W przedsięwzięciu udział wzięli (w kolejności alfabetycznej): Andrzej Bućko (Federacja Konsumentów), Ryszard Gilecki (Agencja Rynku Energii S.A.), Ewaryst Hille (niezależny ekspert), Aleksandra Stępniak (Instytut na rzecz Ekorozwoju), Grzegorz Wiliński (Polska Grupa Energetyczna S.A.), Krzysztof Żmijewski (Rada ds. Zrównoważonego Rozwoju Energetyki).

Na wstępie Ewaryst Hille zaprezentował wyniki, zleconego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju, opracowania nt. cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce. Prezentacja została zakończona sześcioma tezami do dyskusji:

1. Gospodarstwa domowe w Polsce zmieniają się, a wraz z nimi ich sposób użytkowania energii elektrycznej. Jak ten proces będzie się toczył? Jak wpłynie to na zapotrzebowanie na energię energetyczną?
2. Energia elektryczna może mieć ekonomicznie dwoisty charakter. Czy identyfikujemy dobrze zjawisko ubóstwa energetycznego? Jak to się będzie zmieniać?
3. Ceny energii elektrycznej realizują różne, wzajemnie zależne funkcje. Czy ceny wystarczająco stymulują efektywne wykorzystanie energii? Czy skłaniają do oszczędności?
4. Ceny energii elektrycznej to tylko jedna z przyczyn kosztów jej użytkowania przez gospodarstwa domowe. Czy niezależne od wielkości zużycia energii koszty energii elektrycznej nie zablokują reakcji gospodarstw domowych na ceny energii elektrycznej?
5. Ceny oddziaływają na gospodarstwa domowe w zróżnicowany sposób. Kto może reagować na impulsy cenowe energii elektrycznej, a kogo na to nie stać?
6. Istnieje systemowa zależność pomiędzy netto zapotrzebowaniem na moc i zużyciem energii elektrycznej gospodarstw domowych łącznie, a ceną energii elektrycznej. Czy warto ograniczać zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, aby zaoszczędzić na kosztach jej wytwarzania?

Następnie odbyła się dyskusja, która skupiła się na następujących kwestiach:

1. Czy rynek energii elektrycznej rozwija się prawidłowo z perspektywy gospodarstw domowych?

Stwierdzono, że:

• Dynamicznie rozwijające się usługi wg zasady dostępu stron trzecich do sieci (tzw. TPA – Third Party Access) pociągają za sobą duże ryzyko uwikłania gospodarstw domowych w niekorzystne umowy. Instytucje zaufania publicznego powinny wzmocnić akcję edukacyjną i informacyjną, aby zapobiec zjawiskom, które miały miejsce np. przy liberalizacji rynku telekomunikacyjnego. Pod tym względem ważną rolę mogłaby odgrywać Federacja Konsumentów.
• Rosnący udział stałych składowych kosztów zagraża możliwości skutecznej reakcji przez gospodarstwa domowe na ceny energii elektrycznej. Powoduje to obniżenie zainteresowania oszczędzaniem energii.
• Postępująca monopolizacja i konsolidacja może wpłynąć niekorzystnie na ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Ważne staje się zapewnienie równoprawnych warunków dla różnych typów producentów, gdyż może to przełożyć się na racjonalizację cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych.
• Luki w przepisach prawnych powodują, że nie następuje rozwój przedsiębiorstw typu ESCO (Energy Saving Company), które mogłyby przyczynić się do szerokiego zainteresowania się poprawą efektywności energetycznej.

2. Co to znaczy ubóstwo energetyczne i jak na to wpływają ceny energii elektrycznej?

Stwierdzono, że:

• Problem ubóstwa energetycznego jest bardzo często silnie powiązany z ubóstwem ekonomicznym. W zakresie energii kluczowa jest kwestia zaspokojenia potrzeb cieplnych.
• Problem ubóstwa energetycznego jest w Polsce niezdefiniowany, a system wsparcia, w postaci dodatku energetycznego, nie sprawdza się, gdyż z jednej strony obejmuje bardzo wąską grupę gospodarstw (nie zawsze najbardziej potrzebujących), a z drugiej strony jego skala w wymiarze pieniężnym jest bardzo niska.
• W przeciwdziałaniu zjawisku ubóstwa energetycznego kluczową rolę odgrywać powinno zwiększanie efektywności energetycznej zarówno w wyniku termomodernizacji domów komunalnych, socjalnych czy nawet prywatnych, jak i w wyniku wyposażania gospodarstw domowych dotkniętych tym zjawiskiem w sprzęty i oświetlenie o wysokich parametrach energetycznych.
• Walka z ubóstwem powinna dotyczyć zabezpieczenia wszystkich życiowo niezbędnych potrzeb na minimalnym poziomie. Szczególną w tym rolę odgrywać powinny instytucje publiczne – gminy i państwo, a nie energetyka. Wsparcie powinno być realne.

3. Czy istnieją alternatywy dla klasycznego sposobu pokrywania potrzeb elektroenergetycznych?

Stwierdzono, że:

• Wzrost poziomu wytwarzania energii elektrycznej z OZE wpływa na ceny energii elektrycznej w różnych kierunkach, a w szczególności może powodować jej obniżanie na poziomie zużycia bezpośredniego (w tym dla gospodarstw domowych).
• Działania efektywnościowe i rozwój energetyki prosumenckiej mogą obniżać ogólne koszty energii elektrycznej we wszystkich gospodarstwach domowych pod warunkiem zachowania konkurencyjności na rynku hurtowym.
• Trwa rewolucja technologiczna i zbliża się moment, w ktorym źródła rozproszone osiągną poziom kosztów w pełni konkurencyjny do bilansowania potrzeb na niskim poziomie napięciowym.