawnienia do emisji, co w świetle przepisów Dyrektywy ETS jest wyjątkiem od zasady nabywania uprawnień do emisji na aukcjach. Takie postawienie sprawy jest niezgodne z wyrażoną w pkt. (15) Dyrektywy 2009/29/WE ideą, aby podstawową zasadą było nabywanie uprawnień do emisji na aukcjach, co stanowi system najprostszy, najbardziej efektywny ekonomicznie i eliminujący nadzwyczajne zyski.

Dodatkowo, należy wskazać, że zaproponowany w Projekcie, a konkretnie w jego art. 48, sposób transpozycji art. 10 ust. 3 Dyrektywy ETS, ustanawiającego obowiązek wykorzystania co najmniej 50% dochodów z aukcji uprawnień emisji na cele związane z ochroną klimatu, jest nieprawidłowy. Transpozycja ta została bowiem dokonana po prostu poprzez przekopiowanie art. 10 ust. 3 Dyrektywy. Ten przepis Dyrektywy ETS nie jest jednak na tyle precyzyjny, aby mógł zostać transponowany do krajowego porządku prawnego po prostu przez jego zacytowanie. Wiele przepisów dyrektyw ma charakter ogólny i kierunkowy, a to do państw członkowskich należy ich doprecyzowanie. Ponadto, przepisy dyrektyw powinny być transponowane do krajowego porządku prawnego w taki sposób, aby zapewniały skuteczne wykonanie dyrektywy. Art. 48 Projektu tego nie gwarantuje. Przepis prawa krajowego prawidłowo transponujący do porządku prawnego art. 10 ust. 3 Dyrektywy ETS powinien określić fundusz na jaki powinny wpływać dochody z aukcji, oraz umożliwić określenie kto i w jaki sposób tymi środkami administruje. Stwierdzenie, że „środki uzyskane ze sprzedaży w drodze aukcji uprawnień do emisji, stanowią dochód budżetu państwa" jest niewystarczające i nieprawidłowe. Takie sformułowanie stawia pod znakiem zapytania przejrzystość wydatkowania dochodów oraz pewność, że środki te zostaną spożytkowane w sposób odpowiadający na najbardziej palące potrzeby społeczeństwa i na projekty przynoszące najlepszy efekt ekologiczny. W szczególności pragniemy zwrócić uwagę na przewidzianą w art. 10 ust. 3 lit. h) Dyrektywy ETS możliwość przeznaczenia dochodów z aukcji uprawnień do emisji na środki służące zwiększeniu efektywności energetycznej i termomodernizacji budynków lub dostarczeniu wsparcia finansowego w celu uwzględnienia aspektów społecznych w przypadku gospodarstw domowych o niższych i średnich dochodach. Przeznaczenie środków pochodzących z aukcji uprawnień do emisji na poprawę efektywności energetycznej (w tym termomodernizację) w gospodarstwach domowych o niższych i średnich dochodach wzmocni pozycję konsumentów energii (zwłaszcza tzw. odbiorców wrażliwych) w relacji z przedsiębiorstwami energetycznymi, które korzystają z silnej pozycji na rynku, poprzez zwiększenie wpływu konsumentów na zużycie energii i/lub zmniejszenie tego zużycia, oraz pomoże ochronić konsumentów energii przed możliwymi podwyżkami cen energii.

Przeznaczenie środków pochodzących ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcjach przyczyni się także do wykonania i realizacji celów dyrektyw dotyczących efektywności energetycznej, zwłaszcza dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE⁴ (dalej: „Dyrektywa 2012/27/UE") oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (dalej: „Dyrektywa 2010/31/UE").

Celem, który leży u podstaw Dyrektywy 2012/27/UE, a który UE chce osiągnąć do roku 2020 jest osiągnięcie unijnego celu zwiększenia efektywności energetycznej o 20 %, wyrażonego jako zużycie energii w UE do 2020 r. nie większe niż 1 474 Mtoe energii pierwotnej lub nie większe niż 1 078 Mtoe energii końcowej. Na ile ważne jest wypełnienie tego celu świadczy fakt, ze w roku 2014 Komisja ma obowiązek ocenić czy postępy poczynione przez państwa członkowskie pozwolą na osiągnięcie 20% oszczędności energii, a jeśli nie, może zaproponować dodatkowe środki⁵. Co istotne, Dyrektywa 2012/27/UE nawołuje w szczególności do przeznaczenia dochodów z systemu handlu emisjami na osiągnięcie wymogów tej dyrektywy:

