Produkcja żywności odpowiada za około ¼ światowych emisji gazów cieplarnianych. Wzrost liczby ludności oraz rosnące spożycie mięsa w krajach rozwijających się sprawiają, że ten odsetek wciąż rośnie. Równocześnie pogłębia się problem bezpieczeństwa żywnościowego w uboższych regionach świata.

Zaniepokojeni tymi trendami naukowcy z Uniwersytetu w Oxfordzie podjęli się zbadania potencjalnych skutków wprowadzenia globalnego podatku od żywności w oparciu o ślad węglowy poszczególnych produktów. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Nature Climate Change w listopadzie 2016 r.

Przyjmując cenę 52 dolarów za 1 tonę ekwiwalentu dwutlenku węgla, naukowcy starali się określić potencjalne korzyści dla klimatu oraz dla zdrowia wynikające ze zmian nawyków żywnościowych spowodowanych wprowadzeniem dodatkowego podatku.

Ograniczenie emisji o 10%

Najwięcej emisji gazów cieplarnianych generuje produkcja wołowiny, jagnięciny, nabiału i olejów roślinnych. Wprowadzenie podatku podniosłoby ich ceny o 15% do nawet 40% co spowodowałoby, że światowe spożycie tych produktów spadłoby o 6-13%. Z drugiej strony, ceny owoców i warzyw wzrosłyby najwyżej o 3%, co nie miałoby wpływu na ich popularność wśród konsumentów.

W efekcie ograniczenie światowych emisji gazów cieplarnianych mogłoby sięgnąć 1Gt CO₂ eq rocznie, co odpowiada 9,3% obecnych emisji z sektora żywnościowego. Jest to zatem potencjalny sposób na realizację 10% redukcji przewidzianej do roku 2020 w celu zatrzymania wzrostu temperatury na poziomie 2 st. C.

Ograniczenie spożycia wołowiny odpowiada za 1/3 przewidzianej redukcji emisji. Mniej nabiału na naszych stołach to 1/4 unikniętej emisji. Kraje o średnim dochodzie byłyby odpowiedzialne za około 3/4 całkowitych efektów, podczas gdy zmiana modelu konsumpcji w krajach najzamożniejszych to niespełna 1/10 udziału.

Korzyści dla zdrowia

W sferze zdrowia publicznego dodatkowe opodatkowanie żywności może mieć dwojakie skutki. Z jednej strony obliczono, że pomogłoby ono zapobiec 107 tys. zgonów rocznie, zwłaszcza tych chorobami sercowo-naczyniowymi. Jednak dokładniej rzecz biorąc, wyższe ceny pewnych produktów mogłyby ocalić 146 tys. osób w 115 ze 150 krajów poddanych analizie, równocześnie jednak spowodowałyby 29 tys. dodatkowych zgonów spowodowanych niedożywieniem w innych 31 krajach.

Aby wzmocnić pozytywne skutki zaproponowanego rozwiązania, autorzy sugerują opodatkowanie wszystkich produktów spożywczych, jednak albo wprowadzając dodatkową rekompensatę finansową dla konsumentów w najuboższych krajach, albo wyłączając z opodatkowania warzywa i owoce, których ceny mogłyby zostać dodatkowo obniżone.

Dzięki temu możliwe byłoby uniknięcie  510 tys. zgonów rocznie, bez negatywnych skutków dla żadnej grupy państw. Równocześnie, uniknęlibyśmy emisji 919 Mt CO₂ eq rocznie, co odpowiada 8,6% światowych emisji z sektora żywnościowego. Jak przekonują autorzy badania, podatek zależny od śladu węglowego produktu może przynieść korzyści nie tylko dla klimatu ale także dla zdrowia konsumentów.

Agata Golec, ChronmyKlimat.pl
Na podstawie: www.euractiv.com