Simon Lewis z Uniwersytetu w Leeds, główny autor badania opublikowanego przez magazyn „Science” powiedział, że jeśli gazy cieplarniane przyczyniają się do suszy w Amazonii, które z kolei sprawiają, że lasy wydzielają dwutlenek węgla, to możemy mieć do czynienia z naprawdę niepokojącą pętlą przyczynowo-skutkową. Dochodzimy bowiem do momentu, w którym skutki zmiany klimatu przyspieszają zmiany klimatyczne.

Naukowcy poddali analizie dane satelitarne dotyczące opadów na powierzchni 5 mln km² lasu równikowego podczas pory suchej w 2010 r., a wyniki porównali z wcześniejszym badaniem związanym z suszą w roku 2005, które również analizowało wpływ niskich opadów na wzrost drzew. Rzadko się zdarza, aby dwie tak potężne susze miały miejsce w tak krótkim odstępie czasu, na przestrzeni niespełna jednego dziesięciolecia. Niestety pozostaje to w zgodzie z tymi modelami klimatu, które przewidują czarną przyszłość dla Amazonii.

Badacze ocenili, że po suszy w 2005 r. las równikowy zamiast absorbować około 2 mld ton CO₂, zaczął ten gaz emitować i to w ilości około 5 mld ton. Jest to niemal tyle, co roczna emisja USA (5,4 mld ton). Niemniej jednak, zeszłoroczna susza była dużo bardziej rozległa i bardziej intensywna i miała dużo większy wpływ na wzrost oraz na obumieranie drzew. Dlatego też naukowcy spodziewają się, że całkowita emisja CO₂ z obumierającej i rozkładającej się materii organicznej może sięgnąć nawet 8 mld ton.

„Zasięg suszy z 2010 r. był dużo większy niż tej z 2005 r. W 2010 r. poziom wody w Rio Negro, największym dopływie Amazonki, był najniższy odkąd zaczęto pomiary na początku XX w. Mamy zatem niezależne dowody na przyczynę suszy”, mówi dr Lewis.

Zazwyczaj susze, które zdarzają się na nizinie Amazonki, dotykają głównie północną część regionu, dlatego że powoduje je zjawisko El Niño na Pacyfiku. Jednak susze w 2005 i 2010 r. wystąpiły bardziej na południu i stąd podejrzenie, że mogą mieć związek z podwyższeniem temperatury powierzchni Oceanu Atlantyckiego. Naukowcy podkreślają jednak, że aby potwierdzić tę hipotezę, konieczne są dodatkowe badania.

Peter Cox z Uniwersytetu w Exeter, który analizował suszę z 2005, jest zdania, że obie susze, w 2005 i 2010, były wywołane niezwykle wysoką temperaturą powierzchni oceanu w tropikalnej strefie północnego Atlantyku. Spowodowała ona, że najsilniejsze opady przesuwają się na północ, a to z kolei opóźniło nadejście pory deszczowej w Amazonii.

Nawet przy braku dowodów na słuszność tej tezy nie ulega wątpliwości, że sytuacja jest niepokojąca. Chociaż wylesianie puszczy równikowej w Brazylii w ostatnich latach udało się nieco ograniczyć, lasy deszczowe wciąż są zagrożone w innych miejscach, od Konga po Indonezję. Żeby przeciwdziałać zmianom klimatu, należy chronić to, co pozostało z „zielonych płuc planety”, nawet jeśli ich rola w regulowaniu klimatu zaczyna się diametralnie zmieniać. Jedną ze strategii proponowanych przez ONZ jest program redukcji emisji z wylesień i degradacji lasów (Reducing Emission from Deforestation and Forest Degradation – REDD). Zakłada on przekazywanie funduszy krajom rozwijającym się, aby odwieść je od wycinania drzew dla zysku.

Artykuł „The 2010 Amazon drought” pod redakcją dr Lewisa został opublikowany w magazynie „Science” 4 lutego br.


Agata Golec, ChronmyKlimat.pl
na podstawie: www.independent.co.uk, www.leeds.ac.uk, fot. www.scx.hu