• Motyw 50 odwołuje się do artykułu 10 ust. 3 dyrektywy ETS, wskazując przychody z systemu handlu emisjami jako źródło finansowania poprawy efektywności energetycznej: "Państwa członkowskie powinny zachęcać do stosowania instrumentów finansowania by ułatwić realizacje celów niniejszej dyrektywy. Takie instrumenty finansowania mogą obejmować [...] środki przeznaczone na efektywność energetyczną na mocy art. 10 ust. 3 dyrektywy 2003/87/WE (...)".
• Motyw 54 precyzuje, że dochody z systemu handlu emisjami mogą być przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej w budynkach instytucji publicznych: „Aby realizować w praktyce cel, jakim jest poprawa charakterystyki energetycznej budynków instytucji publicznych, należy wykorzystywać dostępne unijne instrumenty finansowe i innowacyjne mechanizmy finansowania. W tym względzie państwa członkowskie mogą wykorzystywać swoje dochody z rocznych limitów emisji na mocy decyzji nr 406/2009/WE (...)".
• Art. 20 ust. 7 również wskazuje wykorzystanie środków z systemu handlu emisjami na poprawę charakterystyki energetycznej w budynkach: "Państwa członkowskie mogą wykorzystywać dochody wynikające z rocznych limitów emisji przewidzianych w decyzji nr 406/2009/WE na tworzenie innowacyjnych mechanizmów finansowania, aby realizować w praktyce cel określony w art. 5, jakim jest poprawa charakterystyki energetycznej budynków".

Z kolei dyrektywa 2010/31/UE, mimo że nie zawiera bezpośredniego odwołania do finansowania ze sprzedaży uprawnień jak w dyrektywie 2012/27/UE, zawiera cały oddzielny artykuł dotyczący zachęt finansowych i barier rynkowych, na mocy którego państwa członkowskie mają obowiązek podjęcia działań by rozważyć, które z tych instrumentów są najodpowiedniejsze w świetle warunków krajowych. Wspomina ona także o zachętach w zakresie budowy lub ważniejszych renowacji budynków. Na cele te, podobnie jak na wdrażanie innych elementów tej oraz innych dyrektyw UE w dziedzinie efektywności energetycznej, środki ze sprzedaży uprawnień do emisji stanowią idealne i niezbędne źródło finansowania.

W celu ograniczenia kosztów administracyjnych oraz wykorzystania doświadczenia w wydatkowaniu środków na cele związane z ochroną środowiska proponujemy, aby dochody ze sprzedaży uprawnień do emisji były przekazywane odpowiednim, istniejącym już funduszom, takim jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Fundusz Termomodernizacji i Remontów. Koalicja Klimatyczna przygotowała propozycję wydatkowania dochodów ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcjach pt. "Czysty zysk dla obywateli". Dokument przekazujemy w załączeniu.

Jednocześnie Koalicja postuluje o również przeznaczenie nie 50%, a całości środków pieniężnych pochodzących z aukcji uprawnień do emisji na cele związane z ochroną klimatu.

6. Nieprecyzyjna definicja instalacji rezerwowej albo sezonowej w art. 70 ust. 9 Projektu

W art. 70 ust. 9 Projektu określono kryteria, jakie powinna spełniać instalacja rezerwowa albo sezonowa. Kryteria te są następujące:

"Instalacja działa jako instalacja rezerwowa albo sezonowa, jeżeli spełnia następujące warunki:

1. jest objęta zezwoleniem i pozwoleniem zintegrowanym albo pozwoleniem na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza;
2. rozpoczęcie działalności w tej instalacji jest technicznie możliwe bez wprowadzania w niej fizycznych zmian;
3. jest przeprowadzana regularna konserwacja tej instalacji."

Powyższego nie można uznać za prawidłową definicję instalacji rezerwowej albo sezonowej, nie uwzględniono bowiem cech wynikających z wykładni językowej pojęć „rezerwy" i „sezonowości", takich jak funkcjonowanie wyłącznie w sytuacji, gdy nie funkcjonuje instalacja główna lub funkcjonowanie wyłącznie w określonych porach roku. Prawidłowa definicja instalacji rezerwowej albo sezonowej jest istotna, ponieważ uzależniony jest od tego sposób dokonywania korekty przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji. Nieprecyzyjna definicja instalacji rezerwowej albo sezonowej stwarza pole do nadużyć w tym zakresie. Art. 70 ust. 9 projektu nie oddaje w żadnym stopniu charakteru instalacji rezerwowej lub sezonowej. Poleganie wyłącznie na potocznym rozumieniu określeń "rezerwowa" i "sezonowa", w przypadku tak specjalistycznej regulacji jaką jest ustawa dotycząca systemu handlu uprawnieniami do emisji, obejmującej konkretne instalacje i prowadzone w nich działania, a jednocześnie regulacji tak istotnej, bo wpływającej na realizację polityki klimatycznej Polski i całej Unii Europejskiej, jest niedopuszczalne.

Postulujemy doprecyzowanie definicji instalacji rezerwowej albo sezonowej.

7. Brak definicji nieistotnych nieprawidłowości

W art. 87 ust. 2 Projektu pada sformułowanie „nieistotne nieprawidłowości" (w kontekście oceny raportów na temat wielkości emisji). Okoliczność, czy w raporcie stwierdzono istotne, czy nieistotne nieprawidłowości, decyduje o tym, czy zostanie on zaakceptowany i czy określona w nim ilość emisji wymaga umorzenia odpowiadającej im liczby uprawnień do emisji. Istotne i nieistotne nieprawidłowości powinny być zdefiniowane w ustawie (chociażby przez odwołanie do innego aktu prawnego).

