Dobiegają końca konsultacje społeczne projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień (KPRU) do emisji dwutlenku węgla na lata 2008-2012 dla wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS – European Union Emission Trading Scheme). Dotychczas obowiązujący i realizowany przydział na lata 2008-2011 pozostaje niezmieniony. Korekcie (w stosunku do poziomu emisji z 2010 r.) podlegają przydziały uprawnień do emisji na 2012 r. i tylko w stosunku do tych podmiotów, które nie wykazały, że ich niska emisja była wynikiem podjętych działań modernizacyjnych.

Funkcjonowanie systemu handlu uprawnieniami do emisji ukierunkowane jest na tworzenie zachęt do wprowadzania zmian, które powinny skutkować zmniejszeniem emisji gazów cieplarnianych. Uzyskana w ten sposób nadwyżka uprawnień powinna służyć pokryciu poniesionych nakładów na modernizację w przedsiębiorstwach.

Konieczność zmian w wielkości uprawnień na 2012 r. wynika z analizy danych o wielkości emisji dwutlenku węgla w ostatnich latach. Mimo wyraźnych sygnałów, które pojawiały się w latach 2008-2009 ze strony sektorów, zgodnie z którymi przydziały uprawnień do emisji miały być zbyt niskie okazało się, że większość podmiotów posiada znaczące nadwyżki uprawnień do emisji z ubiegłych lat.

Lata 2009-2010 to wskutek globalnego kryzysu finansowego lata ograniczenia produkcji w zakładach przemysłowych objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, a co za tym idzie zmniejszenie emisji dwutlenku węgla. W wyniku tego niektórzy uczestnicy systemu handlu uprawnieniami do emisji posiadali znaczny nadmiar wcześniej przydzielonych uprawnień.

Jak więc skutecznie zachęcić do ekologicznych zmian w przemyśle? Przede wszystkim opracowując projekt zmian przyjęto, iż podstawową zasadą rozdziału uprawnień do emisji na 2012 r. jest zmniejszenie przydziału uprawnień dla podmiotów, w przypadku których ograniczenie emisji nie było wynikiem podjętych działań modernizacyjnych. Wielkość przydziału uprawnień do emisji była określana na podstawie indywidualnych analiz dla każdego przedsiębiorstwa - analizy emisji z każdej instalacji - a nie ogólnie z sektora. Punktem odniesienia dla zmian jest wielkość rzeczywistej emisji w 2010 r.

Jednocześnie uprawnienia do emisji dla tych przedsiębiorstw, które w latach 2007-2010 dokonały modernizacji nie ulega zmianie.

W wyniku tych założeń największe zmiany w liczbie uprawnień do emisji na 2012 r. będą miały miejsce w sektorach energetyki zawodowej oraz hutnictwa żelaza i stali – zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem (z 1 lipca 2008 r.) przyznano im uprawnienia do emisji na poziomie przekraczającym ich rzeczywiste emisje w 2010 r.

Co stanie się z "obciętymi" uprawnieniami do emisji? Te uprawnienia zasilą krajową rezerwę, z której skorzystają te podmioty, które zgłaszają realne zapotrzebowanie – np. w związku z otwarciem nowej instalacji objętej systemem handlu bądź dokonaniem zmian w instalacji.

Zmiany w rozporządzeniu o uprawnieniach do emisji dla przedsiębiorstw zwiększą liczbę bezpłatnych uprawnień stanowiących krajową rezerwę i będą przeznaczone dla nowych instalacji i tych, w których dokonano zmiany. Obecne zapotrzebowanie na uprawnienia do emisji z krajowej rezerwy przekroczyło już jej obecne możliwości.

Wydanie rozporządzenia spowoduje, iż uprawnienia do emisji będą wykorzystywane do pokrywania rzeczywistych emisji z instalacji, zgodnie z ideą systemu handlu uprawnieniami do emisji – nie będą nieuzasadnioną dodatkową korzyścią wynikającą z samego faktu uczestnictwa w systemie.

Przygotowany dokument trafi pod obrady Rady Ministrów. Planowany termin wejścia w życie rozporządzenia to początek 2012 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych