{jacomment off}Poniżej przedstawiamy opisy najważniejszych pojęć pojawiających się na portalu ChronmyKlimat.pl.

A   B   C   D   E   F   G   H   I   J   K   L   Ł   M   N   O   P   R   S   Ś   T   U   W   Y   Z   Ż

 

CCS

– wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (skrót od ang. carbon capture and storage). Składowanie zwane jest także czasem sekwestracją. Technologie CCS mają na celu zmniejszenie ilości CO₂ emitowanego przez elektrownie i przemysł do atmosfery, a tym samym złagodzenie zmian klimatu. Dwutlenek węgla jest wychwytywany wprost z instalacji i wtłaczany pod ziemię, pomiędzy formacje skalne uniemożliwiające jego ponowne wydostanie się na powierzchnię. Rozwojem technologii najbadziej zainteresowane są Stany Zjednoczone i Kanada, gdzie podobne instalacje już działają. Demonstracyjny projekt ma powstać także w Polsce, w Bełchatowie.

 

CCU

– wychwytywanie i utylizacja dwutlenku węgla (skrót od ang. carbon capture and utilisation). W przeciwności do CCS (wychwytywania i składowania CO₂), które wchodzi już w fazę demonstracyjną, większość technologii CCU jest dopiero na etapie badań. Zalicza się do nich m.in. uprawę alg na biopaliwa, karbonatyzację mineralną czy przekształcanie dwutlenku węgla w inne związki chemiczne, wykorzystywane przez przemysł.

Więcej na ten temat w artykułach ChronmyKlimat.pl: Czyste technologie węglowe – inwestycje nie tylko w CCS oraz CCU: utylizacja CO₂ zamiast magazynowania pod ziemią.

 

Clean Air Task Force (CATF)

– organizacja non-profit, której celem jest redukcja zanieczyszczeń atmosfery poprzez dostarczanie rzetelnych badań, udzielanie wsparcia prawnego oraz współpracę z prywatnym sektorem. Powstała w 1996 roku, aby wspierać wcielanie w życie polityki federalnej mającej na celu zmniejszenie zanieczyszczeń z elektrowni węglowych, które powodują choroby układu oddechowego, przyczyniają się do powstawania smogu oraz opadów kwaśnych deszczy. Z czasem CATF naturalnie rozszerzył swoje zainteresowania o tematy związane z zanieczyszczeniami powodowanymi przez transport publiczny oraz o zagadnienia z pogranicza energetyki i zmian klimatu. Więcej informacji na stronie: www.catf.us. 

 

EMAS

– Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu (EMAS) (ang. Eco-Management and Audit Scheme). System zarządzania środowiskowego, w którym dobrowolnie uczestniczą organizacje. Głównym założeniem systemu jest wyróżnienie tych, którzy wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i ciągle doskonalą efekty swojej działalności środowiskowej.

Podstawowe zasady systemu określa rozporządzenie 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji we wspólnotowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS). Rozporządzenie zaczęło obowiązywać w Polsce 1 maja 2004 roku.

 

Europejska Agencja Środowiska

– ang. European Environmental Agency (EEA). Jest to jedna z agencji Unii Europejskiej, z siedzibą w Kopenhadze, powołana do życia w 1990 roku. Jej celem jest dostarczanie rzetelnych i obiektywnych informacji dotyczących ochrony środowiska. Jest głównym źródłem informacji dla podmiotów związanych z opracowywaniem, przyjmowaniem, wdrażaniem i ocenianiem polityki ochrony środowiska oraz dla opinii publicznej. Obecnie zrzesza 32 kraje członkowskie. Oficjalna strona organizacji: eea.europa.eu.

 

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (ETUC)

– ang. European Trade Union Confederation. Została utworzona w 1973 roku, aby promować interesy ludzi pracy na poziomie europejskim oraz reprezentować ich w instytucjach Unii Europejskiej. Zrzesza 83 ogólnokrajowe związki zawodowe z 36 krajów europejskich, m.in. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" oraz Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) oraz 12 europejskich federacji przedstawicieli przemysłu. W sumie liczy 60 mln członków. Więcej na www.etuc.org.

 

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)

– ang. European Investment Bank (EIB). Instytucja finansowa Unii Europejskiej, powołana na mocy Traktatu Rzymskiego w 1958 roku. Jest własnością 27 państw UE. Bank pozyskuje środki finansowe na rynkach kapitałowych i pożycza je, naliczając niskie stopy procentowe, z przeznaczeniem na projekty służące poprawie infrastruktury, dostaw energii lub norm środowiskowych zarówno w UE, jak i w krajach sąsiedzkich lub rozwijających się. Więcej informacji na stronie: www.eib.org.

 

Forum Rozwoju Efektywnej Energii FREE

– część europejskiej inicjatywy wpisującej się w politykę Unii Europejskiej w zakresie redukcji emisji CO₂, przejścia na gospodarkę niskowęglową i poprawy warunków dla rozwoju obszarów wiejskich.

Celem działań Forum FREE jest budowanie szerokiej koalicji społecznej oraz pobudzenie dyskusji wokół potrzeb energetycznych społeczności lokalnych. Forum FREE ma zwrócić uwagę na ograniczony dostęp do nowoczesnych i efektywnych rozwiązań energetycznych na obszarach pozamiejskich w Polsce oraz uświadamiać, że poziom wykorzystania efektywnych źródeł energii jest niższy na terenach pozamiejskich, niż w dużych aglomeracjach. Zadaniem Forum FREE jest ponadto edukowanie ludności na obszarach niezurbanizowanych w zakresie efektywnych, bezpiecznych i czystych rozwiązań energetycznych oraz wspieranie rozwoju tego typu innowacyjnych rozwiązań na terenach pozamiejskich. Więcej informacji na stronie: www.forumfree.pl.

 

Friends of the Earth International (FoEI)

– międzynarodowa sieć organizacji ekologicznych działających na całym świecie, mająca swoją główną siedzibę w Amsterdamie. Została założona w 1969 roku w Stanach Zjednoczonych z inicjatywy Davida Bowera. Obecnie zrzesza ponad 2 miliony członków i sympatyków, którzy prowadzą działania dotyczące najważniejszych współcześnie problemów ekologicznych i społecznych. W Polsce organizacją członkowską FoE International jest Polski Klub Ekologiczny. Więcej informacji na stronie: www.foei.org.

 

Global Adaptation Institute

– organizacja non-profit z siedzibą w Waszyngtonie utworzona w celu zwiększenia zrozumienia potrzeby adaptacji całego świata do zmian klimatycznych oraz w celu zapewnienia funduszy na efektywne projekty mające pomóc rozwijającym się gospodarkom w dostosowaniu do zmieniającego się świata. Oficjalna strona instytutu: www.globalai.org.

 

Grupa Wyszehradzka (V4 lub tak zwany "Czworokąt Wyszehradzki")

– nieformalne ugrupowanie regionalne czterech środkowoeuropejskich krajów - Republiki Czech, Republiki Węgier, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej. Jest elastycznym mechanizmem współpracy i trwałym elementem polityki zagranicznej. Grupa powstała w 1991 r. w celu pogłębiania współpracy z Unią Europejską i NATO w kwestii przystąpienia ich do struktur tych organizacji.

 

Instytut na rzecz Ekorozwoju (InE)

– pozarządowa organizacja typu think-tank powstała w 1990 r. z inicjatywy kilku członków Polskiego Klubu Ekologicznego, działająca w formule fundacji. InE zajmuje się promowaniem i wdrażaniem zasad oraz rozwiązań służących zrównoważonemu rozwojowi Polski. W swojej działalności Instytut kieruje się misją budowania pozytywnych relacji między rozwojem społecznym i gospodarczym oraz ochroną środowiska występując w interesie obecnych i przyszłych pokoleń.

Instytut działa na forum europejskim w ramach European Environmental Bureau oraz krajowym w koalicjach organizacji społecznych (m.in. Koalicji Klimatycznej, Koalicji Polskich Pozarządowych Organizacji Ekologicznych na rzecz Funduszy Unijnych, Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich).

Więcej informacji na stronie: www.ine-isd.org.pl.

 

Irlandzka Agencja ds. Zrównoważonej Energii (SEAI)

– ang. The Sustainable Energy Authority of Ireland. Organizacja powstała w 2002 roku na mocy ustawy o zrównoważonej energii. Misją agencji jest zapewnianie rzetelnych informacji, tworzenie planów działań oraz doradzanie irlandzkiemu rządowi. SEAI odgrywa również znaczącą rolę w transformacji systemu energetycznego Irlandii, we wdrażaniu nowych "zielonych" technologii i promowaniu dobrych praktyk. Więcej informacji na oficjalnej stronie: www.seai.ie.

 

Keystone XL

– planowany rurociąg o długości 2700 km, którym z piasków bitumicznych w Kanadzie przez sześć stanów do rafinerii nad Zatoką Meksykańską w Teksasie ma popłynąć ropa naftowa. Według zwolenników rurociąg oznaczałby wiele nowych miejsc pracy i niezależność energetyczną. Ekolodzy uważają z kolei, że jego budowa zagrozi środowisku naturalnemu. W styczniu 2012 roku prezydent Obama wstrzymał projekt argumentując, że zbyt krótki czas wyznaczony przez Kongres (60 dni) uniemożliwi dogłębną ocenę potencjalnego negatywnego wpływu inwestycji na środowisko oraz zdrowie ludzi i odłożył decyzję do 2013 roku. W marcu 2012 roku Senat odrzucił zgłoszoną przez Republikanów poprawkę.

 

Koalicja Klimatyczna

– porozumienie organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz ochrony globalnego klimatu. Została utworzona 22 czerwca 2002 roku, podczas konferencji "Zatrzymać globalne ocieplenie" w Kazimierzu Dolnym. Misją Koalicji Klimatycznej jest wspólne działanie w celu zapobiegania wywołanym przez człowieka zmianom klimatu dla dobra ludzi i środowiska. Więcej informacji na stronie: www.koalicjaklimatyczna.org.

 

Mazowiecka Agencja Energetyczna (MAE)

Powstała 26 marca 2009 roku z inicjatywy Rady ds. Przedsiębiorczości przy Marszałku Województwa Mazowieckiego. Jej powstanie i funkcjonowanie jest współfinansowane ze środków programu UE "Inteligentna Energia dla Europy" (IEE).

Podstawowym celem działalności MAE jest wspieranie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz wspieranie wdrażania rozwiązań racjonalizujących użytkowanie energii na Mazowszu oraz promocja regionalnego podejścia do energetyki. Więcej informacji o agencji na stronie www.mae.com.pl.

 

Międzynarodowa Agencja ds. Energii Odnawialnej (IRENA)

– organizacja międzyrządowa powołana na konferencji 26 stycznia 2009 roku zajmująca się promocją wszechstronnego i zrównoważonego wykorzystywania energii odnawialnej. Polska należy do członków-założycieli agencji. Więcej informacji na oficjalnej stronie instytucji: www.irena.org.

 

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE)

– ang. International Energy Agency (IEA), organizacja międzynarodowa z siedzibą w Paryżu, działająca przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Została utworzona w 1974 r. w odpowiedzi na tzw. pierwszy szok naftowy. Początkowo jej zadania koncentrowały się wokół rynku ropy naftowej, obecnie główne obszary działalności dotyczą bezpieczeństwa energetycznego, rozwoju gospodarczego oraz ochrony środowiska. Obecnie liczy 28 państw członkowskich. Polska została oficjalnym członkiem MAE 25 września 2008 roku. Więcej informacji na stronie: www.iea.org.

 

Międzynarodowy Panel ds. Zrównoważonego Zarządzania Zasobami

– ang. International Resource Panel, powołany w ramach Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) w celu dostarczania niezależnych opinii naukowych na temat zużycia zasobów naturalnych i ich oddziaływania na środowisko tak, aby możliwe było uniezależnienie wzrostu gospodarczego od zanieczyszczenia środowiska. Więcej informacji na oficjalnej stronie: www.unep.org/resourcepanel.

 

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC)

– ang. Intergovernmental Panel on Climate Change. Założony w 1988 roku przez dwie organizacje Narodów Zjednoczonych – Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) w celu oceny ryzyka związanego z wpływem człowieka na zmianę klimatu. IPCC publikuje raporty dotyczące zmian klimatycznych, które są wykorzystywane przy formowaniu narodowych i międzynarodowych programów klimatycznych i polityki finansowania badań zmian klimatycznych. Więcej na www.ipcc.ch.

 

Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

Opracowanie Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) wynika z potrzeby dokonania redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza we wszystkich obszarach gospodarki. Osiągnięcie efektu redukcyjnego będzie powiązane z racjonalnym wydatkowaniem środków.

Istotą programu jest zapewnienie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych (zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju) płynących z działań zmniejszających emisje, osiąganych m.in. poprzez wzrost innowacyjności i wdrożenie nowych technologii, zmniejszenie energochłonności, utworzenie nowych miejsc pracy, a w konsekwencji sprzyjających wzrostowi konkurencyjności gospodarki.

 

NER300

– inicjatywa Komisji Europejskiej mająca zapewniająca znaczne wsparcie finansowe co najmniej 8 projektom związanym z technologiami wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) i co najmniej 34 projektom związanym z innowacyjnymi technologiami w zakresie energii odnawialnej. Celem programu jest ożywienie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej w Europie oraz przyczynianie się do osiągnięcia ambitnych celów UE w dziedzinie walki ze zmianą klimatu.

Nazwa inicjatywy nawiązuje do źródła finansowania, jakim będzie sprzedaż – w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (ETS) – 300 mln uprawnień do emisji pochodzących ze specjalnej rezerwy dla nowych instalacji (ang. New Entrants Reserve, NER). Przy obecnym poziomie cen na rynku uprawnień do emisji inicjatywa ta miałaby wartość rzędu 4,5 mld euro, co czyni ją największym programem tego typu na świecie.

