System handlu uprawnieniami do emisji, jeden z najważniejszych instrumentów polityki Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony klimatu, rozpoczął działanie w UE 1 stycznia 2005 roku. Doświadczenia zebrane przez Polskę od momentu jego funkcjonowania i obowiązywania ustawy z 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji pokazały, że należy doprecyzować dotychczasowe przepisy m.in. w zakresie implementacji dyrektywy 2003/87/WE.

Projektowana ustawa rozszerza zakres zadań Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania emisjami (KOBIZE) o zadania związane z administrowaniem systemem handlu uprawnieniami do emisji.

Nowe przepisy wprowadzają także obowiązek ponoszenia opłat związanych z otwieraniem i utrzymywaniem rachunków w rejestrze. Opłaty te ponosiliby prowadzący instalacje, operatorzy statków powietrznych oraz wszyscy posiadacze tzw. osobistych rachunków posiadania tworzonych bez związku z prowadzeniem instalacji lub wykonywaniem operacji lotniczych objętych systemie handlu.

Ponadto projekt przewiduje zasadę swobodnego rozporządzania uprawnieniami do emisji. Zasada ta ma zapewnić zarówno swobodę w przenoszeniu uprawnień pomiędzy instalacjami stanowiącymi własność jednego podmiotu, jak również umożliwić swobodny obrót uprawnieniami do emisji. Dopuszcza też możliwość przenoszenia uprawnień do emisji pomiędzy okresami rozliczeniowymi (wprowadzając mechanizm bankingu uprawnień, o którym mowa w art. 13 dyrektywy 2003/87/WE). Uprawnienia do emisji, które nie zostały wykorzystane w danym okresie rozliczeniowym zastępuje się uprawnieniami do emisji ważnymi w następnym okresie rozliczeniowym.

Projektowana ustawa gwarantuje, że rozdział uprawnień do emisji pomiędzy prowadzących instalacje w okresie rozliczeniowym 2008-2012 będzie odbywał się w oparciu o dotychczasowe zasady z poniższymi zmianami.

Wprowadza również regulacje dotyczące procedury przekazywania uprawnień do emisji na rachunki podmiotów realizujących projekty wspólnych wdrożeń (projekty JI), dla których została utworzona rezerwa na zatwierdzone projekty JI. Chodzi tu o szczególną kategorię projektów JI, które wpływają na obniżenie emisji z instalacji objętych systemem.

Projekt ustawy dokonuje włączenia do systemu handlu uprawnieniami do emisji operacji lotniczych, które rozpoczynają się lub kończą na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Uprawnienia do emisji przyznaje się operatorom statków powietrznych podobnie jak w przypadku prowadzących instalacje.

Zawiera także regulacje dotyczące szczegółowych zasad przyznawania uprawnień do emisji dla instalacji i sposobu przeprowadzania aukcji uprawnień do emisji. Modyfikuje też zasady wnoszenia opłaty za wprowadzanie dwutlenku węgla do powietrza.

Ważną zmianą jest wprowadzenie przepisów regulujących sposób wykorzystania uprawnień pozostałych po likwidowanych instalacjach. Przyjęto założenie, że jeżeli instalacja przestała spełniać przesłanki objęcia systemem, uprawnienia do emisji przyznane jej w krajowym planie lub zezwoleniu niewydane na rachunek prowadzącego tą instalację zasilają krajową rezerwę.

Projekt reguluje ponadto zasady dotyczące określenia warunków monitorowania emisji przez operatorów statków powietrznych i prowadzących instalacje.

Rada Ministrów przyjęła także informację na temat możliwych sposobów prowadzenia aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w III okresie handlu uprawnieniami do emisji w ramach systemu EU ETS wraz z rekomendacją odnośnie sposobu sprzedaży uprawnień przez Polskę, przedłożoną przez ministra środowiska.

Zmiany w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji wprowadzone przez dyrektywę 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniającą dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych powodują, że w III okresie rozliczeniowym (2013-2020) liczba uprawnień sprzedawanych na aukcjach będzie wynosiła ponad 50% całkowitej puli uprawnień (pozostała część puli uprawnień to uprawnienia przyznawane bezpłatnie na zasadach określonych w dyrektywie). Wobec tego istnieje konieczność stworzenia wydajnego systemu aukcyjnego opartego na zasadach, które zostały określone w rozporządzeniu Komisji w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami do emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie.

Dokument ten określa zasady organizacji aukcji, funkcjonowania rynku pierwotnego, jako całości (zabezpieczenie przed nadużyciami rynkowymi, monitorowanie jego funkcjonowania, itp.), a także definiuje uczestników aukcji wraz z ich prawami i wymaganiami wobec nich. Z treści rozporządzenia wynikają również liczne obowiązki, które muszą zrealizować państwa członkowskie sprzedające swoje uprawnienia.

W rozporządzeniu przewidziano dwa sposoby prowadzenia aukcji: państwa członkowskie mogą sprzedawać przynależne im uprawnienia do emisji na platformie organizowanej przez KE we współpracy z zainteresowanymi państwami lub też państwa mogą wybrać własne platformy aukcyjne do sprzedaży uprawnień.

Rada Ministrów zadecydowała, że Polska będzie prowadziła sprzedaż uprawnień do emisji poprzez krajową platformę aukcyjną. 


źródło: Ministerstwo Środowiska
www.mos.gov.pl