8. Brak nieuchronności kary za eksploatację instalacji bez zezwolenia

Co do zasady, prowadzenie instalacji objętej systemem handlu uprawnieniami do emisji bez zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych ma podlegać karze pieniężnej w wysokości 50 000 złotych (art. 98 ust. 1 Projektu). Jednak zgodnie z art. 98 ust. 2 Projektu, organ inspekcji może, na wniosek prowadzącego instalację, w drodze postanowienia, ustalić termin na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia, zawieszając na ten czas postępowanie w sprawie wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. W przypadku złożenia wniosku w wyznaczonym terminie, prowadzący instalację nie ponosi kary (art. 98 ust. 4 Projektu). Takie rozwiązanie sprawia, że kara nie jest skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca, jak wymaga art. 16 Dyrektywy ETS. W związku z powyższym, wnioskujemy o usunięcie art. 98 ust. 2 z Projektu. Z tego samego względu (zapewnienie skuteczności kary) postulujemy, aby w przypadku nieuiszczenia kary pieniężnej za nieumorzenie odpowiedniej liczby uprawnień do emisji w przepisanym terminie, możliwe było wstrzymanie działania instalacji przez właściwy organ.

9. Zwolnienie z opłaty za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza

Zgodnie z art. 110 pkt. 1) Projektu, prowadzący instalację albo operator statku powietrznego, który rozliczył emisję gazów cieplarnianych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji nie ponosi opłaty za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (ponoszonych na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska⁶), w zakresie w jakim emisja tych gazów została rozliczona uprawnieniami do emisji. Zwracamy uwagę, że takie rozwiązanie jest niezgodne z zasadą „zanieczyszczający płaci". Należy pamiętać, że zwłaszcza w okresie rozliczeniowym 2013 – 2020, znaczna część uprawnień do emisji jest przydzielana nieodpłatnie. Zwolnienie ze wspomnianych powyżej opłat za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, w wielu przypadkach będzie oznaczało zatem zwolnienie z jakichkolwiek opłat z tego tytułu. W związku z powyższym, wnioskujemy o usunięcie z Projektu art. 110 pkt. 1). Takie postanowienie Projektu może także stanowić pomoc publiczną w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej i może być dopuszczone wyłącznie po pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej.

10. Zaniżona cena uprawnień do emisji przedstawiona w ocenie skutków regulacji

Przedstawiona w dokumencie „Ocena skutków regulacji" analiza dotycząca spodziewanych przychodów ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcjach, nie bierze pod uwagę spodziewanych efektów backloadingu i wykorzystuje nieaktualne prognozy cen uprawnień do emisji (z maja 2013 r.). Tymczasem, przyjęcie na przykład prognozy cen PointCarbon z września 2013 r., spowodowałoby, że całkowite prognozowane przychody ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcjach byłyby niemal dwukrotnie wyższe (18 mld zamiast 10 mld PLN). Ponieważ ten szacunek ma istotne znaczenie dla odbioru Projektu przez partnerów społecznych i inne resorty, wnioskujemy o aktualizację tej analizy.

Przypisy:
1 Dz. U. L 275 z 25.10.2003 r., s. 32.
2 Dz. U. L 140 z 5.06.2009 r., s. 63.
3 Dziennik Urzędowy C 099 , 31.03.2011 r., s. 9.
4 Dz. U. L 315 z 14.11.2012 r., s. 1.
5 Art. 3 ust. 2 i art. 24 ust. 7 Dyrektywy 2012/27/UE.
6 Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 i 1238.

Uwagi zostały przygotowane przez Fundację ClientEarth Polska
i zatwierdzone przez wszystkie organizacje członkowskie Koalicji Klimatycznej.

Załącznik: Propozycja Koalicji Klimatycznej dotycząca wydatkowania dochodów ze sprzedaży uprawnień do emisji na aukcjach pt. "Czysty zysk dla obywateli"

***

Koalicja Klimatyczna jest porozumieniem 23 organizacji pozarządowych. Jej misją jest wspólne działanie w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska.

Fundacja Aeris Futuro, Fundacja ClientEarth Polska, Fundacja Efektywnego Wykorzystania Energii, Fundacja Ekologiczna Arka, Fundacja Ekologiczna Ziemi Legnickiej Zielona Akcja, Fundacja EkoRozwoju FER, Fundacja GAP Polska, Fundacja Greenpeace Polska, Fundacja Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Liga Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny Okręg Dolnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Górnośląski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, Polski Klub Ekologiczny Okręg Świętokrzyski, Polski Klub Ekologiczny Okręg Wschodnio-Pomorski, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Stowarzyszenie Ekologiczne Eko-Unia, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja, Społeczny Instytut Ekologiczny, WWF Polska, Zielone Mazowsze, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.

Kontakt:
Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
ul. Mazowiecka 11/16, 00-052 Warszawa
tel. +48 22 827 33 70
mail: pkeom.org@gmail.com

źródło: Koalicja Klimatyczna
www.koalicjaklimatyczna.org

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada Fundacja – Instytut na rzecz Ekorozwoju, poglądy w nim wyrażone nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.