Więcej informacji na oficjalnej stronie: ec.europa.eu/clima/funding/ner300/index_en.htm.

 

Politechnika Łódzka

– jedyna uczelnia techniczna w regionie i jedna z największych w kraju. Jest autonomiczną szkołą wyższą. Obecnie w uczelni kształci się prawie 20 000 studentów na 9 wydziałach: Mechanicznym, Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki, Chemicznym, Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów, Biotechnologii i Nauk o Żywności, Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej, Organizacji i Zarządzania oraz Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska. Od 1969 r. politechnika miała filię w Bielsku-Białej, która w 2001 r. przekształciła się w samodzielną uczelnię. Nasza uczelnia stwarza szerokie możliwości studiowania i podnoszenia kwalifikacji. Strona internetowa: www.p.lodz.pl.

 

Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP)

– ang. United Nation Development Programme. Agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych powołana w 1965 roku, która tworzy globalną sieć na rzecz rozwoju w 166 krajach świata. Na całym świecie UNDP angażuje się w zwiększanie lokalnego potencjału oraz walkę z wykluczeniem społecznym, zapewniając krajom dostęp do doświadczeń, wiedzy i środków potrzebnych do poprawy jakości życia. Więcej na stronach www.undp.org i www.undp.org.pl.

 

Protokół montrealski

– a dokładnie "Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową" to międzynarodowe porozumienie na rzecz przeciwdziałania powstawaniu dziury ozonowej. Został podpisany 16 września 1987 roku, a wszedł w życie w 1989. Dokument został oparty na tzw. "zasadzie przezorności", która polega na podejmowaniu przez społeczność światową globalnych działań zaradczych, zanim wszystkie przesłanki w tej kwestii zostaną potwierdzone. Do 25 listopada 2009 roku protokół podpisało 196 państw.

 

Sojusz Małych Państw Wyspiarskich

– ang. Alliance of Small Island States, AOSIS – koalicja małych państw wyspiarskich, zrzeszonych w celu walki ze zmianami klimatu. Sojusz szczególnie zabiega o podpisanie nowelizacji Protokołu z Kioto. Należą do niego m.in: Bahamy, Barbados, Wyspy Cooka, Kuba, Dominika, Fidżi, Mikronezja, Gwinea Bissau, Gujana, Haiti, Jamajka, Kiribati, Malediwy, Wyspy Marshalla, Mauritius, Nauru, Palau, Papua-Nowa Gwinea, Samoa, Seszele, Wyspy Salomona, Saint Kitts i Nevis, Surinam, Tonga, Trynidad i Tobago, Tuvalu, Vanuatu.

 

Solyndra LLC

– działający w Kalifornii producent energii słonecznej, zbankrutował pomimo wsparcia rządu i samego prezydenta Obamy, promującego "zieloną gospodarkę". W 2009 roku firma była już w fatalnej kondycji finansowej, ale rząd udzielił jej pożyczki w wysokości 535 mln dolarów. Długi rosły, a departament ds. energetyki planował kolejną transzę opiewającą na 469 mln. Przedsiębiorstwo ogłosiło upadłość w sierpniu 2011 roku, nie spłacając ani centa pożyczki. Republikanie przypadek Solyndry przytaczają jako przykład zbytniej interwencji państwa w gospodarkę.

 

Transeuropejska sieć transportowa

– ang. Trans-European Transport Networks (TEN-T) – program unijny dotyczący sieci drogowych, kolejowych, wodnych i powietrznych. Za realizację programu odpowiada Agencja Wykonawcza ds. Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T EA). W agencji, która ma siedzibę w Brukseli, pracuje międzynarodowy zespół składający się z doświadczonych specjalistów w dziedzinie finansów, zarządzania projektami, inżynierii i prawa.

 

Umowa kopenhaska

– rezultat szczytu klimatycznego w Kopenhadze w 2009 roku (COP 15); niewiążące porozumienie przyjęte pod koniec dwóch tygodni rozmów, w którym po raz pierwszy jasno określono cel, którego osiągnięcie pozwoli uniknąć niebezpiecznych zmian klimatycznych (ograniczenie wzrostu temperatury do 2^oC), a także uzgodniono wielkość globalnych funduszy potrzebnych do adaptacji.

 

World Energy Outlook

– to coroczna, flagowa publikacja Międzynarodowej Agencji Energetycznej, zawierająca analizy światowego rynku energii oraz krótko- i długoterminowe prognozy. Przegląd energetyczny przygotowany jest pod kierownictwem Fatiha Birola, głównego ekonomisty organizacji.